Филология факультеті Қазақ филологиясы кафедрасы
жүктеу/скачать 435,66 Kb. Pdf көрінісі
|
Стилистика
| 1
Филология факультеті Қазақ филологиясы кафедрасы «050117Қазақ тілі мен əдебиеті» - мамандығы бойынша кредиттік оқу жүйесінде оқитын студенттерге арналған
Семестр - 7 Кредит саны – 2 Дəріс – 15 сағат Практикалық сабақтар (семинар) – 15 сағат СОӨЖ – 30 сағат СӨЖ – 30 сағат Рейтингтік бақылау – 1,5 Емтихан – 1 сағат Барлығы – 90 сағат
2
2009-2010 оқу жылы І семестр 2
кредит Курс бағдарламасы əл-Фараби атындағы ҚазҰУ əзірлеп жəне ұсынған, ф.ғ.д., проф. М.Серғалиев, ф.ғ.к., доцент Д.Əлкебаева авторлығымен жасалған типтік оқу бағдарламасы негізінде құрастырылды. Бағдарлама Республикалық оқу-əдістемелік жоғары жəне жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру кеңесі 22 маусым 2006 жылғы мəжілісінің хаттамасының шешімімен бекітілді жəне іске қосылды. Қазақ тілі мен əдебиеті жəне оқыту теориясы кафедрада 408-ауд. Оқу залында №4 ,
қазақ тілі магистрі, оқытушы Б.Е.Өмірзақов Келісілді: ОҮҰ жəне ОƏЖБ жетекшісі А.А.Какимова
«Қазақ филологиясы» кафедрасының отырысында қарастырылды. 05.09.2011 ж. № 1 хаттама.
Филологиялық факультеттің оқу-əдістемелік кеңесінің отырысында бекітілді. 07.09.2011 ж. № 1 хаттама.
3
Өмірзақов Бауыржан Есенжолұлы - қазақ тілі мен əдебиеті жəне оқыту теориясы кафедрасының оқытушысы, қазақ тілі магистрі №4 ғимараттың 4-қабаты 408-бөлме Пəн туралы мəлімет. Пəн атауы - Стилистика жəне тіл мəдениеті Семестр 15 оқу аптасынан жəне 2 апта сессиядан тұрады. Бір аптада 2 кредит сағат саны болуы тиісті, əр кредит сағат саны бір дəріс, бір практика сағаттан жəне екі сағат СӨЖ, СОӨЖ тұрады. Кредиттің аптаға бөлінуі:
сабақ өтетін уақыты Оқушылардың өзіндік жұмысы өтетін уақыты Байланыс сағаты – 1
Дəріс - 1 50 минут СОӨЖ, СӨЖ
«практикалық сабақ».
50+50 минут Байланыс сағаты – 2 Семинар -1 50 минут СОӨЖ,
СӨЖ «практикалық сабақ». 50+50 минут
Оқу жоспарынан көшірме
СӨЖ барлығы бақылау түрі 4 7 2 15
15 30
30 90
емтихан
4
«Стилистика жəне тіл мəдениеті» пəні студенттердің тіл мəдениеті мен стилистика туралы жүйелі теориялық білім алуына, оны тəжірибе жүзінде жүзеге асыруына негізделеді. Бұл пəн – филология мамандығында оқытылатын курстарды жинақтайтын, теория мен практиканы ұштастыра пайдалануды үйрететін басты пəндердің бірі.
жəне негізгі ұғымдары туралы, əсіресе функционалдық стильдер мен тіл ярустарының стилистикалық мүмкіндіктері туралы білім беру, кез келген мəтіннің қай стильге жататынын ажырата білуге; тіл бірліктерін өз орнына, өзінің қолданылу аясына қарай дұрыс жұмсай білуге, тіл мəдениетін арттыруға үйрету. Курс міндеті: 1.
Болашақ тіл мамандарын стилистика жəне тіл мəдениеті курсының теориялық негіздерімен таныстыру; 2. Мəтіндегі стилистикалық қателерді, тілдік нормадан ауытқуды болдырмаудың жолдарын көрсете білуге үйрету; 3. Ауызша жəне жазбаша жұмыстарды орындау үстінде тіл тазалығын, анықтығын, дəлдігін сақтауға баулу; 4.
Практикалық, лабораториялық сабақтар мен СОӨЖ, СӨЖ арқылы студенттердің бағдарламалық материалдарды меңгеретіндей шеберліктерін қалыптастыру. 5.
Студенттердің стилистикаға, тіл мəдениетіне қатысты ғылыми еңбектерді ғылыми тұрғыдан зерттеп тану қабілеттерін дамыту. Курс мазмұны: Құрылымдық стилистика тілдік құралдардың стилистикалық сапа- қасиеттерін нақты
қолдану жағдайына қатыссыз тұрғыда
зерттесе, қолданымдық стилистика, керісінше, тілдік құралдардың қызмет ету ерекшеліктерін олардың белгілі бір жағдайларда (мысалы, белгілі бір жанрда, ауызшаны, жазбаша тұлғада, əр түрлі салада ) қолдануымен байланыстырып зерттейді. Ал көркем əдебиет стилистикасы тілдік құралдардың көркем шығармадағы өмірін, яғни көркем шығармада өнер тудырушы құбылыс ретіндегі қызметін зерттейді. Практикалық стилистиканың міндеті - стилистикалық тілдік мəдениетті, сөз қолданудың стилистикалық нормаға сай дағдысын қалыптастыру. Əрбір мəдениетті адам сол өнерді үйренуге, тіл мəдениетін арттыруға талаптанады. Сөйлеудегі, жазудағы тіл жұмсаудың өнегелі үлгілері, сауаттылық айқындылық, тіл тазалығы, тіл дəлдігі - тіл мəдениетіне тікелей қатысты. Осы мақсатқа жету үшін төмендегі міндеттер шешімін табуға тиіс: - студенттерге тіл тазалығы, тіл мерейі, мемлекеттік тіл, ана тілдің көркемділігі əдеби тіл нормаларын сақтауға биік талап қойылады; - тіл мəдениетіне нұқсан келтіретін орфографиялық, орфоэпиялық қателерді, стильдік қателерді болдырмаудың жолдарын үйрету; - мыңдаған сөздерді талғап ойын анық, оны дəл жеткізу үшін басқа сөздермен тіркестіріп, сөйлемдерді дұрыс құрауға дағдыландыру; - əдеби тіл нормаларын қатаң сақтауға үйрету. 5
Оқыту əдістемесі: Оқыту негізінен теориялық біліммен қаруландыратын дəрістерден жəне тəжірибелік дағдыларды қалыптастыратын семинар сабақтар түрінде өтеді. Білімді тексеру семинар сұрақтарын талқылау, ауызша жəне жазбаша жаттығу жұмыстары, тест жұмыстары. өзіндік жұмыстары жəне жеке семестрлік тапсырмалар мен үй жұмыстарын тексеру ретінде жүзеге асырылады. Курста түсіндіру, баяндау, сұрақ-жауап, салыстыру, талдау, жинақтау т.б. əдістері қолданылады. Пререквизиттер: Жалпы орта білім беретін мектептерде оқытылатын қазақ тілі пəні. Нормативті қазақ тілі. Қазіргі қазақ тілінің фонетикасы. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы. Қазіргі қазақ тілінің сөзжасамы. Қазіргі қазақ тілінің синтаксисі. Постреквизиттер: Тіл мəдениеті. Көркем мəтінді лингвистикалық талдау. Шешендіктану.
1. Стилистиканың, тіл мəдениетінің ғылым жəне пəн ретінде қалыптасу, даму тарихы, мақсат-міндеттері, нысаны. 2. Тіл мəдениеті мен стилистиканың тығыз байланысы. 3. Стилистиканың салалары. 4. Стилистиканың негізгі бағыттары мен аспектілері СОӨЖ мазмұны: 1. Қазақ тілінің стилистикасы пəнінің мақсат-міндеті мен мазмұны. 2. Зерттеу нысаны мен қарастыратын мəселелері (Сұрақ-жауап). 3.Тіл мəдениеті туралы пікірлер (А.Байтұрсынұлы, М.Балақаев, Р.Сыздық, М.Серғалиев, Н.Уəлиев т.б.).
1. Стилистиканың ғылым жəне пəн ретінде қалыптасу, даму тарихы. 2. Стилистиканың өзге ғылымдармен: нормативтік қазақ тілі, қазақ əдеби тілінің тарихы, көркем мəтінді лингвистикалық талдау, əдеби стилистикамен байланысы.
1.
Балақаев М., ЖанпейісовЕ., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А., 2005. 2. Кожина М.Н. Стилистика русского языка. М., 1993. 6 3. Стилистика русского языка. Учебное
пособие для
студентов пединститутов. (В.Д. Бондалетов и др.) Л., 1989. №1-семинар. Тақырыбы: Стилистикалық қателер Қарастырылатын мəселелер: 1. Стилистикалық қателерді тауып, стилистикалық қателермен жұмыс жүргізу. 2. Стилистикалық қателердің логикалық, грамматикалық, лексикалық қателерден ерекшелігін анықтау. «Стилистикалық қате» жəне «стилистикалық дəлсіздік» ұғымдарының мəнін түсіну.
1.
Балақаев М., ЖанпейісовЕ., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А., 2005. 2. Кожина М.Н. Стилистика русского языка. М., 1993. 3. Стилистика русского языка.
Учебное пособие
для студентов пединститутов. (В.Д. Бондалетов и др.) Л., 1989.
1. Стилистиканың негізгі ұғым-категориялары. 2. Тілдің стилистикалық құрылымы. 3. Функционалды стиль туралы ұғым. 4. Стиль - стилистиканың негізгі ұғымы. «Стиль» терминінің əр түрлі түсініктері, оның себептері. 5. Тіл мəдениетін айқындайтын басты қағидалар.
1. Стилистика, тіл мəдениеті, сөз мəдениеті, əдеби тіл теориясы ұқсастықтары мен айырмашылықтары.
1. Сөйлеудің тиімділік теориясы. 2. Тіл мəдениетінің негізгі салалары. 3. Орфографиялық норма, орфоэпиялық норма. 4. Грамматикалық норма.
1. Стилистиканың негізгі ұғым-категориялары. 2. Тілдің стилистикалық құрылымы.
Балақаев М., ЖанпейісовЕ., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А., 2005. Əміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977. Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі көркем тілі. А., 1996. Серғалиев М. Синтаксис жəне стилистика. А., 1997. 7 Серғалиев М. Синтаксистік синонимдер. А., 1981. Шалабай Б. Көркем əдебиет стилистикасы. А., 2000.
Кредит сағат №3-дəріс Тақырыбы:. Тілдік құралдардың стилистикалық бояуы. Қарастырылатын мəселелер: 1. Тілдік құралдардың стилистикалық бояуы, оның түрлері. 2. Функционалдық-стильдік жəне эмоционалдық-экспрессивтік бояулар. 3.Тілдің стилистикалық бейтарап құралдары, тілдің (мəтіннің) стилистикалық тұрқын қалыптастырудағы олардың рөлі
1.Тіл мəдениетінің ерекшелігін айқындайтын басты қағидалары: -дəлдік, тазалық, мəнерлілік, дұрыстық, қисындылық, логикалық, сөздің байлығы. 2. Тіл мəдениеті жəне əдеби тіл мəселесі. 3. Тіл мəдениетін қоғамдық, əлеуметтік-саяси тұрғыдан тану.
1. Тіл мерейі, тіл мəртебесі тақырыптарына қатысты ой-пікірлердің тоғысы. 2. Стиуациялық жəне проблемалық тапсырмалар орындау, теориялық топтастыру. Əдебиеттер: Балақаев М., ЖанпейісовЕ., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А., 2005. Сыздық Р. Сөз құдіреті. А., 1997. Балақаев М. Қазақ əдеби тілі жəне оның нормалары. А., 1984. Əміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977. Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі көркем тілі. А., 1996. Серғалиев М. Синтаксис жəне стилистика. А., 1997. Серғалиев М. Синтаксистік синонимдер. А., 1981. Шалабай Б. Көркем əдебиет стилистикасы. А., 2000. Мұсабекова Ф. Қазақ тіліндегі зат есім стилистикасы. А., 1976.
1.Тілдік құралдардың (дыбыстардың, сөздердің, грамматикалық тұлғалар мен құрылымдардың) стилистикалық мағынасы мен бояуын анықтау жұмыстары. 2. Тілдің стилистикалық бояуға ие жəне бейтарап құралдарын ажыратып, олардың мəтіндегі рөлін айқындау. 3. Стилистикалық синонимдермен /лексика-фразеологиялық, морфологиялық, синтаксистік/ жұмыс. 4. Сөздіктермен жұмыс. Синонимдер сөздігіндегі мақалаларды талдау. Сөздіктердегі стилистикалық белгілерді сын көзбен қарап тексеру, олардағы қайшылықтарды, толық еместікті анықтау.
8 5. Тілдік құралдарға стилистикалық паспортизация жасаудың өлшемдерін анықтау. Əдебиеттер: Балақаев М., ЖанпейісовЕ., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А., 2005. Кожина М.Н. Стилистика русского языка. М., 1993. Əміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977. Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі көркем тілі. А., 1996. Серғалиев М. Синтаксис жəне стилистика. А., 1997. Серғалиев М. Синтаксистік синонимдер. А., 1981. Шалабай Б. Көркем əдебиет стилистикасы. А., 2000. 4-Апта 2 Кредит сағат №4-дəріс Тақырыбы: Стилистикалық мағына Қарастырылатын мəселелер: Стилистикалық мағына, оның табиғаты. Стилистикалық парадигматика мен синтагматика. Стилистикадағы пішін мен мазмұндық жақтар. Сөз образы
1.
Тілдің стилистикалық құрылымы. Стилистиканың негізгі ұғым,
категориялары: а) стиль; ə) стилистикалық бояу жəне стилистикалық мағына: функционалды мағына, эмоционалды–экспрессивті мағына; б) стилистикалық белгі; с) стилистикалық құрал; (Тапсырма орындау, сөздікпен жұмыс, тілдік құралдарды стилистикалық мағынасына қарай топтастыру). д) сөз мəдениеті туралу ғылыми көзқарастар. 2. Коннотаттық мағына. 3.Тілдегі синонимия жəне омонимия. СӨЖ мазмұны. Кітаби-жазба, сөйлеу стильдері, өзіндік ерекшеліктері. Əдебиеттер: Мұсабекова Ф. Қазақ тіліндегі зат есім стилистикасы. А., 1976. Балақаев М.,ЖанпейісовЕ.,Томанов М.,МанасбаевБ. Қазақ
тілінің стилистикасы. А.,2005. Əміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977. Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі көркем тілі. А., 1996. Серғалиев М. Синтаксис жəне стилистика. А., 1997. Шалабай Б. Көркем əдебиет стилистикасы. А., 2000. Одинцов В.В. Стилистика текста. М., 2006.
9 Хасанова С., Жексембаева Ғ. Қазақ тілінің стилистикасы (жаттығулар жинағы) А., 1999. №4-семинар Тақырыбы: Стилистикалық мағына Қарастырылатын мəселелер: Стилистикалық мағына, оның табиғаты. Стилистикалық парадигматика мен синтагматика.
Мұсабекова Ф. Қазақ тіліндегі зат есім стилистикасы. А., 1976. БалақаевМ., ЖанпейісовЕ., ТомановМ., Манасбаев Б.Қазақ тілінің
стилистикасы. А., 2005. Əміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977. Жұбанов Е. Қазақтың ауызекі көркем тілі. А., 1996. Серғалиев М. Синтаксис жəне стилистика. А., 1997. Шалабай Б. Көркем əдебиет стилистикасы. А., 2000. Хасанова С., Жексембаева Ғ. Қазақ тілінің стилистикасы (жаттығулар жинағы) А., 1999.
синонимдер. Қарастырылатын мəселелер: 1. Стилистикалық норма, оның əдеби норманың басқа түрлерінен ерекшеліктері. 2. Норманы белгілеудегі объективті, субъективті сипаттар. 3. Стилистикалық норманың тарихи категория екендігі жəне стилистикалық синонимдер. СОӨЖ мазмұны. 1. Көркем əдебиет стилі, оның өзіндік тілдік-стильдік ерекшеліктері. 2. Көркем шығармадағы поэтикалық сөз қолданыстары. 3. Проза, поэзия, драмалық шығармалардың жанрлық ерекшеліктері. 4. Дара стиль.
1.Тіл мəдениетінің əдеби тілге қатысы. 2. Тіл мəдениетінің мемлекеттік тіл жəне оның қоғамдық қызметіңдегі көрінісі.
Балақаев М., ЖанпейісовЕ., Томанов М., Манасбаев Б. Қазақ тілінің стилистикасы. А., 2005. Кожина М.Н. Стилистика русского языка. М., 1993. Шалабай Б. Көркем əдебиет стилистикасы. А., 2000. Стилистика русского языка. Учебное пособие для студентов пединститутов. (В.Д. Бондалетов и др.) Л., 1989. Сыздық Р. Сөз құдіреті. А., 1997.
10
Тақырыбы: Стилистикалық норма жəне тілдік норма. Стилистикалық синонимдер. Қарастырылатын мəселелер: 1. Стилистикалық норма, оның əдеби норманың басқа түрлерінен ерекшеліктері. 2. Норманы белгілеудегі объективті, субъективті сипаттар. 3. Стилистикалық норманың тарихи категория екендігі жəне стилистикалық синонимдер. Əдебиеттер: Балақаев М.,ЖанпейісовЕ.,Томанов М.,МанасбаевБ. Қазақ тілінің
стилистикасы. А., 2005. Балақаев М. Қазақ əдеби тілі жəне оның нормалары. А., 1984. Серғалиев М. Синтаксис жəне стилистика. А., 1997.
1. Ауызекі сөйлеу стилінің тілдік құралдарына сипаттама. 2. Адамдардың үнтаспаға жазылып алынған өзара сөйлесуін, сондай-ақ көркем шығармалардағы диалогтарды талдау. 3. Адамдардың өзара сөйлесуінен мəтін құрау жұмыстары.
Ауызекі сөйлеу стилі, оның өзіндік тілдік- стильдік ерекшеліктері. Ауызекі сөйлеу стилінің ауызша жəне жазбаша түрлері,оның жанрлары.
Дикторлардың сөйлеу мəдениеті. Əдебиеттер: Балақаев М. Қазақ əдеби тілі жəне оның нормалары. А., 1984. Əміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977.
1. Ауызекі сөйлеу стилінің тілдік құралдарына сипаттама. 2.Адамдардың үнтаспаға жазылып алынған өзара сөйлесуін, сондай-ақ көркем шығармалардағы диалогтарды талдау. 3. Адамдардың өзара сөйлесуінен мəтін құрау жұмыстары.
Балақаев М. Қазақ əдеби тілі жəне оның нормалары. А., 1984. Əміров Р. Ауызекі сөйлеу стилінің синтаксистік ерекшеліктері. А., 1977.
2 Кредит сағат №7-дəріс 11
Қарастырылатын мəселелер: Публицистикалық мəтіндерді стилистикалық талдау. Публицистикалық стильдің лексика-фразеологиялық, грамматикалық құралдарын ажырату.
Публицистикалық стиль, оның өзіндік тілдік-стильдік ерекшеліктері. Публицистикалық стильдік шағын стиль түрлері мен жанрлары. Ауызша жəне жазбаша түрлері. Көсемсөз стилі.
жүктеу/скачать 435,66 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|