ФЖжӨ факультетінің деканы Ж. Т

жүктеу/скачать 412,51 Kb.

бет	3/3
Дата	28.06.2017
өлшемі	412,51 Kb.
	#20401

1 2 3

(қолы) (аты-жөні)

1 Оқытушылар туралы мәліметтер және байланысу ақпараттары

Ф.ғ.к., доцент Қадырова Бақытжан Масалимовна

Қазақ филологиясы кафедрасы А1 корпусында, 324 аудиторияда орналасқан. Байланысу телефоны 1255

2 Пән туралы мәліметтер

Қазіргі қазақ тілінің теориялық курсын оқытуда семасиология лекикология құрамында қаралып келген. Сондықтан да семасиологияның көптеген мәселелері жеткілікті дәрежеде зерттелмеген. Қазақстан Республикасының тәуелсіздік алып қазақ тілінің мемлекеттік мәртебе алуымен байланысты тілдің теориялық мәселелерін зерттеу қарқынды жүргізіле бастады. Соның ішінде семасиологияның да күрделі мәселелері арнайы ғылыми зерттеу нысаны болып үлгерді. Кеңестік кезеңде дәстүрлі тіл білімінде тілдің тұлғалық жағы баса қарастырылса, 90-ыншы жылдардан бастап, мағына мәселесіне баса көңіл аударылды. Тілдің табиғатын неғұрлым терең де дұрыс тану үшін мағынаны назардан тыс қалдыруға болмайтыны сөзсіз. Жоғары оқу орнын бітірген маман тек тілдің тұлғалық жағын, материалдық қабығын ғана танып шықпай, ішкі мазмұнын, мағынасын да біліп шығуы керек. Сонда ғана оқушыға тіл туралы неғұрлым толық, жан-жақты мағлұмат бере алады.

3 Пәннің еңбек сыйымдылығы

Семестр	Кредиттар саны	Аудиториялық сабақ түрлері бойынша байланыс сағаттарының саны						Студенттің өздік жұмысының сағат саны		Бақылау түрлері
Семестр	Кредиттар саны	барлы-ғы	дәріс	практи-ка	зертха-налық	студия-лық	жеке	барлығы	ОСӨЖ	Бақылау түрлері
Бар-лығы	3	45	15	30	-	-	-	90	13,50	емтихан

4 Пәннің мақсаты және міндеттері

Пәнді оқытудың мақсаты: сөздің мағынасын, оның дамуы мен өзгеруін, ауысуын, әдіс-тәсілдерін, сондай-ақ ол өзгерістердің болу себептерінің ішкі, сыртқы заңдылықтарын қарастыру. Семасиологияның негізгі мақсаттарының бірі-тілдік единицаларда тілден тыс құбылыс қалайша көрініс табатынын зерттеу.

Пәнді оқыту міндеттері: сөз мағынасының түрлерін меңгерту, сема түрлеріне жан-жақты талдау жасай білуге үйрету.

5 Білімге, икемділікке және дағды-машықтарға қойылатын талаптар

Студенттер білуі тиіс:

- Семасиология ғылымы мен зерттеу нысанын;

- Сөздердің лексика-семантикалық топтарын;

- Лексикалық мағынаның микрокомпоненттерін;

- Лексикалық мағынаның макрокомпоненттерін.

Студенттер істей білуі тиіс:

-Студенттер тақырып таңдау, материал жинау, конспекті жазуды меңгере білуі;

- Семасиология ғылымы мен зерттеу нысанын айқын ажырата білуі;

- Сөздердің лексика-семантикалық топтарын ажыратып, талдау жасай алуы тиіс.

6 Пререквизиттер

«Қазақ тілінің лексикологиясы», «Тіл біліміне кіріспе» , «Тіл мәдениеті» т.б.

7 Постреквизиттер

«Қазақ тілінің стилистикасы», «Жалпы тіл білімі».

8 Тақырыптық жоспар

Пәннің тақырыптық жоспары
№	Тақырып	Сағат саны
		Күндізгі бөлім Фил(қ)-301
		Дәріс	Тәжір.	ОСӨЖ СӨЖ
1	2	3	4	5
1	Семасиология ғылымы, зерттеу нысаны	1	2	6
2	Семасиология және ономасиология	1	2	6
3	Сөз және оған тән белгілер	1	2	6
4	Сөз және ұғым	1	2	6
5	Сөздің лексикалық мағынасы	1	2	6
6	Сөздің грамматикалық мағынасы	1	2	6
7	Лексикалық мағынаның түрлері мен типтері	1	2	6
8	Сөздің ауыспалы мағынасы	1	2	6
9	Көп мағыналылық және оның туындау себептері. Омонимия	1	2	6
10	Синонимия құбылысы. Сөз варианттары. Антонимдер	1	2	6
9	Табу және эвфемизмдер. Дисфемизмдер	1	2	6
10	Қазақ тілінің фразеологиясы. Қазақ тілінің фразеологиясы	1	2	6
11	Фразеологизмдердің қолданылу аясы	1	2	6
12	Лексикалық мағынаның құрылымы	1	2	6
13	Денотаттық және сигнификаттық мағына	1	2	6
14	Лексикалық мағынаның микрокомпоненттері	1	2	6
15	Лексикалық мағынаның макрокомпоненттері	1	2	6
Барлығы: сағат		15	30	90

9 Пәннің қысқаша сипаттамасы

Семасиология сөз мағынасы жөніндегі ілім. Семантика лингвистиканың бір саласы ретінде 19 ғасырдың аяғында қалыптасқан.Оның негізін салған Француз лингвисті М.Бертель. 19-ғасырдың соңынан бастап тіл білімінің лексикология пәнінің бір саласы ретінде қарастырылып келді. Бүгінде сөз мағынасының өзгеру жолдары мен оны анықтап зерттеудің әр түрлі бағыттары мен әдіс-тәсілдері қалыптасты, семантикалық зерттеудің негізгі принциптері белгіленгендіктен тіл білімінің дербес пәні болып есептеледі.

10 Курстың компоненттері

1- тақырып: Семасиология ғылымы, зерттеу нысаны.

Дәріс жоспары:

Семасиология – тіл білімінің бір саласы

Семасиологияның зерттеу әдіс-тәсілдері

Семасиологияның зерттелуі

2- тақырып: Семасиология және ономасиология

Дәріс жоспары:

1 Семасиология және ономасиологияның өзара байланыстылығы

2 Семасиология және ономасиологияның ортақ мәселелері

3-тақырып: Сөз және оған тән белгілер

Дәріс жоспары:

Сөз лексикалық бірлік

Сөздің фонемадан ерекшелігі

4-тақырып: Сөз және ұғым

Дәріс жоспары:

Сөз лексикалық бірлік

Сөздің фонемадан ерекшелігі

5-тақырып: Сөздің лексикалық мағынасы

Дәріс жоспары:

Сөздің мағыналық жағы

Лексикалық мағына туралы ғылыми көзқарастар

6-тақырып: Сөздің грамматикалық мағынасы

Дәріс жоспары:

Сөздің мағыналық жағы

Грамматикалық мағына туралы ғылыми көзқарастар

7-тақырып: Лексикалық мағынаның түрлері мен типтері

Дәріс жоспары:

Лексикалық мағынаның түрлері

Негізгі және туынды мағына

Сөз мағынасы және оның түрлері

8-тақырып: Сөздің ауыспалы мағынасы

Дәріс жоспары:

Сөздің ауыспалы мағынасы туралы түсінік

Сөзің ауыспалы мағынада қолданылуының сыртқы себептері

Сөздің лексикалық мағынасының түрлері мен типтері

9-тақырып: Көп мағыналылық және оның туындау себептері. Омонимия

Дәріс жоспары:

Көп мағыналылық және оның туындау себептері
Полисемияның басқа тілдік құбылыстармен байланысы
Омоним және оның түрлері

4. Метонимияның тілдік табиғатын анықтап метафорадан ерекшелігін көрсетіңіз

10-тақырып: Синонимия құбылысы. Сөз варианттары. Антонимдер.

Дәріс жоспары:

Синонимия құбылысының тілдік табиғаты
Сөз варианттары
Антонимдер және олардың тілдік сипаттамасы

11-тақырып: Табу және эвфемизмдер. Дисфемизмдер

Дәріс жоспары:

Табу сөздер және эвфемизмдер
Табу сөздер және эвфемизмдердің ұлттық дүниетаныммен байланысы
Дисфемизмдерді қолданудың когнетивтік аспектісі

12-тақырып: Қазақ тілінің фразеологиясы

Дәріс жоспары:

Қазақ тілінің фразеологиясы
Фразеология және оның өзіндік белгілері
Фразеологизмдердің түрлері және мақал-мәтелдерге қатысы

13-тақырып:Денотаттық және сигнификаттық мағына

Дәріс жоспары:

1 Денотаттық және сигнификаттық мағына

2 Лексикалық мағынаның макрокомпоненттері

3 Коннотациялық мағына және прагматикалық мағына

14-тақырып: Лексикалық мағынаның микрокомпоненттері

Дәріс жоспары:

1 Даралаушы сема

2 Жалпылаушы және айырушы сема

15-тақырып: Лексикалық мағынаның макрокомпоненттері

Дәріс жоспары:

1 Даралаушы сема

2 Жалпылаушы және айырушы сема

3 Позитивті және неготивті сема

Тәжірибешілік сабақтардың мазмұны

1- тақырып: Семасиология ғылымы, зерттеу нысаны.(2-сағат)

Семасиология – тіл білімінің бір саласы

Семасиологияның зерттеу әдіс-тәсілдері

Семасиологияның зерттелуі

2- тақырып: Семасиология және ономасиология.(2-сағат)

1 Семасиология және ономасиологияның өзара байланыстылығы

2 Семасиология және ономасиологияның ортақ мәселелері

3-тақырып: Сөз және оған тән белгілер.(2-сағат)

Сөз лексикалық бірлік

Сөздің фонемадан ерекшелігі

4-тақырып: Сөз және ұғым .(2-сағат)

Сөз лексикалық бірлік

Сөздің фонемадан ерекшелігі

5-тақырып: Сөздің лексикалық мағынасы.(2-сағат)

Сөздің мағыналық жағы

Лексикалық мағына туралы ғылыми көзқарастар

6-тақырып: Сөздің грамматикалық мағынасы.(2-сағат)

Сөздің мағыналық жағы

Грамматикалық мағына туралы ғылыми көзқарастар

7-тақырып: Лексикалық мағынаның түрлері мен типтері.(2-сағат)

Лексикалық мағынаның түрлері

Негізгі және туынды мағына

Сөз мағынасы және оның түрлері

8-тақырып: Сөздің ауыспалы мағынасы .(2-сағат)

Сөздің ауыспалы мағынасы туралы түсінік

Сөзің ауыспалы мағынада қолданылуының сыртқы себептері

Сөздің лексикалық мағынасының түрлері мен типтері

9-тақырып: Көп мағыналылық және оның туындау себептері. Омонимия.(2-сағат)

Көп мағыналылық және оның туындау себептері
Полисемияның басқа тілдік құбылыстармен байланысы
Омоним және оның түрлері

4. Метонимияның тілдік табиғатын анықтап метафорадан ерекшелігін көрсетіңіз

10-тақырып: Синонимия құбылысы. Сөз варианттары. Антонимдер. .(2-сағат)

Синонимия құбылысының тілдік табиғаты

Сөз варианттары
Антонимдер және олардың тілдік сипаттамасы

11-тақырып: Табу және эвфемизмдер. Дисфемизмдер.(2-сағат)

Табу сөздер және эвфемизмдер
Табу сөздер және эвфемизмдердің ұлттық дүниетаныммен байланысы
Дисфемизмдерді қолданудың когнетивтік аспектісі

12-тақырып: Қазақ тілінің фразеологиясы.(2-сағат)

Қазақ тілінің фразеологиясы
Фразеология және оның өзіндік белгілері
Фразеологизмдердің түрлері және мақал-мәтелдерге қатысы

13-тақырып:Денотаттық және сигнификаттық мағына.(2-сағат)

1 Денотаттық және сигнификаттық мағына

2 Лексикалық мағынаның макрокомпоненттері

3 Коннотациялық мағына және прагматикалық мағына

14-тақырып: Лексикалық мағынаның микрокомпоненттері.(2-сағат)

1 Даралаушы сема

2 Жалпылаушы және айырушы сема

15-тақырып: Лексикалық мағынаның макрокомпоненттері.(2-сағат)

1 Даралаушы сема

2 Жалпылаушы және айырушы сема

3 Позитивті және неготивті сема

Студенттерге өздігінен орындауға берілетін тапсырмалар мен орындалу кестесі

№	Тақырыбы	Жұмыстың мазмұны мен мақсаты	Ұсынылатын әдебиеттер	Жұмыс түрі	Орындау мерзімі
1.	Тіл білімі және өзге ғылымдар	Тіл білімінің басқа салаларымен байланысы	Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 2003ж.	конспект	1-апта
2	Семасиология және ономосиология	Семасиология және ономасиологияның зерттеу ерекшеліктері	Бибеков Қ. Қазақ тілінің семантикасы. Семей,2006	баяндау	2-апта
3	Сөз және морфема	Сөздің морфемадан ерекшелігі	Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. Алматы, 1973ж	конспект	3-апта
4	Лексикалық мағына	Лексикалық мағынаға тән белгілер.	Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, 1988ж	Ауызша	4-апта
5	Сөз мағынасының түрлері	Синтаксистік шартты мағына және фразеологиялық байлаулы мағына	Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. Алматы, 1973ж	конспект	5-апта
6	Метафора және метонимия.	Сөз мағынасының ауыспалы және келтірінді мағынада жұмсалуы	Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, 1988ж	Конспект	6-апта
7	Полисемия құбылысы	Полисемияның қалыптасуының тіл ішілік және экстралинг-вистикалық себептері анықтау.	Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. Алматы, 1973ж	Ауызша	7-апта
8	Сөз мағынасының түрлері	Синонимдік, антонимдік сөздіктерді пайдалана отырып, мәтінен синонимдер мен антонимдерді табу.	Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. Алматы, 1973ж	Реферат	8-апта
9	Табу	Ауру аттары мен хайуанаттарға байланысты табу сөздерге мысал келтір, олардың дүниетаныммен байланысын анықтау	Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, 1988ж	Конспект	9-апта
10	Тұрақты сөз тіркестерінің мағынасы	Фразеологизмдердің еркін сөз тіркестерінен ерекшеліктері көрсету.	Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 2003ж. Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. Алматы, 1992ж. Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы 1991 ж.	Конспект	10-апта
11	Фразеологизмдердің көркем шығармадан қолданылуы	“Абай жолы” эпопеясының 1-кітабынан фразео-логизмдерді тауып, қолданылу ерекшелігіне түсініктеме беру.	Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, 1988ж Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы 1991 ж.	Конспект	11-апта
12	Лексикалық мағынаның құрылымдық элементтері	Лексикалық мағыналардың құрылымына тоқталу	Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, 1988ж Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы 1991 ж.	конспект	12-апта
13	Эмоционалды мағына	Эмоционалды мағынанаң берілу жолдары	Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, 1988ж Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы 1991 ж.	конспект	13-апта
14	Позитивті және неготивті сема	Позитивті және неготивті сема	Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. Алматы, 1973ж	реферт	14-апта
15	Тілдің семантикалық жүйесі	Тілдің семантикалық жүйесі	Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. Алматы, 1973ж	конспект	15-апта

ОӨЖ мазмұны

№	ОӨЖ түрі	Есеп беру формасы	Бақылау түрі	Сағат көлемі
1	Дәріс сабақтарын өңдеу		Сабаққа қатысу	30 (1х30)
2	Үй тапсырмасын орындау	Жұмыс дәптері	Сабаққа қатысу	15 (1х15)
3	Қосымша материалдарға дайындық	Конспект	Коллоквиум	25
4	Семестрлік тапсырманы орындау	Конспект	Семестрлік тапсырманы қорғау	10
6	Бақылау шараларына дайындық			10
	Барлығы			90

Қорытынды бақылау және ағымдағы үлгерім түрлері бойынша үлес салмағын бөлу

Р/С	Қорытынды бақылау түрі	Бақылау түрі	Үлес салмағы
1.	Емтихан	Емтихан	0,4
1.	Емтихан	Жіберу рейтингісі	0,6
2.	Сынақ	Сынақ	0,4
2.	Сынақ	Жіберу рейтингісі	0,6
3.	Курстық жұмыс (жоба)	Курстық жұмыс (Курстық жоба)	0,4
3.	Курстық жұмыс (жоба)	Жіберу рейтингісі	0,6

Бақылау шараларының күнтізбелік кестесі

1 рейтинг (4 семестр)
Апталар				1 сабақ үшін макс. балл			1		2			3		4			5	6					7		8				Бар-лығы
Максималды балл							20					27					26						27						100
Дәрістерге қатысу және дайындалу		СӨЖ түрі/есеп беру нысаны					ДҮТ 1,2					ДҮТ 3,4					ДҮТ 5,6						ДҮТ 7,8						24
		Бақылау нысаны					Қ					Қ					Қ						Қ
		Макс.балл		3			6					6					6						6
Практикалық сабақтарға қатысу және дайындалу		СӨЖ түрі/есеп беру нысаны					ПҮТ 1,2					ПҮТ 3,4					ПҮТ 5,6						ПҮТ 7,8						56
		Бақылау нысаны					Т					Т					Т						Т
		Макс.балл		7			14					14					14						14
Қосымша материалдарға дайындық		СӨЖ түрі/есеп беру нысаны					ҚМ1		ҚМ2			ҚМ3		ҚМ4			КМ5			ҚМ6			ҚМ7			ҚМ8			20
		Бақылау нысаны					Т		Т			Т		Т			Т			Т			Т			Т
		Макс.балл		3			2		2			2		2			3			3			3			3
Пән тақырыптары бойынша білімді бақылау		СӨЖ түрі/есеп беру нысаны																											100
		Межелік бақылау																					МБ
		Макс.балл																					100
2 рейтинг (4 семестр)
Апталар			1 сабақ үшін макс. балл			1			2	3				4		5					6	7					Бар-лығы
Апта ішіндегі максималды балл						22				29						31						18					100

Дәрістерге қатысу және дайындалу	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны				ДҮТ 1,2						ДҮТ 3,4				ДҮТ 5,6							ДҮТ 7						21
	Бақылау нысаны				Қ						Қ				Қ							Қ
	Макс.балл			3	6						6				6							3
Практикалық сабақтарға қатысу және дайындалу	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны				ПҮТ 1,2						ПҮТ 3,4				ПҮТ 5,6							ПҮТ 7,8						59
	Бақылау нысаны				Т						Т				Т							Т
	Макс.балл			9	16						16				18							9
Қосымша материалдарға дайындық	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны							ҚМ1			ҚМ2		ҚМ 3		КМ4				ҚМ 5			ҚМ6		ҚМ 7				20
	Бақылау нысаны							Т			Т		Т		Т				Т			Т		Т
	Макс.балл			3				2			3		3		3				3			3		3
Пән тақырыптары бойынша білімді бақылау	СӨЖ түрі/есеп беру нысаны																					МБ 100						100
	Межелік бақылау
	Макс.балл

Шартты белгілеулер: 1 ДҮТ – №1 дәрісті дайындау үшін берілетін үй тапсырмасы; Қ – оқу үрдісіне қатысу; ПҮТ 1 – №1 практикалық сабақтарға дайындалу үшін үй тапсырмасы; Т – тексеру; ҚМ-қосымша материалдарға дайындық(ОСӨЖ ұпайы); МБ-межелік бақылау.

11 Курстың саясаты

Дәріске, тәжірибелік сабаққа, ОСӨЖ-ге қатысу;
Сабаққа кешікпеу, сабақтан қалмау;
Тапсырмаларды уақытында орындау;
Оқу үрдісіне белсенді қатысу;
Берілген тапсырмаға жауапкершілікпен қарау.

12 Әдебиеттер тізімі

Негізгі әдебиеттер:

Оразов М. Қазақ тілінің семантикасы. Алматы 1991 ж.
Бибеков Қ. Қазақ тілінің семантикасы. Семей, 2006 ж
Аханов К. Тіл білімінің негіздері. Алматы, 2003ж.

Қосымша әдебиеттер:

4. Барлыбаев Р. Қазақ тілінде сөз мағынасының кеңеюі мен тарылуы. Алматы, 1968ж.

5. Барлыбаев Р. Қазақ тіліндегі қоғамдық-саяси лексика. Алматы, 1978ж.

6.Болғанбаев Ә. Қазақ тіліндегі синонимдер. Алматы, 1970ж.

7.Болғанбаев Ә. Қазақ тілінің лексикологиясы. Алматы, 1988ж.

8.Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы Ғ. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы. Алматы, 1997ж.

9.Кеңесбаев І., Мұсабаев Ғ. Қазіргі қазақ тілі. Лексика, фонетика. Алматы, 1973ж.

10.Қалиев Ғ. және басқалар. Қазіргі қазақ тілінің жаттығулар жинағы. Алматы, 1997ж.

11.Қожахметова Х. Фразеологизмдердің көркем әдебиетте қолданылуы. Алматы, 1972ж.

12.Қордабаев Т. Қазақ тіл білімінің қалыптасу, даму жолдары. Алматы, 1997ж.

13.Рүстемов Л. Қазіргі қазақ тіліндегі араб-парсы кірме сөздері. Алматы, 1988ж.

14Сағындықұлы Б. Қазақ тілі лексикологиясы дамуының этимологиялық негіздері.

15. Новиков Л.А. Семантика русского языка. М.,1982

16. Абай тілі сөздігі. Алматы, 1968ж.

17. Болғанбаев Ә. Қазақ тіліндегі синонимдер сөздігі. Алматы, 1975ж.

18. Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. Алматы, 1977ж.

19. Қазақ тілінің диалектологиялық сөздігі. Алматы, 1969ж.

20.Қазақ тілінің қысқаша этимологиялық сөздігі. Алматы, 1966ж.

21.Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. Алматы, 1-10т. Алматы, 1974-1986жж.

22.Казахско-русский словарь. Алматы, 1987ж.

23.Мусин Ж. Қазақ тілінің антонимдер сөздігі, Алматы, 1984ж.

24.Айтбаев Ө. Қазақ терминологиясының дамуы мен қалыптасуы. Алматы, 1988ж.

25. 25.Байтұрсынов А. Тіл тағылымы. Алматы, 1992ж.

26.Балақаев М. Тіл мәдениеті. Алматы, 1971ж.

27.Балақаев М. және басқалар. Қазақ тілінің стилистикасы. Алматы, 1974ж.

жүктеу/скачать 412,51 Kb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3