Форма 12 Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік фармацевтика академиясы Техникалық және кәсіби білім беру факультеті

2. Бірыңғай мүшелер қайталанып айтылатын жалғаулықтар арқылы байланысса, араларына үтір қойылады. Мысалы: Жеті атасынан бақ та, дәулет те, арылмаған. Не билікті не ауылнайлықты бермей отыр (С.Ш.). Олар әрі қызғаншақ, әрі жорымал, аңдығыш. (М.Ә.)

3. Бірыңғай мүшелер мен, және жалғаулықтары арқылы байланысса, араларына үтір қойылмайды. Мысалы: Анау кәрі әжесі мен бізді де көп сейілттіңіздер. (М.Ә.). Мынау «дос» деп аталған әке кісілері бұрын Абай аз білетін немесе тіпті танымайтын кісілер. (М.Ә). Артистканың қимылы сараң да нәзік. (С.Ш).

Ескерту. Етістіктен жасалған екі бірыңғай баяндауыштың арасында қайталанбай келген жалғаулықтан соң да үтір қойылады. Мысалы: Ұясар дүр сілкінді де, ұша жөнелді. (Ғ.М.).
11. Оқушылардың өз бетінше атқаратын жұмысы: 31 мин (35%)
38-жаттығу. Бірыңғай мүшелерді ажыратып, тыныс белгілерін қойып, мәтінді көшіріңіз.

1. Қара қошқылкілегей бұлттың жоғарғы шетін ала кірген ай бір көрініп бір сүңгіп, ...дәл жасырынбақ ойнағандай құбылды. 2. Қасына Сүйіндік Асылбек – бәрі де ере кетіпті. 3. Абай жүрегі де сыр жырға толы еді. 4. Асылбек, Жиренше Ерболдар да Базаралыға қадала қарап, хабар күтті. 5. Шеңгел итмұрын сияқты бұталары да көп. 6. Әрі сұлу әрі сенімді мықты үміт. 7. Мынадай жанның маңында күңгірт кеш те жабық көңіл де болмау керек. Тілегің талабың алдыңда. (М.Ә). 9. Өкпесі өшіп демі құрып тәлтіректеп машинаға түс кезінде зорға жетті. 10. Жетісуына, үлкен ұлының қасына, көшіп кетпек те болады, бірақ осыны аяйды. (З.Ш.). 11. Қасында Қаратай Майбасар құлыншақ сияқты нөкерлері көп екен. 12. Абай Ербол Ызғұттылар ас үйлерге жақындай беріп, өзара күңгілдесті. (М.Ә).

А) Жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Б) Жаттығу жұмысы
14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%)
Сөйлемнің бірыңғай мүшелері, оның тыныс белгілері


24-сабақ
1.Сабақтың тақырыбы: Сөйлемнің бірыңғай мүшелері, оның тыныс белгілері. Халықаралық қарым-қатынас
2.Сағат саны: 2 90 (100%)
3.Сабақ түрі: тәжірибелік
4.Сабақтың мақсаты:

Оқыту: Оқушыларға бірыңғай мүшелер туралы, олардың байланысы, оған байланысты қойылатын тыныс белгілері туралы түсінік беру.

Тәрбиелік: Оқушыларды ұқыптылыққа, жауапкершілікке, тиянақтылыққа тәрбиелеу.

Дамыту: Оқушылардың есте сақтау қабілеттерін арттыру,сөздік қорларын молайту, сауаттылықтарын арттыру.

5.оқыту әдісі: жұптасып жұмыс істеу.
6.Материалды – техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: мультимедиялық жабдықтар

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест тапсырмалары.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы
7. Әдебиеттер:

1. Негізгі (н)

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері оның тыныс белгілері

2. Тұрлаусыз мүшелер

3. Жаттығу жұмысы.

Б) Жаттығу жұмысы

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Халықаралық қарым-қатынас

2. Бастауыш пен баяндауыштың байланысы

3. Сөйлем мүшелері

Ал енді кино саласындағы терминдерге келер болсақ, ең жиі ұшырасатын мультиплекс деген сөз, ол – құрамында 9-дан 15-ке дейін залы бар кинотеатр түрі. Зал саны 16-дан жоғары болса, мегаплекс деп аталады. Біздің елімізде мегаплекс әзірге жоқ, Ресейдің өзінде Мәскеуде ғана оның біреуі бар екен. Ал Қазақстанда көбіне киноплекстер жақсы дамыған. Киноплекс дегеніміз – сауда үйінде не болмаса сауда және ойын-сауық орталықтарында орналасқан кинотеатр.

«Бірінші экранды» кинотеатр – жаңа киноның тұсаукесері болған күні бүкіл елдің кинотеатрларына бірдей тарататын кинотеатр түрі.

www.alashainasy.kz.

Тұлғалас болмай келгенде, айқындалушы мүше мен оңашаланған айқындауыштың арасына сызықша қойылады. Мысалы: Екеуі ымырт жабыла бергенде Бөкенші жайлауы – Жәнібекке тартты (М.Ә.).

Оңашаланған айқындауыш өзара бірыңғай болып келсе, үтірмен бөлініп, алды-артынан сызықшаменқоршалды. Мысалы: Президиумның үш мүшесі - Әлжан, Қасен, үшіншісі Аманның өзі – бәрі бір жақ. (Ғ. Мұст.)

Кейде баяндауыштың да оңашаланған айқындауышы болуы мүмкін. Ондай айқындауышты да сызықша мен ажырату керек. Мысалы: Құрыш құю – профессия – мамандық. (З.Ш.)

Оқушылардың өз бетінше атқарған жұмысындағы тапсырмаларды талқылау.

А) Жеке кеспе қағаздардағы тапсырмаларды орындау;

Б) Жаттығу жұмысы
14. Үйге тапсырма беру: 2 мин (2%)
Театр, кинотеатрдағы жағдай арқылы сөйлеу. Оңашаланған айқындалған мүше және оның тыныс белгілері.

26-сабақ
1.Сабақтың тақырыбы: Қыстырма сөздер. Қазақстан жұлдыздары.
2.Сағат саны: 2 90 (100%)
3.Сабақ түрі: тәжірибелік
4.Сабақтың мақсаты:

Оқыту: Оқушылардың білім деңгейін көтеру, білімдерін бағалау, біліктілік деңгейлерін байқау.

Тәрбиелік: Инабаттылыққа, еңбекқорлық пен адамгершілікке тәрбиелеу.

Дамыту: Оқушылардың ойын жүйелі, жатық жеткізуге, белсенділігін арттыру.
5.оқыту әдісі: шағын топпен жұмыс.
6.Материалды – техникалық жабдықталуы:

а) техникалық құралдар: мультимедиялық жабдықтар

ә) көрнекі және дидактикалық құралдар: өзіндік жұмыстарға арналған кеспелер, тест тапсырмалары, сөзжұмбақ.

б) оқыту орны: қазақ тілі дәрісханасы
7. Әдебиеттер:
1. Негізгі (н)

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері, оның тыныс белгілері.

2. Тұрлаусыз мүшелер

3. Сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі

5. жаттығу жұмысы.
10. Жаңа сабақты түсіндіру: 27 мин (30%)
Қыстырма сөздер
Қыстырма сөздер – оқшау сөздің бір түрі. Сөйлемдегі басқа сөздермен, сөйлемнің жалпы мазмұнымен мағыналық байланыста ғана айтылатын, бірақ синтаксистік байланыста айтылмайтын оқшау сөздің түрін қыстырма сөз дейміз.

Мысалы: Қайсардың Қазікені, сөзсіз, қазақ. Сірә, екеуі де себеп болған тәрізді. (І.Е.). Шынында, Ұлпанның таңданып келе жатқандары аз емес. (Ғ.М.). Оның ойынша, оқығандар – тек бай баласы (Ғ. Мұст).

Қыстырма сөздердің міндеті сөйлемнің негізгі мазмұнына мағына жағынан, сөйлеушінің ойын түрлендіру, құбылту жағынан қосатын алуан түрлі модальдық мәндері болады. Жоғарыдағы мысалдардағы қыстырма сөздер я қыстырма сөз тіркестері бірдей айтылған ойға кәміл сенімді немесе жорамал, болжауды білдірсе, бірдей бірде айтылған ойға басқа біреудің қатысы бар екенін көрсетеді.

Сөйлеуші я жазушы өз сөзінің ішінде қыстырма сөзді орынсыз көп қолданылғаны жөн. Айтайын деген ойдың түсінікті, айқын, тұжырымды болуына көмегі болатын жағдайларда орнымен қолдану әдеби тілдің сөйлеу нормасын бұзады.

Қыстырма сөздер мынадай негізгі мағыналарда қолданылады.

1. 
   Сөйлеушінің әр түрлі көңіл күйін білдіреді. Шіркін, амал қанша, бағымызға қарай, соры қайнағанда.
   
2. 
   Айтылған ойға сенім, жорамал, күдік, болжау мәндерін қосады: сірә, әрине, мүмкін, рас, сөз жоқ, сөзсіз, өзіңе мәлім, шамасы, ұмытпасам, кім білсін, қалай, тегі т.б.
   
3. 
   Ойдың айтылу тәртібін, жүйе, ретін білдіру, топшылау, қорыту мәнінде жұмсалады: демек, қысқасы, жалпы алғанда, ақырында, міне, сонымен т.б.
   
4. 
   Айтылған ойға сөйлеушінің өзінің я басқа біреудің көзқарасын, кімнің пікірі екенін қоса білдіру үшін жұмсалады: меніңше, сізше, оның ойынша, оның айтуынша, айтуына қарағанда, айтуы бойынша, мен білсем т.б.
   
5. 
   Айтылған ойлардың өзара байланысын, жалғас ретінде білдіреді: біріншіден, екіншіден, бір жағынан, екінші жағынан, сонымен, мысалы, мәселен.
   

1. Онысы рас та ғой деймін: ең алдымен, оның кескін-кейпінде әкеме аздаған ұқсастықтар бар, әсіресе монғолша қиғаштау біткенкөзі, екіншіден, шапшаң мінезі. 2. Расында, кейін білсем, жыртық үйді соққан жел ішіне кіріп, жан-жағындағы тесіктен тоқтаусыз шығып кетеді екен де, бүтін үйге соқтыққан жел бар күшімен итеріп құлатып тастайды екен. (С.М.). 3. Әрине, бұл саған екі пұттық гирь емес, ептеп ұста. 4. Мүмкін, Асаубай қалып-ақ қоятын шығар. (Ә.С.). 5. Менен, төрт жас үлкен апайым бар, әне, сол-әнші.

Б) Жаттығу жұмысы

1. 
   Құрманбаева Ш. Қазақ тілі: денсаулық сақтау саласына арналған оқу-әдістемелік кешені. Алматы: Қазығұрт, 2010ж.
   
2. 
   Ш. Бектуров, Қазақ тілі: жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық. –Алматы: Білім, 1994.
   
3. 
   Н. Оразақынов, Н. Әміреев, Н. Сапақов. Қазақ тілі сөз мәдениеті- Алматы: Мектеп 2006
   
4. 
   Ж. Адамбаева, Ф. Оразбаева, Қ. Оңалбаева. Қазақ тілі- Алмаы: Мектеп, 2006
   
5. 
   Б. Құлмағанбетова, У. Туребекова, Г. Ибраева. Қазақ тілі – Алматы: Мектеп, 2007
   
6. 
   Бектұров Ш. Қазақ тілі: ана тілі деңгейінде үйрету құралы. Алматы, Әділет ЖҚМ, 2002
   
7. 
   Қараев М.Ә. Қазақ тілі: (Фонетика, лексикология, морфология, синтаксис) Алматы, Ана тілі, 1993
   

1. Қазақ тілі пәні бойынша практикалық сабақтардың 1-курс студенттеріну арналған әдістемелік нұсқаулар жинағы. Шымкент, 2002

2. Н. Беріков. Қазақ тілі сабақтары – Ақтөбе: Ана тілі, 1994

4. Г. Байжанова, А. Маймақова. Іс жүргізу – Астана: Фолиант, 2007

5. В.И. Сакала, Б.В. Сакала, Н.В. Сакала. Қазастан Республикасында іс қағаздарын жүргізу – Алматы: LEM, 2006

6. С. Кенжахметұлы. Жеті қазына – Алматы: Ана тілі, 1997

7. К. Сариева. Қазақ тілі және ел тану – Алматы: Lebiz, 1997

8. А. Нысаналин. Қазақтың мақал-мәтелдері – Алматы: Мектеп, 2004

9. С. Қалиева, М. Оразаев, М. Смайылова. Қазақ халқының салт-дәстүрлері-Алматы: Рауан, 2002

11. Е. Елубаев. Жүз жұмбақ, жүз жаңылтпаш – Алматы: Мектеп, 1999

12. Ә. Хазимова. Іс қағаздарын қазақ тілінде жүргізу – Алматы, 2004

13. Л. Дүйсебекова. Қазақ ресми іс қағаздары – Алматы. Ана тілі, 2005

14. Н. Оралбаева, Ғ. Мадина, А. Әбілқаев. Қазақ тілі – Алматы: қазақ университеті, 1998

15. К.О. Өмірбаева. Қазақ тілін көпдеңгейлік оқыту – Ақтөбе, 2005

• 
  Оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру.
  
• 
  Оқытушылардың сабаққа дайындығын тексеру.
  
• 
  Сабақтың мақсаты мен міндеті.
  

1. Қыстырма сөздер

2. Тұрлаулы мүшелер

3. Халықарлық қарым-қатынас

Алматыда орталық мемлекеттік мұражай 1929 жылы құрылған. Қазақстан денсаулық сақтау және медицина тарихи мұражайының 12 залында, 10 мыңға жуық экспонат бар. Қазақстанның орта ғасыр ғылым медиктерімен таныстырады. Денсаулық сақтау ісінің және медицина ғылымының дамуы жөнінде материалдар мол қамтылған. Республикада мемориалдық мұражайлар көп. Әсіресе М. Әуезовтың, С. Мұқановтың, Семейдегі А. Құнанбаевтың (мемориалдық мұражайларының), Қаскелеңдегі Жамбылдың мемориалдық мұражайларының ғылыми мәні бар. Алматыда кітап мұражайы 1929 жылы мектеп мұражайының негізінде құрылды. Қорында өте көп экспонат бар. Олар қазақтың көне тарихынан дерек береді, даму жолдарын белгілейді, халқымыздың революциялық, жауынгерлік және еңбек дәстүрін, облыс еңбекшелерінің табыстарын насихаттайды. Ақтөбе қаласында қазақтың батыр қызы Ә.Молдағұлованың мемориалдық мұражайы бар. Ақтөбе мемлекеттік медицина институтында өзінің тарихын баяндайтын мұражайы бар. Осындай мұражайлар орта оқу орындарында, мектептерде ұйымдастырылған.