Франц-Иосиф мұздығының морфологиялық типтерін талдау Орындаған: Қазбекова Гүлназ, Қаусыл Дильназ
Мұздықтың алғашқы зерттелуі, зерттеуші ғалымдары және гляционимі
жүктеу/скачать 1,4 Mb.
|
Гляциология слайд
- Бұл бет үшін навигация:
- 4. Мұздықтың режимі
3. Мұздықтың алғашқы зерттелуі, зерттеуші ғалымдары және гляциониміЕуропалықтар мұздықтың бар екенін алғаш рет ХІХ ғасырдың ортасында білді. Оның сипаттамасы және ол Франц мұздығы болған сияқты мәліметтер, 1859 жылы Мери Луиза кемесінің кеме журналының жазбаларынан табылды. Бұдан жеті жыл бұрын, 1852 жылы он тоғыз жасар Леонард Харпер осы жерлерге барып, тіпті осы мұздықтарға өз атын берді. Ол Франц-Джозеф мұздығын "Виктория", ал Фокс мұздығын"Альберт"деп атады. Өкінішке орай, жас Харпер ұмытшақтықпен немесе білместен бұл атауларды тіркемеді және олар мәңгілікке жоғалып кетті. Мұздыққа қазіргі, еуропалық атауды 1863 жылы неміс зерттеушісі Юлий фон Хаст берді, ол мұздықты Австрия-Венгрия империясының императоры Франц-Джозеф бірінші есімімен атады. Франц-Джозеф мұздығы шамамен жеті мың жыл бұрын пайда болды, мұнда соңғы мұз дәуірінде болған үлкен мұздықтан бөлініп шықты. Маори аңызында Франц Джозеф мұздығы бұл құдіретті құдайлардың бірі, әдемі және батыл қыз Хин Хукетердің сүйіктісін (Ту Авенің) жоқтап жылған көз жасы деседі. Сондықтанда маорилықтар бұл мұздықты Ка Ржимата о Хина Хукетер (Көз жасы Хина Хукетер) деп атады. 1910 жылы Франц-Джозеф мұздығы, батыс жағалауының барлық бірегей аумағы сияқты, мемлекеттің қорғауына алынды және осы жылдан бастап оны зерттеу басталды. 4. Мұздықтың режиміМұздықтың сұйықтық ағынының жылдамдығы қарапайым мұздықтарға қарағанда он есе көп және ол ағып жатқан қуыстың тіктігіне байланысты. Мұздықтың басынан аяғына дейін мұз шамамен бес жыл ішінде өтеді.Әдетте, бүкіл әлемдегі мұз дәуірінің соңғы мұздықтары шегініп, азайды. Жаңа Зеландиядағы бірнеше мұздықтардың бірі Франц мұздығы 2009 жылға дейін өсе берді. Қайта толтырудың негізгі көзі-бұл тауларда жиі болатын қатты жаңбыр мен қалың қар болды. Бірақ соңғы жеті жылда мұздық азая бастады және қазіргі уақытта шегіну кезеңінде. Бірінші кезекте мұздықтардың еруіне жаһандық жылыну әсер етеді.Франц мұздығы өте әдемі жер, бірақ сонымен бірге өте қауіпті. Мұздың үнемі қозғалуына байланысты құлау күтпеген жерден, кез келген минутта болуы мүмкін және ауа-райы кез келген уақытта өзгеруі мүмкін. Нөсер жаңбыр мұздық төсегінің тік қабырғаларының өмірге қауіп төндіретін құлауын тудыруы мүмкін, ал кішігірім ағындардағы су деңгейі 15 минут ішінде бір метрге дейін күрт көтерілуі мүмкін. Сондай-ақ, мұздықтың еріген суы өте таза және оны қауіпсіз ішуге болатындығын және мұздың ашық, көк түсі мұз кристалдары арқылы өтетін жарық сәулелерінің сынуынан туындағанын атап өткен жөн.жүктеу/скачать 1,4 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|