Қазіргі физикалық география әдістері:
Картографиялық және картометриялық зерттеу әдістері.
Табиғи аумақтық кешеннің (ТАК) кеңістіктік-уақыттық құрылымын зерттеу;
ресурстық әлеуетті бағалау;
ТАК шаруашылықта пайдалану мүмкіншіліктері мен шектеуліктерін зерттеу;
ТАК жағдайын ландшафттық-экологиялық бағалау және даму болжамы;
мәдени ландшафтық және т.б. жобалау.
Экспедициялық әдістер.
Қолданбалы кешенді физикалық-географиялық зерттеулер.
Экономикалық-географялық зерттеулер
Кеңістіктік-уақыттық талдау – экономикалық-географиялық зерттеулердің негізгі қағидаларының бірі ретінде.
Математикалық зерттеу әдісі
Визуалды бақылау
жалпы ғылыми тұрғылар мен әдістерді (тарихи, экологиялық, модельдеу, математикалық, жүйелік, тағы да басқалары);
нақты ғылыми тұрғылар мен әдістерді (физикалық географияда — геохимиялық, геофизикалық, палеогеографиялық және тағы да басқалары әдістер; әлеуметтік-экономикалық географияда — экономикалық-статистикалық, техникалык-экономикалық, социологиялық және тағы да басқалары);
ақпарат алудың жұмыс тәсілдері мен операцияларын (баланстық әдістер, дистанциялық әдістер; зертханалық әдістер, мысалы, споралық-шаңдық талдау, радиокөміртекті әдіс, сауалдама жүргізу, іріктеме әдіс, тағы да басқалары);
ақпаратты тәжірибелік және теориялық қорытудың әдістерін (индикациялық, бағалау, ұқсастық, жіктеу, тағы да басқалары);
алынған ақпаратты өңдеу әдістері мен техникалық тәсілдерін (перфокарталардың, электрондық есептеу техникасы арқылы, тағы да басқалары) қамтитын жүйе.[1]
Географиялық сипаттау әдісі – географиядағы ежелгі әдістердің бірі, «жерді сипаттау» ғылымының атауына кіріктірілген. Ол – бақылаулар мен далалық зерттеулердің нәтижесін қорытындылау.
Зерттеушілер нақты нысан, құбылыс, үдеріс туралы географиялық экспедицияның және далалық зерттеулердің нәтижесі бойынша қажетті ақпаратты жинақтағаннан кейін, оларды жүйелейді және аумақтың толық сипаттамасын құрастырады.
Сипаттамалар бір элементті болуы және бір ғана компонентті қарастыруы мүмкін, мысалы, жер бедерінің сипаты, табиғи-аумақтық кешен немесе жерүсті сулары.
Қазіргі уақытта көптеген сипаттамалар кешенді түрде жүреді, олар аумақтық кешенді толығымен қарастырады: табиғат – халық – шаруашылық.
Сипаттау белгілі талаптар бойынша жасалады.
Ол зерттеудің мақсаты мен міндеттеріне сәйкес болуы тиіс, яғни сипаттауға болатынның бәрін сипаттау емес, тек зерттеу жоспары бойынша сипаттау.
Нысанның ерекше маңызды және елеулі белгілері, параметрлері және бейнелері сипатталады.
Сипаттауға алынатын барлық жинақталған ақпарат, нақты санаттар бойынша жүйеленуі немесе бөлінуі тиіс. Бұл нысанның немесе аумақтың құрамын, құрылымын, негізгі сипаттамаларын, олардың арасындағы байланысты анықтауға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар географ-ғалымдар: «Географиялық сипаттамалардың сипаттау тілі қызықты болу керек және көркем мәнерліліктің көптеген тәсілдерін қамтуы тиіс», – деп санайды.
Модельдеу әдісі
Модель – бұл зерттеудің таңдап алынған мақсаты үшін неғұрлым маңызды сапасын және қасиеттерін айқындайтын, үдеріс немесе құбылыс туралы қарапайым түсінік беретін, жасанды жолмен құрастырылған нысан.
Достарыңызбен бөлісу: |