Хабаршысы вестник

203 
Көпжылдық бұршақ 
тәрізділерді егу +
аланит 
0,92 
0,84 
0,78 
0,72 
43,8 
Бутондау кезеңінде 
жасыл массаны өңдеу 0,78 
0,64 
0,62 
0,58 
54,7 
Жапырақтардың 
органикалық 
қалдықтарының 
орналасуы + аланит 
0,66 
0,58 
0,52 
0,48 
62,5 
Келтірілген мәліметтер бір жылдың ішінде радиация мөлшерін тиісті 
концентрацияға дейін түсіруге болатындығын көрсетіп отыр (0,48 мкЗ/сағ), 
барлық агро тәсілдерден кейін радиация 62,5 % дейін төмендеген. 
Сәйкесінше ұсынылатын агро тәсіл өсімдіктердің қалдықтарын өңдеу арқылы 
радиацияны төмендетуді ұсынады және жылдық егістіктерге цеолиттен 
тұратын аланиттерді енгізуді де қарастырады. 
Ластанған топырақтарды тазалау бұршақ тұқымдас өсімдіктерді көптеп 
отырғызу арқылы да мүмкін екендігін тәжірибе арқылы дәлелденген.
ПАБК рапероген түрінде белгілі, клеткалардағы қалпына келтіру 
үдерісін жүзеге асыратын генетикалық маңызды қосылыс түрінде белгілі. 
Фолий қышқылы синтезіне қатысады, байланыстырушы ұлпадағы зат 
алмасуды реттейді. Осы зерттеу жағдайында топырақтың зақымдалған 
микрофлорасының зақымдалған бөлігін қалпына келтіріп ПАБК әсерін 
тигізеді. 
ПАБК дәрумені түссіз кристалды зат, оны микроорганизмдердің өсу 
факторы ретінде қолданады. Ферменттермен байланыса отырып, ол 
ферменттелген катализ энергиясын жоғарылатып онтогенездің белгілі бір 
кезеңдеріне де әсерін тигізеді. Осылайша генотипке қсымша икемділік, 
өнімділік және қарсы тұра алу сияқты қасиеттер береді. Жерді тірілтуде, 
оның құнарлы қабатын (гумус) қалпына келтіруде симбиотикалық
микроорганизмдер 
қауымдастығынан 
жасалған 
биокомпастарды 
пайдаланған дұрыс. «Тірі жүйелер» технологиясын қолдану топырақтың 
табиғи құнарлылығын қалпына келтіріп ғана қоймай оның адамзат 
шаруашылықта пайдаланғаннан кейінгі қалыптастыру жұмыстарын да 
жүзеге асырады. Байкал ЭМ 1 биопрепараты физиологиялық бірлескен 
тұрақты және өзара байланыса алатын микроорганизмдер топтарынан 
тұрады, олар тіршілікке күш қуат беретін регенерация үдерісіне қатысады.
Байкал – ЭМ-1 – микробиологиялық тыңайытқышы бұл сулы ерітінді, 
сүт қышқылы және фотосинтездеуші бактериялар консорциумынан тұрады, 
олар атомосфералық азотты, ашытқы саңырауқұлақтарын, тірі организмдер 
үшін маңызды белсенді биологиялық өнімдерді анықтаушы болып табылады. 
Байкал – ЭМ-1 препаратының басқа осындай микробиологиялық 
препараттарынан айырмашылығы оның көп компонентті болуы, және де ол 
адам денсаулығы, жануарлар мен топырақтың тірі микрофлорасы үшін 

204 
қауіпсіз болып келеді. Бұл препаратты қолдану топырақтың табиғи 
құнарлылығына қатысты мәселелерді шешуге мүмкіндік береді. Байкал – ЭМ-
1 топырақтың 60–80 см тереңдігіне дейін ауа мен судың өтуін қамтамасыз 
етеді. Осылайша қоршаған ортаның ластануын болдырмайды. Токсинді 
топыраққа биопрепаратты енгізу арқылы 2- 3 аптаның ішінде гумус түзілу 
бірнеше есеге артатындығы бақыланды. Микроорганизмдер стимуляциясы 
үшін ерітіндіге тәтті заттар да қосады, мысалы қант. Топырақ құнарлылығы 
артқаннан кейін амаранта культуралары егіледі, олар топырақ токсинділігіне 
тұрақты болып келеді және ауыр металдарды сіңіре білетін сорбциялық 
қасиетке ие болып келеді. Бұтақ жару кезеңінде осы концентрациямен 
екінші рет суару жүргізіледі, ол кезде мұнаймен ластанудан тазарту қосымша 
жүреді.

жүктеу/скачать 2,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: