Халқының батыр ұлдары
жүктеу/скачать 2,71 Mb.
|
| Жазы батыр
Ертіс ауданының Көкшетау облысымен шектесетін бұрынғы Сілеті совхозы жерінің табиғаты ерекше. Жоңғар басқыншылары халқымызды 1723 жылы ақтабан-шұбырындыға ұшыратқаннан кейін қазақтың шұрайлы жерлерінің бірі осы өңірге қоныс теуіп, бекініп алған екен. Қалмақтардың біразы бұл жерге 1757 жылы қытайлықтардан қырғынға ұшырағаннан кейін, бас сауғалап қашып келіп орналасқан деген болжам да бар. Қалай болғанда да, олардың бұл жерді уақытша паналанғаны, кейін жергілікті халықпен соғыста жеңіліп қашып құтылғаны анық болса керек. Тоғайы қалың, суы мен шөбі мол Ертіс өзенінің бойы мал баққан көшпелі халықтың қыстауына қолайлы. Ал жазда қыр жазығы таптырмайтын кең жайылым. Сондықтан қазақтар қыста өзен жағалап, жазда жайылымға шығады екен. Бірде жазғы жайылымға көшейін десе, Жалаулы мен Сілеті бойын қалмақтар басып алғанын көреді. Екінші бір аңыз былай дейді; Ертіс өзені бойында орныққан қазақтарды орыс отаршылары ығыстырып шығарады. Қырға қарай жол жоқ. Жалаулы, Сілеті бойында қалмақтар. Екі аттың ортасында қалған қазақтардың амалсыз Сілеті бойындағы қалмақтармен соғысуы керек. Осы мақсатпен қазақтың сол кездегі әйгілі батырлары Түгел, Жазы, Қошқарбай бас қосып ақылдасады да, әр қайсысы ел арасына қол жинауға аттанып кетеді. Қолды қай бұрын жинап үлгерген тұзды көлдің (қазіргі Жалаулы) шығыс жақ жағалауына жалау тігіп, өзге батырларды тосып жата тұруға келіседі. Үш батырдың біріккен қолына төтеп бере алмай қалмақтар Сілеті бойынан ығысып, Бестөбе жаққа қарай ығысады. Сұрапыл шайқас сол жерде болған. Түгел батыр жекпе-жекте қалмақтың бас батырын жайратады. Бірнеше күнге созылған соғыста қазақтар жеңіске жетеді. Соңғы күндердің бірінде Жазы батыр қалмақтардың зеңбіректен атқан оғынан мерт болған. Ел аңызында Түгел батыр: «Інімнің мәйітін туған жеріне апарып жерлеймін», - деп, осы жерге жеткізген делінеді. Оның зираты – Ертіс ауданының жеріндегі Қызылағаш ауылының шығыс жағында батырдың өз есімімен аталатын Жазы төбесінің үстінде [20, б.18]. жүктеу/скачать 2,71 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|