Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж



Pdf көрінісі
бет438/444
Дата17.11.2023
өлшемі3,59 Mb.
#191774
түріОқулық
1   ...   434   435   436   437   438   439   440   441   ...   444
Байланысты:
Okulik XX kazak adebiet

V БӨЛІМ.
 
Әдеби сын тарихы және ғылыми мектептер
болса біздің әдебиеттануда ғылыми 
мектептердің қалыптасуы туралы 
пікірлердің айтылуына себепкер бол-
ды.
Алайда бізде ғылыми мектептер 
ұғымын саналы түрде демесек те 
білместікпен немесе пендешілікпен 
шатастырушылық орын алып отыр. 
Академик ғалымның жетекшілігі-
мен қорғап, ғылыми атақ алғандар-
дың барлығы бірдей сол адамның 
ғылыми мектебінің шәкірттері деп 
танушылық бар. Шынына келген-
де, бұл – қате тұжырым. Себебі ол 
әлемдік әдебиеттану ғылымында-
ғы ғылыми мектептердің қалыптасу 
үрдісі мен үдерісіне қайшы келеді. 
Себебі тек белгілі бір ғана бағыт-
тағы ғылыми мектеп қалыптастыру 
үшін көкейкесті және кешенді мақ-
сатта ғана зерттелетін проблемалар 
қамтылуы керек. Яғни, сол ұлттық 
әдебиеттану үшін ортақ мақсат-
мүд дедегі, бір ғана бағыттағы зерт-
теулердің кеңдігі, биіктігі, терең-
дігі танылатын болса ғана ғылыми 
мектептің дәрежесіне жете алады. 
Бұл – ғылыми мектептердің туып-
қалыптасуы үшін басты шарт. Ме-
рейтойлық баяндамалар мен ма-
қа лаларда асыра бағалап, көпірте 
мақтау ұлттық ғылыми-зерттеушілік 
ой-пікірдің кеңінен зерттеп бағалаған 
тұжырымы емес.
З. Қабдолов «Арна» (1988) атты 
еңбегінде проф. Т. Кәкішұлының 
ғылыми мектебі туралы: «Сынның 
туу, қалыптасу тарихын зерттеуге 
Т. Кәкішев өзінің саналы ғұмырын 
түгел арнап келеді. Сарыла ізденіп, 
жалпы жұртқа беймәлім көл-көсір 
көп материалды түп-төркінінен қо-
парып, қағып-сілкіп, ақтарып-төң-
керіп, екшеп-сұрыптап, даму тари-
хына арна болар өзек жасап, оның 
кемерін кейде сарғыш, кейде көгілдір 
(кейде лайсаң, кейде таза) толқын-
мен толтыруы және сол толқынды 
көп жағдайда бір өзі білек сыбана 
жалынан сүйреп, сонау жылап аққан 
жіңішке бастауынан мынау сарқып 
құяр кең сағасына қарай жылжытып 
әкеле жатуы – айтарлықтай үлкен 
еңбек», – деген сипаттағы алғашқы 
ойды түйіндей жазған болатын. 
З. Қабдолов алғашқы екі ғылыми 
мектептің өкілдері деп елімізге таны-
мал біршама әдебиетшілерді атаса, 
Т. Кәкішевтің ғылыми мектебіне кел-
генде ізбасарлары ретінде ешкімді 
атай қоймаған. Ал бұл турасында 
Т. Кәкішұлы өзінің «Толғам» (2004) 
атты кітабында: «Дандай Ысқа-
қов «Қазақ сынының ғылыми негіз-
дері, Жандос Смағұлов «Қазақ әде-
биеттану ғылымының қалыптасу 
жол дары» деген тақырыпта менің 
ғы лыми жетекшілігіммен докторлық 
дис сертациялар қорғаулары, атақты 
сыншылар жөнінде еңбектер жазы-
луы, ізденістер жасалуы ғылыми 
мектептің іргесін бекіте түсері хақ» 
деп қарапайым қалпынан таймаған 
[94, 10]. Сондықтан оны толықтыруға 
Ре
по
зи
то
ри
й
Ка
рГ
У


460


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   434   435   436   437   438   439   440   441   ...   444




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет