Химиялық талшықтарды өндіру. Жасанды талшықтар
жүктеу/скачать 152,61 Kb.
|
Химиялық талшықтарды өндіру
Химиялық талшықтарды өндіру. Жасанды талшықтарОрындаған: Мырзағалиева ӘТоп:ПТИ 20-12Тексерген: Қалжан ГХимиялық талшық, жасанды талшық — табиғи органикалық және синтездік полимерлерден алынатын талшықтар. Шикізатқа байланысты оның синтездік (синтездік полимерлерден) және жасанды (табиғи полимерлерден) жолмен алынатын түрлері болады. Кейде бейорганикалық қосылыстардан (шыны, металл, базальт, кварц) алынатын талшықтарды да химиялық талшық деп атайды. Жасанды химиялық талшыққа ацетат, вискоза, мыс-аммиакты талшық, штапель, т.б., ал синтездік химиялық талшыққа полиамид, полиэфир, полиакрилнитрил, полипропилен, т.б. көптеген талшықтар жатады. Химиялық талшық өнеркәсіпте моноталшық (ұзын жеке талшық), штапель талшық (талшықтың қысқа кесіндісі), филамент жіптер (жіңішке, өте ұзын талшықтарды ширатып жасаған буда) түрінде шығарылады. Филамент жіптің қолдануына қарай тоқыма және техникалық немесе арқан (мықты жуан жіп) сияқты түрлері шығарылады. Жасанды талшықтың құрамы негізгі шикізат құрамына сәйкес келеді. Синтетикалық талшықтар шикізатын табиғи газ, көмір, мұнай қалдықтарынан қайта өңдеуден өткізгенде химиялық реакциялар нәтижесінде алады. Жасанды талшықтарға вискозды, ацетатты, үш ацетатты, полинозды және ақуызды талшықтар жатады. Вискоза — натрий сілтісінің сулы ерітіндісіндегі ксантогенат целлюлозасының тұтқыр ерітіндісі. Целлюлозаның ксантогенатын жасанды жібектердi қышқыл өңдеудiң жанында бастапқы целлюлозаның ерiтiндi сараман ерекшелеуiмен бүлiнедi. Целлюлоза (вискоза) ксантогенаты синтезі. Жасанды жібек (кирза) жасанды сүрiктiң өндiрiсi, жасанды жібек талшық емес (глицеринмен - пластификациялалған целлофан целлюлоза қабыршағы) бұйымдар үшiн қолданылады және жасанды жібек тал жiптiң иiруi үшiн де қолданылады. Ацетат талшығы - ацетилцеллюлозадан жасалатын талшықтар. Ацетат талшықтың диацетилцеллюлозадан және үш ацетилцеллюлозадан алынатын 2 түрі бар. Диацетилцеллюлоза ацетонда ерітіліп, ал үш ацетилцеллюлоза - метиленхлоридте еріп, одан талшықтар жасалады. Ол үзын жіп және штапель түрінде шығарылады. Ацетат талшықтар ылғалды вискозадан аз тартады, созылғыштығы одан екі есе артық. Ультракүлгін сәулелерін жақсы өткізеді. Қышқыл, сілті және кейбір органикалық ерткіштер әсеріне онша төзімді емес. Үшацетатты және ацетатты талшықтарды құрғақ әдіспен бастапқы полимер ерітіндісінен қалыптастырады. Целлюлозаның құрамындағы гидроксильді топтардың санының қысқаруы ацетилцеллюлоза- лы және гидрат-целлюлозалы талшықтардың негізгі қасиеттерінің айырмашылығын көрсетеді. Ацетат жіптерінің құрамындағы гидроксильді топтарының мөлшері аз болғанымен, үшацетатты талшықтарға қарағанда, суөткізгіштігі жоғары болғанымен, ацетилцеллюлозды талшықтардың суөткізгіштік қасиеті айтарлықтай төмен. Үшацетатты талшықтар серпімділігі жоғары, бұйымда форманы жақсы сақтайды, ылғалды және жылумен өңдегенде отырмайды. Ацетатты және үшацетатты талшықтар термопласты, олар 140-150С температурада (ацетатты) және 180-190 С (үшацетатты) талшықтар жұмсара бастайды, ал 230-290С температурада олар жайылып балқиды. Ацетицеллюлозды талшықтар микроорганизмдердің әсеріне, жарыққа төзімділігінің жоғарылығымен және жақсы диэлектрлік қасиеттерімен сипатталады. Жасанды ақуызды талшықтардың өндірісіне бастапқы полимер ретінде казеин (сүт ақуызы) және зеин (өсімдікті ақуыз) қолданылады. Казеиннің және зеиннің макро-молекулаларының табиғи формасы сфералы шиыршықталған глобула түрінде болады. Сондықтан мұндай полимерлерден талшықтар алғанда глобулярлы макромолекулалар жіп секілді, сызықты түрге бұрылуға ұмтылады және осы форманы тұрақты сақтау үшін жағдай жасайды. Бір былаулы тәсілді ерітіндіден қалыптастырғаннан кейін, алынған жіпті илеу операциясына жібереді, мұның мәні ақуыз макромолекулалары арасында химиялық көлденең байланыстарды құру болып табылады. Созылуы және гигроскопиялық көрсеткіштері бойынша казеинді және зеинді талшықтар табиғи жүнге жақын. Қолмен сипаған кезде талшық жұмсақ, жылы, жақсы жылу бөлгіш. Бірақ талшықтардың мықтылығы, ылғалдығы төмен. Назарларыңызға рахмет! жүктеу/скачать 152,61 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|