Ы. Алтынсарин атындағы Арқалық мемлекеттік педагогикалық институты
жүктеу/скачать 0,73 Mb.
|
Матем негиздери
- Бұл бет үшін навигация:
- Көп жақ дегеніміз
| Жоспары:
Фигура ауданын өлшеу Ауданның стандарт бірліктері Дененің көлемін өлшеу.Призма және оның түрлері. Параллелепипед және оның түрлері . Цилиндр , конус, шар және сфера. Геометриялық денелер беттерінің аудандары Көлемдер арасындағы қатынастар.Көлемнің стандарт бірлігі «Фигураның ауданы» туралы ұғым өмір қажеттілігінен туған. М. «берілген жерге себу үшін қанша дән тұқымы керек?». т.б. «фигураның ауданы» туралы ұғымның пайда болуына себеп болған. Бір – біріне перпендикульяр екі түзулер тұрғызсаң, сол түзулер жатқан жазықтық қабырғалары ұзындық бірлігіне тең болатын тең квадраттарға бөлінеді. Бұл жағдайда жазықтықта нолдік рангалы квадраттардың торы құрылды дейді. Әрбір бірінші рангалы квадрат 100 екінші рангалы квадрат 100, кез келген К натурал сан үшін К-шы рангалы торы құрылған деп атауға болады. Енді жазықтықта Е кесіндісінен квадраттар торы құрылған деп айта аламыз.F фигурасының е ұзындық өлшемі бірлігіне тең ауданы деп атайды да Se (F) деп белгілейді. Практикада фигура ауданының жуық мәтін және сандардың арифметикалық ортасы ретінде табылады. Фигуралардың ауданын квадраттардың санын тікелей есептеу арқылы тавбу өте қолайсыз. Сондықтан, фигуралық ауданын табуға болатынбасқа әдістер бар екенін көрсетеміз.Фигураның ауданы оның жазықтықта қалай орналасқанына байланыстыф ма? Егер фигураны бірнеше бөліктерге бьөлсек, онда фигураның ауданы мен оның бөліктерінің аудандарының қандай байланысы бар? егер бірлік кесіндіні өзгертсек, онда фигураның ауданы өзгере ме? Бұл интунция мен өмірдің тәжірибелері, сол сияқты математикалық дәлелдеулер фигураның ауданы оның бөлшектерінің аудандарының қосындысына тең болатынын көрсетеді. Жазық фигуралардың аудандарының қасиеттері. Конгруэнтті фигуралардың бір ұзындық, өлшем бірлігіне тән аудандары өзара тең. Егер барлық аудандар бір ұзындық өлшеу бірлігіне тән табылған болса, онда бірнеше бөлектентұратын фигураның ауданы осы бөлектердің аудандарының қосындысына тең. Қабырғасы бірлік кесіндіге тең квадраттың ауданы бірге тең. Бірлік кесінді өзгерсе фигураның ауданы да өзгереді. Сонымен, фигуралар жиынында шама анықталды, немесе басқаша айтқанда, әрбір фигураның ауданы деп аталатын шамасы бар болады. Аудандардың өлшеу бірлігі ретінде қабырғасы алынып отырған бірлік кесіндіге тең квадраттың ауданы қабылданады. Бір нүктеден шыққан және бір жазықтықта жатпайтын а,в,с сәулелерден құралғани фигураны үш жақты бұрыш деп аталады. Үш жақты бұрыштың жақтарынан жасалған екі жақты бұрыштары деп аталады. Көп жақ дегеніміз бір жаны шектеулі жазық көпбұрыштардан құралатын дене егер көпжақ өзінің бетін құқрайтын әрбір жазық көпбұрыш жазықтығының бір жағына орналасқан болса, оны дөңес көп жақ деп аталады. Призма әртүрлі жазықтықтарда жататын және паралель көшіргенде бір – біріне дәл келіп беттесетін екі көпбұрыштан және осы көпбұрыштардың сәйкес нүктелерін қосатын барлық кескіндерден тұратын көпжақты айтады. Көпжақтар призманың табандары , ал сәйкес төбелерді қосатын кесінділерт призманың бүйір қырлары деп аталады. Егер призманың табаны n – бұрышты болса, онда ол n – бұрышты призма деп аталады. Егер тік призманың табандары дұрыс көпбұрыш болса , онда ол дұрыс призма деп аталады. Призманың бүйір беті деп бүйір жақтары аудандарының қосындысын айтады. Призманың толық беті бүйір беті мен табандары аудандарының қосындысына тең.Егер призманың табаны параллелограм болса , онда ол параллелепипед деп аталады. Параллелепипедтің барлық жақтары параллелограмдар.Табаны тіктөртбұрыш болатын тік параллелепипедтеу тік бұрышты параллелепипед деп аталады .Барлық қырлары тең болатын тік бұрышты параллелепипед куб деп аталады. Пирамида дегеніміз жазық көпбұрыштан пирамиданың табанынан, табан жазықтығында жатпайтын нүктеден пирамиданың төбесінен және пирамиданың төбесін табанының нүктелерімен қосатын барлық кесінділерден құралған көпжақ. жүктеу/скачать 0,73 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|