кітап оқыдым
(яғни әйтеуір бір кітап оқыдым),
жеміс
сатып алдым
(жалпы жеміс сатып алу),
маған ойыншық
әперді
(әйтеуір бір ойьгашық әперді), т. б.). Ал табыс септіктегі
сөз айқындылық, белгілілік мәнде айтылса, оған ой екпіні
түссе, оның өзін айқындап, саралап түратын анықтауышы бол-
са, немесе табыс септіктегі сөз бен оны меңгеріп түрған етістік
арасына басқа бір сөз түссе, табыс септік жалғауы түспей
қолданылады:
кітапты мен оқыдым
немесе
кешегі кітап-
ты түгел оқыдым, бүл жемісті сатып алдым
немесе
жеміс-
ті кеше сатып алдым, маған осы ойыншық-ты әперді,
т. б.
Бүларды табыс септік жалғауын түсіріп айтуға болмайды.
Табыс септігі атау, ілік септіктері сияқты шылаулармен
тіркеспейді. Табыс септігіндегі сөз сөйлемде тура толықтауыш
қызметін атқарады.
Жатыс септігінің
білдіретін басты мағьгаасы - істің,
қимылдың болу орнын, мекенін, мезгілін, көлемін, түрағын
білдіру. Жатыс септігінің мағынасы мезгіл, мекенге байланы-
сты болғандықтан да, соған қатысты жатыс септік жалғаудың
үстіне кейде функңиялық сипаттағы
-ғы, -гі
қосымшасы да
үстеліп қолданыла береді:
Достарыңызбен бөлісу: |
