Жазба жұмыстарына қойылатын негізгі талаптар.
Әдебиет пәні мен қазақ тілі пәндеріндегі тіл дамыту жұмыстарын жеке дара қарастырмай, үнемі, жүйелі түрде, бірлікте, бір мақсатта жүргізіп отырған нәтижелі, жемісті болмақ.Тіл байлығының ұғымы кең. Әр пәннің өз тілі, оған қойылатын өз талаптары бар. Ал қазақ тілі мен әдебиетіндегі тіл дамыту жұмыстарын мынадай мақсаттар негізінде жүргізуге болады:
а/ аз сөзге терең мағына сыйғызу /нақтылық, дәлдік /;
ә/ ойын бейнелі, көркем айшықты да шешен оралымды пайдалана отырып жеткізу / ауызша да, жазбаша да /;
б/ ауызекі сөйлеу тіліндегі мәнерлік, айқындық, нақтылық, жүйелілік, еркіндік;
в/ жазба тілдеріндегі жатықтық,сөздерді түрлендіре пайдалану,сауаттылық, жазу мәдениетіне қойылатын талаптарды меңгеру,қазақ әдебиеттен алған білімдерін қазақ тілі сабақтарында, қазақ тілінен білімдерін әдебиетте пайдалана білу.
Қазіргі кездегі оқушылардың шығарма жұмысын тексерудің екі түрі:
1.Оқушы шығармасындағы кемшіліктерді мұғалім өзі түзетеді.
2.Мұғалімнің басшылығымен оқушының өзіне тексерту.
Шығарма жұмысын тексергенде қателерді түрлі шартты белгілер арқылы көрсету керек.Мұның өзіндік бір жүйесі бар:
/- емле қатесі белгіленеді.
V- тыныс белгісінен кеткен қате.
Z- абзац керек деген белгі.
Z- артық қойылған абзац.
?- дүдамал, екі ұшты, осы сөйлемді ойлан деген белгі.
?!- пікірді немесе фактіні бұрмалаудан кеткен кемшілік.
!- осы жерге ерекше көңіл аудар.
~~ - ауыстыруды керек ететін, бірнеше қайталанған сөздер мен сөйлемдер.
---_ стильдік жағынан дұрыс құрылмаған, жөндеп жаз деген белгі.
...- сөз қалдырып кетсе, түсініксіз сөйлемдерді белгілейді.
Бұл шартты белгілер мұғалімге де өте қолайлы. Себебі ол мұғалімнің уақытын үнемдейді. Шығармадағы кемшіліктерді жазып көрсеткеннен шартты белгіні қоя салу мұғалім үшін жеңіл.
Мазмұндама мен шығармаға екі баға: біріншісі жұмыстың мазмұны мен көркемдік сапасы, тіл шұрайлығы үшін, ал екіншісі грамматикалық сауаттылығы үшін қойылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
