Ііі халықаралық ғылыми-практикалық конференция материалдары
жүктеу/скачать 7,21 Mb. Pdf көрінісі
|
3 том (1)
| «нені
», «неге », «қалай » деген үш сұраққа жауабы әр уақытта дайын болғаны жөндеп саналады. Тілдегі зањдылық жүйеге ғана тән болады, басқаша айтсақ, тіл – біріне-бірі қатыссыз құбылыстар жиынтығы емес, керісінше, заңды түрде ұйымдасқан, көп өлшемді және тәуелсіз сипаттағы ақиқат. Тілдік бірліктердің (дыбыс, морфема, сөз тіркестері, сөйлем) мәтін ішінде (жазба тіл ағымында) кездесуі кездейсоқ оқиға деп есептесек, онда белгілі бір жүйеден туындайтын тілдің өзі де (яғни мәтін) кездейсоқ процеске қатысты болады. Осының салдарынан зерттеу нысанына алынатын нақты бір мәтін белгілі дәрежеде ақиқат сөйлеу тіліне жақын келетін модельденуші мәтінге айналады. Мұндай жағдайда мәтін қасиеттері тұрақты жєне элементтері бір-біріне тәуелсіз деген қағидатты ұстану қажет болады. Лингвистикалық статистикада тілдік заңдылықтарды анықтау барысы тәжірибелік байқау мен сол байқаудың негізінде туындайтын нәтижелерді математикалық жолмен өңдеу арқылы іске асады. Сондықтан лингвостатистикалық зерттеулер жаратылыстану ғылымдарындағыдай табиғи және ғылыми тұрғыда жүргізіледі.[1, 153б] Статистикалық әдіс кейде сандық әдіс немесе математикалық әдіс деп те аталады. Статистикалық әдістің негізгі мақсаты – тілдік бірліктер (дыбыс, фонема, сөз, сөз тіркесі, сөйлем т.б.) мен тілдік құбылыстарды математика ғылымының әдіс-тәсілдерімен зерттеп, олардың сандық сипатын, заңдылықтарын ашу болып табылады. Тіл білімінің көптеген әдіс- тәсілдері тілдік бірліктердің сапасын зерттеуге арналған болса, статистикалық әдіс олардың сандық жағын, қолдану жиілігін, аз-көптігін т.б. жақтарын зерттеуге тырысады. Тіл бірліктерінің сапалық жағы да, сандық жағы да ғылым үшін маңызды. Заманауи ғылыми зерттеулерде математиканың алатын орны ерекше. Ол зерттеуде дәлдікті, сапалылықты қамтамасыз етеді. Тілді жүйелі құрылым ретінде зерттеу үшін математикалық логика, ал тілдегі мерзімді өзгерістерді және адамдардың қарым-қатынас үрдісі кезіндегі өзгерістерді зерттеу үшін математикалық статистика әдістерін жүктеу/скачать 7,21 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|