Қылмыстылықтың деңгейі

Қылмыстылықтың
деңгей
Орындаған: Жұмабек Н. Әдебиет С.
Айтуған М.
Тексерген: Калкаева.Н.Б

Жоспар
Қылмыстылықтың көрсеткіштері 
Қылмыстық деңгейі
Қылмыстықтың қарқындылығы

Қылмыстылықтың көрсеткіштері
Қылмыстылықтың мынандай
көрсеткіштері бар: 
1.Деңгейі
2.қарқындылығы
3.құрылымы
4.динамикасы

Қылмыстылық деңгейі 
Қылмыс деңгейі тіркелген қылмыстар мен
анықталған қылмыстардың абсолютгтк сандық
көрінісімен (немесе коэффициент пен индекс
түрінде: қылмыс саны мен тұрғындардың белгілі бір
санына шаққандағы оны жасаған адамдардың
санымен есептеледі.

Сонымен қатар, қылмыстылықтың деңгейі дегеніміз
белгілі бір мемлекетге белгілі бір уақыт аралығында
жасалған қылмыстардың абсолюттік саны. Мысалға,
Қазақстан Республикасында 1960 жылы - 29 426 қылмыс
жасалса, 1970 жылы ол деңгей 56 164-ке көтерілген, 1980
жылы 76 517 болса, 1990 жылы 148 053, 2000 жылы 150 790
болған.

Қылмыстылықтың қарқындылығын коэффициент арқылы
анықтауға болады. Коэффициенттің өзі де фактіге қатысты,
қылмыс жасаған тұлғаларға қатысты және сотталғандарға
қатысты деп үш түрлі бола алады. Мысалға, фактіге қатысты
коэффициент (Кф) былайша есептеліп шығарылады:

Бұл формуладан біз әрбір он мың халыққа қанша
қылмыс фактісінен келгендігін көресміз. Мысалыға, 1993
жылы қылмыстылық деңгейі ең шарықтау шегіне
жетті, яғни 206 006 қылмыс жасалды, демек оның
коэффициентін есептесек,
яғни 1993 жылы әрбір он мың халыққа 121 қылмыс
фактісінен келді

демек, 2002 жылы әрбір он мың халыққа 96 қылмыс фактісінен келген. Бұл 1993 жылға
қарағанда (Қазақстандағы қылмыстылық деңгейінің ең жоғары дәрежеге көтерілген
жылы) 2002 жылы қылмыстылықтың қарқындылығы әлдеқайда төмен дәрежеге
түскен. Ал формуланың бөліміндегі 1993 жылы 17 млн. тұрып, 2002 жылы 14 млн.-ның
тұруы халық санының өзгеруімен түсіндіріледі. Халық саны демекші оның өзін екі түрлі
есептеуге болады. Біріншіден, коэффициент шығару есебі барлық халыққа жүргізіледі,
екіншіден, тек қама қылмыстылық жасына жеткен халық арасындағы есеп. Ол үшін
жалпы халық санынан он төрт жасқа жетпеген адамдардың саны алынып тасталады.
Есептің олай жүргізілетін себебі - алғашқысы қаншалықты қоғамның қылмыстылықпен
уланғандығын білдірсе (өйткені, он төртке дейінгі тұлғалар да қылмыс жәбірленушісі
бола алады), соңғысы қылмыстылық жасындағы адамдардың қаншалықты
криминогендік асқынғандығын көрсетеді.
Ал 2002 жылы 135 000 қылмыс жасалынған болса яғни

Қылмыстылықтың құрылымы — бұл белгілі бір аумақта белгілі бір
уақыт аралығында жасалған барлық қылмыстардың ішіндегі нақты
қылмыстылық түрінің үлес салмағы және қылмыстар санының
арақатынасы. Оны есептеудің де формуласы бар:
Бұл жердегі: Ққ - қылмыстылықтың құрылымы; Қт-
нақты қылмыстылықтың түрі; Қб — барлық
қылмыстылық саны; ал 100 дегеніміз процентті
анықтаушы көрсеткіш.

Мысалға, 1999 жылы ауыр және аса ауыр қылмыстардың үлес
салмағы 48,6% болса, керісінше кішігірім және орташа ауырлықтағы
қылмыстардың салмағы 51,4%; 2000 жылы осындай есеп 48,5% (ауыр
мен аса ауыр) және 51,5% (кішігірім және орташа) болса; 2001 жылы
- 53% те 47%; 2002 жылы — 51 % те 49 % болған, демек соңғы екі
жылда барлық қылмыстылық санында ауыр және аса ауыр
қылмыстардың үлес салмағы артқан.