Iv – нұсқа 1 – билет Қазақстан жеріндегі ежелгі тас дәуірі
Жауаптары: Қазақстандағы этно - саяси бірлестіктердің қалыптасуы
жүктеу/скачать 2,45 Mb.
|
ЕМТИХАН СҰРАҚТАРЫ 4 НҰСҚА
| Жауаптары:
Қазақстандағы этно - саяси бірлестіктердің қалыптасуы. Сонымен Алтайдан Еділге дейін, Оңтүстік Сібірден Сырдарияға дейінгі кең-байтақ қазақ жерінде өмір тек антропологиялық ұқсастығы ғана күшейіп қоймай, этникалық жағынан да байланыстары дами түсті. Б.з.VI ғасырынан бастап оңтүстік аймақта шығыстан, Алтай, Сібір жақтан келген түркі тайпаларының басымдылығы байқалады. VI ғасырда Қазақстан жері түгелдей құдіретті бір түтас мемлекет – Түркі мемлекеттерінің құрамына кірді. Осы мемлекттердің ішінде қазақтардың халық болып қалыптасуына, әсіресе екі мемлекеттің тарихи рөлі ерекше болған. 1) Қарахан мемлекті. Бұл мемлекеттің кезінде халық болып қалыптасу пісіп – жетіліп, қалалық өмір өркендеп, отырықшылық жанданып, қолөнер дамып, көрші жатқан елдермен сауда қатынасы артып, жалпы мәдени экономикалық дамуы өскен. Алғаш рет ислам дінін – мемлекттік дін ретінде қабылдаған. 2) Қыпшақ хандығы (ХІ – ХІІІ ғғ.) Ертіс пен Еділ арасындағы кең жерді иемденді. Хандықтың құрылуына байланысты этникалық процестер жаңа даму кезеңіне аяқ басты. Бұл кезде қазақ тілінің негізі – әдеби қыпшақ тілі құрылып, сонымен бірге қазақтардың өзіне тән ретінде маңызды рөл атқарды, «Қазақ» сөзінің шығу тегінің өзі қыпшақтар мекен еткен аймақтарда пайда болды. Қазақстан жерінде қаншалықты жойқын шапқыншылықтар болғанымен халық болып қалыптасудың негізгі шарты тіл бірлігі жойылмады. Керісінше, уақыт өткен сайын моңғол – шапқыншылығының өздері жергілікті халықтың түркі тіліне, әдет-ғұрпіна, салт-санасына көшіп XV ғ. толық түркіленіп кетеді. Осындай сапырылыс кезеңде шығыстан кидандар (қарақытайлардың) шапқыншылығы болып, Қарахан мемлекетінің жағдайы нашарлады. ХІІІ ғасырдың басында енді дамып келе жатқанда монғол шапқыншылығы басталады, сөйтіп халық болып қалыптасу процесі тоқталады. Халық болып қалыптасу процесі XV ғасырға дейін, немесе 200 жылдай уақытқа кешеуілдейді. 3 – топ. Этносаяси қауымдастық деп белгілі бір тарихи аймақта құрылған хандықтың тұрғындарын айтамыз. Олар әлі халықтық дәрежеге жетпеген, жеке-жеке ру-тайпалар бірлестігінен құрылған. XV ғасырдың бірінші жартысында Қазақстанда өмір сүрген хандықтардың этникалық құрамы тілі жағынан, түр-тұрпаты, шаруашылығы, әдет-ғұрпы, салт-санасы жақтарынан бір-біріне ұқсас болған. Олар «92 баулы өзбектер» шежіресі бойынша, 92 тайпадан тұрған. Мәселен, олардың ішінде қазақ халқының құрамына атақты қыпшақ, найман, үйсін, қоңырат, қарлұқ, керей, тағы басқа тайпалар кіргенсүрген ру-тайпалардың жүктеу/скачать 2,45 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|