Ж. М. Байгожина педагогика гылымдарының кандидаты
жүктеу/скачать 3,49 Mb. Pdf көрінісі
|
шет тілі
| Рецептивтік
және продуктивтік ауызша іс-әрекеттің ерекшелігін ала отырып ауызша жэне жазбаша қарым-қатынас кезінде де дүрыс жаттыгулар таңдау керек. Қазіргі кезде қарым-қатынас келесі түрде түсіндіріледі. Қатысушы адамдардың белсенділігі кезінде кандай да бір белгілер (сонымен катар тіл белгілері) көмегімен өзінің серіктестік коіамып қүрайды. Осыган байланысты карым-катынастың маңьпды мінездемесін табуга болады: 1) кез-келген қатынас қандай да бір мотив пен максаттан басталады, ягни кез-келген нәрсені айтуда, тыңдауда, жазуда қандай да бір мақсат бар. Негізінен қарым-қатынас - бүл себебі бар мақсатгы процесстер жиынтыгы; 2) карым-катынас дегеніміз- кез-келген максапы игеруге комектесетін жай ақпараттар алмасуы емес, бұл- окушылардың максатында «тілдік емес» мазмүны бар, бір-бірімен тыгыз байланысу 11 •I прцессі, Және бұл жерде тіл бұл байлаяысты жүзеге асьіруга көмектесетін құрал; 3) адамдар арасындагы белсенді қарым-катынас өзінің арасындағы бір-бірімен түсіну мен бір-бірінің әсерімен ерекшелінуі мүмкін. Шет тілін оқытудағы негізгі максаттарын игеру, мәдениетаралык карым-қатынасты дамыту, тек кана осы шарттармек ж үзеге асырылады, бұл дегеніміз окыту мақсатқа жету кұралы болып карым-катынас саналады. 3.2 Сөйлеуге үйрету әдістері Сөйлеу екі жақты үрдіс. Ол біріншіден тыңдап түсінуден, екіншіден сөйлеуден тұрады. Сөйлеу — оқытудың максаты. Сөйлеу — өте кеп аспектілі және күрделі кұбылыс. Біріншіден, ол адам өмірінде карым-катынас кұралының қызметінің аткарады. Екіншіден, сөйлеу - бұл қызмет, адам қызметінің бір түрі. Үшіншіден, сөйлеу кызметінің нәтижесінде оның өнімі - пікір айту пайда болады. Сөйлеу - адамның сөз әрекетінің бір түрі, яғни сөз әрекетінің түрлерінен адам өз ойын басқаға жеткізіп, дәлелдей алады, өз көңіл- күйін, қуанышын, ренішін білдіреді,сендіреді. Сөйлеудің екі түрі бар. Олар: 1) диалогтық 2) монологтық Бұлар бір-біріне ұқсас болғанымен, олардың арасында елеулі айырмашылықтар бар. Монолог жеке адамнын біреуге арнап айткан сөзі, бұл сөйлеудің ерекшелігі сол, бұл жерде бір адам сөйлейді, басқалары тыңдайды. Ал диалогта аз дегенде екі адам сөйлейді. Бұл жерде сөйлеушілер кезек-кезек сөйлейді, яғни диалогтың екі жақтылығында. Диалогқа, яғни сұхбатқа қатысушылар саны екі және одан да көп болуы мүмкін. Диалог мазмұнына байланысгы сөйлеушілердің көңіл-күйі, дене қимылы, мимикасы өзгеріп тұрады. Жалпы диалог репликадан тұрады. Диалог түрінде сөйлеуге үйретудің объектісі реплика болып табылады. Оның екі түрі бар. Бірі көршісін әңгімеге тарту және оның сөйлеуіне тұтка (репликаның бұп түрін түрткі реплика) деп атаймыз. Ал екінші репликанын түрі - жауап реплика, яғни козғаушы репликаға жауап беретін реплика түрін атаймыз. Репликалардын бұл екі түрінің бір-бірімен тығыз байланыстылығы сонша, олар бір-бірінің туып өруіне себепкер болып отырады.Репликаның екі түрі бірігіп бір диалогтык бірлестік тыгызады. Жалпы шет ел тілдерін окыту әдісі бойынша диалог түрінде сөйлеуге үйрету саласында сұрак-жауап 12 беруге уйрету қажет деген ұғым.Әрине диалогта сұрактар мен жауаптар үлкен орын алады. Бірақ, диалогтық бірлестікті сурак-жауап беру деп қана түсінбеу керек. Монологтік пікір білдіру 1 бұл арнайы қалыптастыруды кажет ететін ерекше жэне күрделі білім. Монологтік пікір білдіру - бұл түлганың белгілі бір жагдайды багалауына, ойын білдіруге т.б. қатысты ашық пікірін байқататын сөзі.Бұл тілдің белсенді жәке еркін түрі. Оны жүзеге асыру үшін сөйлеуші бір тақырыпты алып, соның негізінде өзінің пікірін білдіруі қажет. жүктеу/скачать 3,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|