Жапбаров Амангелді Оқушылардың тыныс белгілерді дұрыс қою икемділігі мен дағдыларын

Мұғалім: – Асан – үздік оқушы. Бұл сөйлемге қандай тыныс белгі қойылады? Оқушы

жүктеу/скачать 0,8 Mb.

Pdf көрінісі

бет	75/104
Дата	01.12.2023
өлшемі	0,8 Mb.
	#194431

1 ... 71 72 73 74 75 76 77 78 ... 104

Байланысты:
72ce58acd772d50d47062b92a3cba92a

Мұғалім : – Үтір мен сызықша қандай жерге қойылатын еді Оқушы: – Төл сөзден кейін келген автор сөзінің алдынан үтір

Мұғалім:
– Асан – үздік оқушы. Бұл сөйлемге қандай тыныс белгі
қойылады?
Оқушы:
– «Асан» деген сезден кейін сызықша қойылады. Өйткені
«Асан» бастауыш, «оқушы» баяндауыш. Екеуі де атау тұлғада тұр.
Мұғалім
: – Үтір мен сызықша қандай жерге қойылатын еді?
Оқушы:
– Төл сөзден кейін келген автор сөзінің алдынан үтір

мен
сызықша қойылады,
Өткен тыныс белгілерді оқушылардың есіне бұлай салу жаңа сабақтың
алдында бірнеше оқушылардан жауап алу арқылы ауызша жүргізіледі. Бұл
- оқушыларды сабаққа қызықтырады және өткен сабақ пен жаңа сабақ
байланысады.
Енді бұл тыныс белгілердің бәрі бір салалас құрмалас сөйлемнің өзіне ғана
қойылатынына оқушылардың көзі жеткізіледі. Көрнекі құралды пайдалана
отырып, салалас құрмалас сөйлемдердің түрлерін еске түсіруден басталады. Ол
үшін оқушылардан салалас құрмалас сөйлемнің түрлері, олардың қысқаша
анықтамасы сұралады. Енді кестедегі сөйлемдерді оқу арқылы салаластың
мағыналық түрлеріне талдау жасата отырып, қос нүктенің іліктес салалас пен
салдар мәнді сөйлем бұрын келген жалғаулықсыз себеп-салдар салаластарға
қойылатыны, ал себеп мәнді сөйлемі бұрын келсе немесе себеп-салдар салалас
жалғаулық арқылы байланысса, үтір қойылатыны салыстырыла түсіндіріледі.
Сызықшаның іліктес салаласқа қойылатыны қос нүкте қойылатын іліктеспен
132

салыстырыла түсіндіріледі. Қос нүкте мен сызықшаның қойылу себебі ашылады.
Қос нүкте сөйлемнің мағынасына байланысты қойылса, сызықша алдыңғы
сөйлемнің баяндауышына байланысты қойылады. Мұндай салыстыра түсіндіру
сөйлемнің мағынасы мен жасалу жолына оқушылардың саналы түсініп, соған
байланысты қойылатын тыныс белгілерді өз бетінше қоя білуін қамтамасыз етеді.
Сондай-ақ үтір мен сызықша жалғаулықсыз қарсылықты салаластарға
қойылатыны түсіндіріледі. Мысалы:
Кестені пайдалана отырып, сөйлем оқытылады. Оқушыларға сұраулар
беріліп, жауаптар алынады.
— Екі жай сөйлемнің арасында қандай тыныс белгі тұр?
—

жүктеу/скачать 0,8 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 71 72 73 74 75 76 77 78 ... 104