Жаратылыстану және математика
жүктеу/скачать 6,82 Mb.
|
 ;  
Бірдей температура кезінде тізбектегі потенциалдар айырымының қосындысы нөлге тең болады, ал температуралардың айырымы болса, онда потенциалдар айырымының қосындысы нөлге тең болмайды.  ; >
Т1 - А жапсарының температурасы, ал Т2 – В жапсарының температурасы. Сәйкес А және В жапсарларындағы потенциалдар айырымын U1 және U2 деп белгілейік (  U1- U2). Бұл потенциалдар айырымын термоэлектрлік қозғаушы күші деп атайды. Тізбекте J термоэлектрлік ток деп аталатын ток пайда болады. Бұл токтың шамасы термоэлектродты қозғаушы күш және тізбек кедергісі арқылы анықталады:
 (3)
Мұндағы  - термоэлементтің ішкі кедергісі,  - тізбектің сыртқы кедергісі.
Кейбір термоэлементтер үшін температуралар айырымына пропорционал термоэлектр қозғаушы күші әрбір металл жұптары үшін тұрақты шама (1-ге тең) болады. Егер потенциалдар айырымын гальванометрмен өлшесек, онда оның тілшесінің ауытқуы (2) және (3) теңдеулерін теңестірген кездегі шығатын ток күшіне пропорционал болады. Гальванометрдің тілшесінің ауытқуы мен температура арасындағы тәуелділігіне температураны өлшеудің термоэлектрлік әдісі негізделген. Ол үшін термоэлемент градуирленген болу керек. Градуировка нәтиесі график түрінде кескінделеді. Эксперимент қондырғысы Т және К ( Т- темір, К – константа) екі өткізгіштен тұрад. Олар А және В ұштарымен жапсарланған. Тұйықталған константан термоэлектрод соңы Г гальванометрге жалғанған. А жапсары қыздырғышпен қыздырылатын суы бар ыдысқа батырылған. В жоғары тұрақты температурадағы сұйығы бар ыдысқа орналастырылған. Ыдысқа термометр салынған.
жүктеу/скачать 6,82 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|