Жаратылыстану-математика

№ 14 дәріс

1.Арал-Каспий ойпатының геологиялық-географиялық проблемалары.

Қазақстан мен Орта Азияны географиялық тұрғыдан зерттеу ісі қолға алынған алғашқы кезеңнің өзінен бастап-ақ бұл өлкелердің сол замандағы географиялық ерекшеліктерін әрқайсысы өзінше түсіндіруге тырысқан екі негізгі палеогеографиялық болжам (бағыт) айқындалған-ды. Бірінші болжам бойынша ұланғайыр Арал-Каспий бассейні бертінде пайда болған. Содан бірте-бірте оның суы тартылып, тегіс әрі ойпаң теңіз түбінде тұзды көлдер мен сортаң қақтар сақталып қалған. Ал екінші болжам ежелгі заманда Каспий және Арал теңіздерінің екі аралығында кең арналы суы мол өзендер көп болған деп топшылайды. Қазақстан табиғатын зерттеуші аса көрнекті ғалымдар Арал-Каспий ойпатының пайда болуы жөніндегі мәселеге ерекше назар аударды. Бұл мәселемен кезенде П.С.Паллас, А.Гумбольдт , Н.А. Северцов шұғылданғаны мәлім.
Әдебиет: Ә.Бейсенова «Қазақстан табиғатын зерттеу және физикалық география идеяларының дамуы» Алматы «Рауан»- 1990 ж. 4-9 бет