Жақсы ата-ана болуды үйренеміз айдан жасқа дейін қуан, СӘБИ!

ОТБАСЫНДАҒЫ
АНА РӨЛІ
24
161

Ж
аңа туылған нәресте – аса нәзік, ғажап, керемет және 
өте тәуелді жан. Өмірінің бастапқы кезеңдерінде сәби тек 
өзгенің көмегімен ғана дами алады; ересек адамның жа-
нында болуынсыз, қолдауы мен қамқорлығынсыз ол ажал 
құшуы әбден мүмкін, әрі қоғамның толыққанды мүшесі 
болып өсіп-жетілуі де екіталай. 
Дүние есігін ашқаннан кейінгі алғашқы жылдары бөбек 
ересек туған-туыстарымен (анасымен, әкесімен, әже-
сімен және басқаларымен) кездеседі және осы адамдар 
арқылы айналадағы әлеммен танысады, алғаш рет адам 
тілін естиді, өз қызмет-қарекетіне қажет заттарды және 
құралдарды меңгере бастайды, ал кейін – күрделі адами 
қарым-қатынастар жүйесін ұғына бастайды. Өмірінің 
алғашқы жылдары қандай да бір себептермен ересек-
термен тілдесу мүмкіндігінен 
айырылған балалар сол 
күйі «адамша» ойлауды, 
сөйлеуді үйрене алмаған, 
әлеуметтік ортаға
бейімделе алмаған 
көптеген мысалдар жетіп 
артылады.
Осы пікірдің көрнекі мысалы болып «госпитализм» 
құбылысы табылады: бала мен ересек арасындағы 
өзара әрекеттестік тек балаға ресми күтім көрсетумен 
ғана шектеледі және бала мен ересек адам арасындағы 
эмоционалдық толыққанды қарым-қатынас мүмкіндігі 
жойылады (бұл бала ерте жасында балалар үйіне орна-
ластырылғанда орын алады).
Осындай балалар көбінесе өз құрдастарынан физика-
лық, зияткерлік, сондай-ақ, эмоционалдық салаларда 
артта қалатыны дәлелденген: ол отыруды, жүруді, сөй-
леуді кеш үйренеді, ойындары жұтаң, әрі бір сарынды, 
көбінесе заттармен қарапайым әрекеттер жасаумен 
шектеледі. Мұндай балалар, әдетте, селқос, білімқұмар 
емес, басқа адамдармен қарым-қатынас құру дағдыла-
рын игермеген. Әрине, сипатталған мысалдар шектен 
тыс, әдеттен тыс құбылыстар болып табылады, дегенмен 
де, баланың ересектермен тиісінше қарым-қатынас 
құруы балалардың психикалық дамуының және психи-
калық денсаулығының негізі екенін дәлелдейді.
162

жүктеу/скачать 6,55 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: