Жақты және жақсыз сөйлем; жалаң және жайылма сөйлем; толымды

Қабыса байланысқан сөз тіркестерінің беретін лексика-грамматикалық

жүктеу/скачать 80,62 Kb. бет 25/25 Дата 04.04.2023 өлшемі 80,62 Kb. #173719 түрі Конспект

Қабыса байланысқан сөз тіркестерінің беретін лексика-грамматикалық мағыналары: салқын жел – табиғи күй, ақ қар, көк шөп, қызыл гүл – заттың түсі, тәтті тамақ, ащы сорпа – тамақтың дәмі. Бұл тіркестегі сөздердің бәрі сын есім болып, заттың әртүрлі сынын білдіруі олардың грамматикалық мағынасы болса, әр сөздің өзіне тән мағынасы лексикалық мағына болады. Сол лексикалық мағыналары арқылы бағыныңқы сөз басыңқы сөздің белгілерін, қасиеттерін даралайды, нақты сипат береді. 2. Толықтауыштық қатынас меңгеру байланысындағы есімді және етістікті тіркестерге тән. Басыңқы сөзден бағыныңқы сөзге кімге? неге? кімді? нені? кімде? неде? кімнен? неден? кіммен? немен? деген сұрау қою арқылы анықталады, бағыныңқы сыңары басыңқы сыңардың тура я жанама объектісін, я сол объектіге қатысын білдіріп тұрады. Мысалы, тазалықты сүю, ойларын білдіру, жиналысты басқару, сөзге жауап қату. 3. Пысықтауыштық қатынас меңгеру, қабысу және жанасу байланысындағы етістікті тіркестерге тән. Сұрақтары: қайда? қайдан? қашан? қайтіп? қалай? не мақсатпен? не үшін? Пысықтауыштық қатынастағы сөз тіркестері мынадай лексика-грамматикалық мағынада жұмсалады: істің мезгілі, мекені, қимыл-сыны, мақсаты, себебі. Мысалы, оқу үшін келді, әдейі барды, жалтақтап қарау, биыл ашылмақшы, жалп етіп құлау. Синтаксистік қатынастың түрлері Байланысу түрлері Сұрақтары Мысалдар Анықтауыштық қатынас Матасу, қабысу Кімнің? Ненің? Қандай? Қай? Қанша? Неше? Нешінші? Адамның өмірі, екінші мамандық, уылжыған жүзім, шеткі үй. Толықтауыштық қатынас Меңгеру Кімге? Неге? Кімді? Нені? Кімде? Неде? Кімнен? Неден? Кіммен? Немен? Балаға мейірімді, жұмысты жандандыру, үзілісті күту, адамды сыйлау, ата-анасымен ақылдасу. Пысықтауыштық қатынас Меңгеру, қабысу, жанасу Қашан? Қайдан? Қайда? Қалай? Не үшін? Не себепті? Не мақсатпен? Кештете келді, бүгін келді, былтыр ғана жеңіп ем, қасақана кешікті, оқу үшін келді, т.б. жүктеу/скачать 80,62 Kb. Достарыңызбен бөлісу: