Жиынтық бағалауға арналған әдістемелік
жүктеу/скачать 2,49 Mb. Pdf көрінісі
|
33 8-OSh SOR Geografia 8kl kaz-1-1
33 8-OSh SOR Geografia 8kl kaz-1-1
| «Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Оқушының аты-жөні ___________________________________________ Бағалау критерийі Оқу жетістігінің деңгейі Төмен Орта Жоғары Жер бедерінің түрлерін ажыратады.
Жер бедерінің түрлерін ажыратуда қиналады.
Жер бедерінің түрлерін ажыратуда қателеседі.
Жер бедерінің түрлерін дұрыс ажыратады.
Материктер мен мұхиттардағы ұқсас орографиялық бірліктерді анықтайды.
Материктер мен мұхиттардағы ұқсас орографиялық бірліктерді салыстыруда қиналады.
Материктік / мұхиттық жер бедеріне тән белгілерді/ олардың ұқсастығын анықтауда қателіктер жібереді.
Материктер мен мұхиттардағы ұқсас орографиялық бірліктерді дұрыс анықтайды.
Тау жыныстары мен минералдардың қасиеттерін сипаттайды.
жыныстарының түрлерін анықтауда қиналады.
шөгінді / метаморфтық тау жыныстарын анықтауда қателіктер жібереді.
Сипаттамасы бойынша тау жыныстарының түрлерін дұрыс анықтайды. Жер бедерінің адамның тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсерін бағалайды. Жер бедерінің адамның тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсерін сипаттауда қиналады.
1- суретке / 2-суретке тән шаруашылық түрін анықтап, негіздеуде қателіктер жібереді.
Жер бедерінің адамның тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсерін бағалайды.
15 2- ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ «Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Тақырып Климат түзуші факторлар. Материктердің климаттық ерекшеліктері. Адамзат әрекетінің атмосфераға тигізетін кері әсері.
Оқу мақсаты 8.3.2.1 Климат түзуші факторларды талдайды 8.3.2.4 Әр материкте орналасқан ұқсас климаттық белдеулерді салыстырады 8.3.2.6 Адамзат әрекетінің атмосфера мен климатқа тигізетін кері әсерін топтастырып, шешу жолдарын ұсынады
Білім алушы • Климат түзуші факторларды сипаттайды • Ұқсас климаттық белдеулердің ерекшеліктерін анықтайды • Антропогендік әрекеттің атмосфера мен климатқа тигізетін кері әсерін шешу жолдарын ұсынады
деңгейі Қолдану Жоғары деңгей дағдылары
20 минут
1. Суретте климат түзуші факторлар көрсетілген. Климат түзуші факторлардың жергілікті жер климатына әсерін талдаңыз.
1- сурет 2- сурет
16
3- сурет 4-сурет
(a) Күн радиациясы _________________________________________________________ (b)
Жер бедері _____________________________________________________________ (c)
Ауа массалары ___________________________________________________________ (d)
Географиялық орны ______________________________________________________ ё
Климаттық белдеулер картасы берілген.
(a) Экваторлық белдеуді тауып, қай санға сәйкес келетінін жазыңыз. __________________ (b) Осы белдеудің әр құрлықтағы ерекшелігі мен ұқсастығын жазыңыз. Ерекшелігі Ұқсастығы Оңтүстік Америка Африка Евразия
3. Берілген суреттерді пайдаланып, талдау жасаңыз.
17
(a) Антропогендік әсерлерден қалыптасқан атмосфералық ластану мен климаттың өзгеруін анықтаңыз. _____________________________________________________________________________ (b)
Салдарын жазыңыз. _________________________________________________________ (c)
Атмосфераның ластануының климат өзгерісіне әсерін азайту және шешу жолдарын ұсыныңыз.______________________ ______________________________________________
18 Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл Білім алушы Климат түзуші факторларды сипаттайды.
күн радиациясының жергілікті жерге әсерін сипаттайды; 1 жер бедерінің жергілікті жерге әсерін сипаттайды; 1 ауа массаларының жергілікті жерге әсерін сипаттайды; 1 географиялық орынның жергілікті жерге әсерін сипаттайды; 1 Ұқсас климаттық белдеулердің ерекшеліктерін анықтайды.
2
картадан экваторлық белдеуді анықтайды; 1 Оңтүстік Америкаға тән ерекшеліктерді жазады;
1
1 Евразия материгіне тән ерекшеліктерді жазады; 1 әр құрлықтағы экваторлық белдеудің ұқсастығын сипаттайды; 1 Антропогендік әрекеттің атмосфера мен климатқа тигізетін кері әсерін шешу жолдарын ұсынады.
атмосфераның ластануы мен климат өзгерісін туғызатын адам әрекеттерін сипаттайды; 1 климаттық өзгерістердің салдарын анықтайды; 1 атмосфераның ластануы мен климат өзгерісін азайту жолдарын ұсынады. 1
12
19 « Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Оқушының аты-жөні __________________________________________
Климат түзуші факторларды сипаттайды.
Климат түзуші факторларды сипаттауда қиналады.
Күн радиациясының / жер бедерінің / ауа массаларының / географиялық орынның жергілікті жерге
әсерін сипаттауда қателеседі.
Климат түзуші факторларды толық сипаттайды.
Ұқсас климаттық белдеулердің ерекшеліктерін анықтайды.
Ұқсас климаттық белдеулерді салыстыруда қиналады.
Картадан экваторлық белдеуді табуда / әр құрлыққа тән ерекшелікті жазуда/ әр құрлықтағы климаттық ұқсастықтарды анықтауда қателіктер жібереді.
Ұқсас климаттық белдеулердің ерекшеліктерін анықтайды. Антропогендік әрекеттің атмосфера мен климатқа тигізетін кері әсерін шешу жолдарын ұсынады. Антропогендік әрекеттің атмосфера мен климатқа әсерін сипаттауда және шешу жолдарын ұсынуда қиналады.
Атмосфераның ластануы мен климат өзгерісін туғызатын адам әрекеттерін/адам әрекетінен болатын өзгерістердің салдарын сипаттауда / атмосфераның ластануы мен климат өзгерісін азайту
жолдарын ұсынуда
қателіктер жібереді.
Антропогендік әрекеттің атмосфера мен климатқа әсерін сипаттайды және шешу
жолдарын ұсынады.
20 «Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Тақырып Құрлық суларының қалыптасу жолдарын анықтайды. Құрлық суларының негізгі түрлерінің шаруашылық маңызын түсіндіреді. Құрлық суларының экологиялық проблемаларын жіктеп, шешу жолдарын ұсынады.
8.3.3.1 Құрлық суларының қалыптасу жолдарын анықтайды 8.3.3.2 Құрлық суларының негізгі түрлерінің шаруашылықтағы маңызын түсіндіреді 8.3.3.6 Жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде құрлық суларының экологиялық проблемаларын жіктеп, шешу жолдарын ұсынады
• Құрлық суларының пайда болу жолдарын түсіндіреді • Құрлық суларының шаруашылықтағы қолданылу маңызын сипаттайды • Құрлық суларының экологиялық проблемаларын шешу жолдарын ұсынады
деңгейі Қолдану Жоғары деңгей дағдылары
20 минут
1. Қазаншұңқырлар негізінде көлдің түрлерін анықтаңыз. Көлдің пайда болу жолын түсіндіріңіз.
1. ______________________________________________________________________ 2. ______________________________________________________________________ 3
Құрлық суларының шаруашылықта қолданылу мақсатын сипаттаңыз. (a)
Өзен сулары _______________________________________________________________ (b)
Көл сулары ________________________________________________________________ ( с) Жер асты сулары ___________________________________________________________ (d) Мұздықтар ________________________________________________________________ 3. Мәтінмен танысыңыз.Қазақстанның ішкі суларына байланысты мәселелердің пайда болу себептерін анықтап, салдарын жазыңыз. Шешу жолдарын ұсыныңыз.
21
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл Білім алушы Құрлық
суларының пайда болу жолдарын түсіндіреді.
1 көлдің түрлерін ажыратады; 1 көлдің пайда болу жолын сипаттайды; 1
Құрлық
суларының шаруашылықтағы қолданылу маңызын сипаттайды.
2 өзен суларының шаруашылықта қолданылу маңызын сипаттайды; 1 көл суларының шаруашылықта қолданылу маңызын сипаттайды; 1 жер асты суларының шаруашылықта қолданылу маңызын сипаттайды; 1 мұздықтардың шаруашылықта қолданылу маңызын сипаттайды; 1 Құрлық суларының экологиялық проблемаларын шешу жолдарын ұсынады.
3 еліміздегі суға байланысты мәселелерді анықтайды; 1 экологиялық мәселенің пайда болу себебін түсіндіреді; 1 экологиялық мәселенің салдарын сипаттайды; 1 шешу жолдарын ұсынады. 1 Жалпы балл 10 Қазақстандағы экологиялық проблемалар
Елімізде қазіргі кезеңде шешімі табылмай отырған мәселелердің бірі –экологиялық мәселелер. Соның бірі Арал теңізі алабымен байланысты. Ұзақ уақыт бойы шаруашылыққа Әмудария мен Сырдария өзендерін тиімсіз пайдалану нәтижесінде теңіз суы таязданып, құрғай бастады, айналасындағы жерлер өмір сүруге қолайсыз сор шөлге айналды. Арал теңізінің түбіндегі тұздар ауаға таралып, адамның тыныс жолы ауруларының пайда болуына әсер тигізді. Еліміздің батысында орналасқан мұнай кен орындары бүгінгі таңда Каспий теңізінің экологиялық жағдайын нашарлатып жіберді. Мұнай кен орындарын бұрғылау және мұнайды тасымалдау кезінде пайда болған апатты жағдайлардың салдарынан мыңдаған тоннa мұнай теңізге құйылып, суда өмір сүріп жүрген балықтардың азаюы және суда жүзіп жүрген құстардың санының азаюына әсерін тигізді. Сонымен қатар, Іле және Қаратал өзендерін шаруашылықта қолдануына байланысты Балқаш көліне де қатер төндіруде, алдағы уақытта батысы құрғап, шығысы сор жерлерге айналуы мүмкін. Еліміздегі суға қатысты экологиялық мәселе Экологиялық мәселенің пайда болу себебі Экологиялық мәселенің салдары Шешу жолдары
22 « Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Оқушының аты-жөні ___________________________________________ Бағалау критерийі Төмен Орта Жоғары Құрлық суларының пайда болу жолдарын түсіндіреді.
Көлдің түрлерін ажыратуда және олардың қалыптасу жолдарын түсіндіруде қиналады.
Көлдің түрлерін ажыратуда / олардың қалыптасу жолдарын түсіндіруде қателеседі.
олардың қалыптасу жолдарын түсіндіреді. Құрлық суларының шаруашылықтағы қолданылу маңызын сипаттайды. Құрлық суларының шаруашылықтағы маңызын сипаттауда қиналады. Өзен/көл/ жер асты суларының / мұздықтардың шаруашылықта қолданылу маңызын сипаттауда қателіктер жібереді. Құрлық суларының шаруашылықтағы маңызын сипаттайды.
Құрлық суларының экологиялық проблемаларын шешу жолдарын ұсынады.
Қазақстанның ішкі суларына байланысты мәселелердің пайда болу себептерін анықтауда,, салдарын сипаттауда,. шешу жолдарын ұсынуда қиналады. Қазақстанның ішкі суларына байланысты мәселелердің пайда болу себептерін анықтауда / салдарын сипаттауда / шешу жолдарын ұсынуда қателеседі.
Қазақстанның ішкі суларына байланысты мәселелердің пайда болу себептерін анықтап, салдарын сипаттайды және шешу жолдарын ұсынады.
23
3- ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ «Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Табиғат зоналары мен биіктік белдеулер.Материктердің табиғи зоналары.Өсімдік әлемі мен жануарлар. Оқу мақсаты 8.3.4.1 Табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің қалыптасуын түсіндіреді 8.3.4.3 Әр материкте орналасқан ұқсас табиғат зоналар мен биіктік белдеулерді салыстырады 8.3.4.5
Өсімдік әлемі мен жануарлар дүниесін қорғау қажеттілігін дәлелдейді, қорғау жолдарын ұсынады Бағалау критерийі Білім алушы • Табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің қалыптасу жолдарын сипаттайды • Әр материктегі ұқсас табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің ерекшеліктерін салыстыра анықтайды • Өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғаудың маңыздылығын дәлелдейді
деңгейі Қолдану
Орындау уақыты 20
минут
1. Мәтінмен танысып,тапсырманы орындаңыз. (a) Табиғат зоналарын қалыптастыратын негізгі факторларды атаңыз. _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ (b) Биіктік белдеуді қалыптастыратын негізгі факторларды атаңыз. ______________________ _____________________________________________________________________________
Табиғат зоналар ең негізгі сыртқы факторлар қалыптастырады. Олар көп жағдайда күн жылуының таралуына (яғни географиялық ендікке) тәуелді. Тағы бір фактор - аумақтың ылғалдылығының әртүрлілігі. Жылу мен ылғалдың арақатынасы нәтижесінде әр түрлі табиғи зоналар пайда болады. Мысалы: аумаққа күн жылуы көп түссе, оның біраз ылғалдылығы жеткіліксіз (К=0,3) болса, онда шөлді аймақтар пайда болады. Әрбір зона өзіне тән климатымен, топырағымен, өсімдік және жануарлар дүниесімен ерекшеленеді. Кейде бір зонаның ішінде басқа зоналарға ұқсас жеке үлескілер де кездеседі
Таумен жоғары көтерілген сайын белгілі биіктік (вертикаль) зоналар (белдеулер) бойынша климат жағдайларының қалыптасуы. Биіктік артқан сайын температура мен қысым азая бастайды. Белгілі бір биіктікке жеткенде ылғалдылық артады да, ең көп жауын-шашынды белдеу түзіледі, ал одан кейін ылғалдылық азая береді. Биіктік климат белдеулігімен тек климат жағдайларының ғана емес, онымен бірге су ағынының, топырақ пен өсімдік типтерінің, жануарлар дүниесінің өзгеруіне де әсерін тигізеді. 2. ( а) Африка мен Оңтүстік Америка материгіндегі экваторлық орман зонасын салыстырып, 24
кестеге жазыңыз. Африка Ұқсастығы Оңтүстік Америка
(b)
Суретте Анд және Гималай тауларының биіктік белдеулері берілген.
(a) Биіктік белдеулерінің санын анықтаңыз. __________________________________________ (b)
Тау етегіндегі табиғат зонасын атаңыз.____________________________________________ (c)
Биіктік белдеулеріндегі ұқсастықтарды жазыңыз.____________________________________ ____________________________________________________________________ (d) Биіктік белдеулеріндегі айырмашылықтарды анықтаңыз.____________________________ ________________________________________________________________________ 3. Сурет бойынша талдау жасаңыз.
(a) Табиғаттағы өсімдіктердің маңызын сипаттаңыз._____________________________________ (b) Жануарлардың адам өміріндегі маңызын жазыңыз. __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ (c) Адам, жануар және өсімдік арасындағы байланысты анықтаңыз. __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ (d) Өсімдіктер мен жануарларды қорғау жолдарын ұсыныңыз. __________________________________________________________________________________ _
25
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл Білім алушы Табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің қалыптасу жолдарын сипаттайды.
1 табиғат зоналарын қалыптастыратын факторларды атайды; 1
факторларды атайды; 1
табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің ерекшеліктерін салыстыра анықтайды.
2 экваторлық орман зонасының Оңтүстік Америкадағы ерекшелігін жазады; 1 экваторлық орман зонасының Африка материгіндегі ерекшелігін жазады; 1 екі материкте де кездесетін ұқсастықтарды анықтайды; 1 Анд және Гималай тауларындағы биіктік белдеулерінің санын анықтайды; 1 тау етектеріндегі табиғат зонасын атайды; 1 биіктік белдеулердің ұқсастықтарын анықтайды; 1 биіктік белдеулердің ерекшеліктерін сипаттайды; 1 Өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғаудың маңыздылығын дәлелдейді.
табиғаттағы өсімдіктердің маңызын сипаттайды; 1 жануарлардың адам өміріндегі маңызын сипаттайды; 1 адам, жануар, өсімдік арасындағы байланысты түсіндіреді; 1 тірі табиғатты қорғау жолдарын ұсынады. 1
26 «Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Оқушының аты-жөні ___________________________________________
Табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің қалыптасу жолдарын сипаттайды.
Табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің қалыптасу жолдарын сипаттауда қиналады.
Табиғат зоналарының/биіктік белдеулерінің қалыптасу жолдарын сипаттауда қателеседі.
Табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің қалыптасу жолдарын дұрыс сипаттайды.
Әр материктегі ұқсас табиғат зоналары мен биіктік белдеулерінің ерекшеліктерін салыстыра анықтайды.
зоналары мен биіктік белдеулерді салыстыруда қиналады.
Оңтүстік Америкадағы / Африка материгіндегі экваторлық орман зонасының ерекшелігін сипаттауда / ұқсастықтарын анықтауда / Анд және Гималай тауларындағы биіктік белдеулерінің санын анықтауда / тау етектеріндегі табиғат
зонасын/ерекшеліктерін сипаттауда қателіктер жібереді.
зоналары мен биіктік белдеулерді дұрыс салыстырады. Өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғаудың маңыздылығын дәлелдейді.
Өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғаудың маңыздылығын дәлелдеуде қиналады.
Табиғаттағы өсімдіктердің / жануарлардың маңызын анықтауда / адам, жануар, өсімдік арасындағы байланысты сипаттауда / қорғау жолдарын ұсынуда
қателіктер жібереді.
Өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғаудың маңыздылығын дәлелдейді.
27
«Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Тақырып Географиялық қабықтың құрамы мен құрылысы.Географиялық қабықтың заңдылықтары.
8.3.5.1. Географиялық қабықтың құрамы мен құрылысын графикалық түрде көрсетіп, түсіндіреді 8.3.5.2. Географиялық қабық заңдылықтарының маңыздылығын түсіндіреді
Бағалау критерийі Білім алушы • Географиялық қабықтың құрамы мен құрылысын графикалық түрде бейнелейді • Географиялық қабық заңдылықтарының маңыздылығын сипаттайды
деңгейі Қолдану
15 минут
Тапсырма 1. Берілген анықтамаға сүйеніп, сызбаны толықтырыңыз. Географиялық қабық дегеніміз – жер шарының біртұтас қабығы. Оның құрамына атмосфераның төменгі қабаты, литосфераның жоғарғы қабаты, гидросфера мен биосфера кіреді, олар бір-бірімен өзара тығыз байланысты және олардың арасында ұдайы зат және энергия айналымы жүріп отырады.
«Географиялық қабықтың құрылысы» сызбасы
2. Мәтінді оқып шығыңыз. (a) Географиялық қабықтың негізгі заңдылықтарын анықтаңыз. (b) Мәтіннен негізгі заңдылықтарға қатысты көрсетілген мысалдарды табыңыз.
28
Географиялық қабықтың құрылымы мен дамуында өзіндік заңдылықтары.
Географиялық қабықтың құрылымы мен дамуында өзіндік заңдылықтар бар. Олар бүкіл географиялық қабыққа да, оның жекелеген компоненттері мен шағын көлемді табиғаты кешендеріне де ортақ болып келеді. Осы заңдылықтарды білу айнала қоршаған табиғатқа нұқсан келтірмей, табиғат байлықтарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Географиялық қабықтың аса маңызды жалпы заңдылықтарына оның тұтастығы, зат және қуат алмасуы, ырғақтылығы, зоналылық жатады. Географиялық қабықтың тұтастығына оның құрамдас бөліктеріне өзара байланысы мен олардың бір-біріне тәуелді болуынан көрінеді. Егер осы компоненттердің біреуі өзгеріске түссе табиғат тепе –теңдігінің заңдылығы бұзылады, яғни қазіргі дүниежүзінде болып жатқан табиғи экологиялық өзгеріске ұшырайды.
Батпақтардың құрғату кезінде топырақтың сортаңдануы, ауыл шаруашылығын дұрыс жүргізбеуі салдарынан құнарлы жерлер шөлге айналып кетуі мүмкін. Географиялық қабықтағы компоненттердің өзара байланысы тоқтаусыз жүретін зат алмасуы нәтижесіндегі жүзеге асады. Географиялық қабық компоненттері алмасуының бірнеше түрі бар. Атмосферадағы ауа айналымы, гидросферадағы су айналымы, литосферадағы зат айналымы. Жердің Күнді айналуы табиғаттағы жыл ішіндегі ырғақтылықты тұғызады. Ол температура мен жауын-шашынның жылдық барысынан, кейбір ендіктерде жыл мезгілдерінің ажыратылуынан, өзендердегі су режимімен, құстардың жылы жаққа қайтуларынан, қыста ұйқыға кететін жануарлардан және т.б. құбылыстардан айқын көрінеді. Жердің даму тарихында жүздеген мыңдаған миллиондаған жылдарды қамтиды. Мысалы апаттар, жер сілкінулер, климаттың суынуы т.б. Материктер мен мұхиттардағы табиғат кешендерінің құрайтын табиғат компоненттері экватордан полюстерге қарай географиялық зоналылық заңдылығына сәйкес өзгереді. Жер бетіндегі Күн жылуының әркелкі таралуынан экватордан полюстерге қарай тек климат қана емес, сондай ақ жер бедерінің сыртқы күштерінің әсер етуі, өзен мен көлдердің ерекшеліктері, топырақ түзілу процестері, өсімдіктер, жануарлар дүниесі де заңды түрде өзгеріп отырады.
Білім алушы Географиялық қабықтың құрамы мен құрылысын графикалық түрде бейнелейді. 1 географиялық қабықтың құрылымын сызбада көрсетеді: жердің ішкі қуаты; литосфераның жоғары қабаты атмосфера,күн қуаты; гидросфера; биосфера; тропосфера;
1 1 1 1 1 Географиялық қабық заңдылықтарының маңыздылығын сипаттайды.
2
заңдылықтарын анықтайды; 1 негізгі заңдылықтарға қатысты көрсетілген мысалдарды табады. 1
8 29
«Физикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Оқушының аты-жөні _________________________________________
Оқу жетістіктерінің деңгейі Төмен Орта Жоғары Географиялық қабықтың құрамы мен құрылысын графикалық түрде бейнелейді. . Географиялық қабықтың құрамы мен құрылысын сызбада көрсетуде қиналады.
Географиялық қабықтың құрамы мен құрылысын сызбада көрсетуде қателіктер жібереді.
құрамы мен құрылысын сызбада дұрыс көрсетеді.
Географиялық қабық заңдылықтарының маңыздылығын сипаттайды
Географиялық қабық заңдылықтарының маңыздылығын сипаттауда қиналады.
заңдылықтарының маңыздылығын сипаттауда қателіктер жібереді.
Географиялық қабық заңдылықтарының маңыздылығын сипаттайды.
30
« Әлеуметтік география» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Тақырып Халық санағы.Ұдайы өсудің түрлері. Демографиялық проблемалар.
Оқу мақсаты 8.4.1.1
Халық санын анықтау әдістерін түсіндіреді 8.4.1.2
Дүниежүзі елдерін халықтың ұдайы өсу түрі бойынша жіктейді 8.4.1.5 Дүниежүзі елдерін демографиялық проблемалары бойынша жіктейді
Бағалау критерийі Білім алушы • Халық санын анықтау әдістерін сипаттайды • Дүниежүзі елдерін халықтың ұдайы өсу түрі бойынша топтастырады • Дүниежүзі елдерін демографиялық проблемалар бойынша зерделейді
деңгейі Қолдану Жоғары деңгей дағдылары
20 минут
Тапсырма 1. Суретті қолдана отырып, 85 км 2 аумақтың халық санын анықтаңыз.
(а) Халық санын анықтау әдісін түсіндіріңіз.
Халықтың ұдайы өсу көрсеткіші бойынша 1 дамыған елді мысалға ала отырып, төмендегі кестені толтырыңыз.
атауы Туу көрсеткіші Өлім көрсеткіші Табиғ и өсу Механикалы қ өсу Жалпы өсу Халықтың ұдайы өсу типі
3. Дамушы елдерде болатын негізгі демографиялық проблемаларды топтастырып, шешу Берілген аумақтың ауданы: V=85 км 2
суретте 1 км 2
аумақтағы адам саны б і
31
жолдарын ұсыныңыз.
Негізгі бағыттар Сипаты
Жастық құрамының өзгеруі
Азық-түлік мәселесі Сауаттылық деңгейі
Шешу жолдары
Тапсырма № Дескриптор Балл Білім алушы Халық санын анықтау әдістерін сипаттайды.
1 берілген аумақтағы халық санын анықтайды; 1
халық санын анықтау әдісін түсіндіреді; 1 Дүниежүзі елдерін халықтың ұдайы өсу түрі бойынша топтастырады.
2 дамыған елдегі туу көрсеткішін жазып, табиғи өсімді анықтайды;
1 өлім көрсеткішін жазып, табиғи өсімді анықтайды; 1 механикалық өсуді жазады; 1 жалпы өсімді есептейді; 1 халықтың ұдайы өсу типін анықтайды; 1 Дүниежүзі елдерін демографиялық проблемалар бойынша зерделейді.
3 дамушы елдердегі жастық құрам өзгерісін жазады; 1
азық-түлікпен қамтамасыз етілуін анықтайды; 1
1 мәселені шешу жолдарын ұсынады. 1
32
« Әлеуметтік география» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Оқушының аты-жөні __________________________________________
Халық санын анықтау әдістерін сипаттайды.
Халық санын анықтау әдістерін қолдануда және түсіндіруде қиналады.
Берілген ресурстарды қолданып, халық санын анықтауда / анықтау әдісін түсіндіруде қателіктер жібереді.
Халық санын анықтайды және анықтау әдісін түсіндіреді.
Дүниежүзі елдерін халықтың ұдайы өсу түрі бойынша топтастырады.
Дүниежүзі елдерін халықтың ұдайы өсу түрі бойынша топтастыруда қиналады.
Дамыған елдегі туу мен өлім көрсеткішін жазып, табиғи өсімді анықтауда / механикалық өсуді жазуда / жалпы өсімді есептеуде / халықтың ұдайы өсу типін анықтауда қателіктер жібереді.
Дүниежүзі елдерін халықтың ұдайы өсу түрі бойынша топтастырады.
Дүниежүзі елдерін демографиялық проблемалар бойынша зерделейді. Дүниежүзі елдерін демографиялық проблемалар бойынша зерделеуде қиналады.
Дамушы елдердегі жастық құрам өзгерісін жазуда / азық түлікпен қамтамасыз етілуін анықтауда / сауаттылық деңгейін талдауда / мәселені шешу жолдарын ұсынуда қателіктер жібереді. Дүниежүзі елдерін демографиялық проблемалар бойынша зерделейді.
33 4 - ТОҚСАН БОЙЫНША ЖИЫНТЫҚ БАҒАЛАУ ТАПСЫРМАЛАРЫ «Экономикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Тақырып Табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалау. Дүнижүзі аймақтарының табиғи- ресурстық потенциалы. Табиғи ресурстарды өңдеу технологиясы, орталықтары және дайын өнім түрлері.
8.5.1.1 Табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалайды 8.5.1.2 Жекелеген дүниежүзі аймақтарының табиғи- ресурстық әлеуетін бағалайды 8.5.1.3 Жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде жекелеген табиғи ресурстарды өңдеу технологиясын сипаттай отырып, орталықтары мен дайын өнім түрлерін атайды
• Табиғат ресурстарына экономикалық және экологиялық тұрғыдан баға береді. • Жеке аймақтардың табиғи ресурстық әлеуетін анықтайды • Табиғи ресурстарды өңдеу технологиясын сипаттайды • Табиғат ресурстарының орталықтары мен өнім түрлерін атайды
Жоғары деңгей дағдылары
20 минут
Тапсырма 1. Табиғат ресурсын игеру жолы көрсетілген суретпен жұмыс жасаңыз.
1- сурет 2-сурет
34 (а) 1-суретте көрсетілген пайдалы қазбаны игерудің мемлекет экономикасына тигізетін әсерін бағалаңыз. ___________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________
(b) 2 - суретті пайдаланып, қазба қалдықтарының әсеріне экологиялық тұрғыдан баға беріңіз. ___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
Табиғат ресурсының таралу картасын қолданып, жанғыш пайдалы қазбалардың әрқайсысына қатысты
ірі
қоры бар
3 кен
орнын жазыңыз.
(a)
Көмір ______________________________________________________________________________ (b) Мұнай
_____________________________________________________________________________ (c)
Газ ______________________________________________________________________________
(а) Сызбада тамақ өнеркәсібінің бір саласы көрсетілген. Сызба бойынша шикізаттан дайын өнімге дейінгі аралықта болатын үдерісті сипаттаңыз. _________________________ (b) Солтүстік Қазақстан бойынша дайын өнім алатын бір орталықты атаңыз.____________ 35
Бағалау критерийі Тапсырм а № Дескриптор Балл Білім алушы Табиғат ресурстарына экономикалық және экологиялық тұрғыдан баға береді.
1 табиғат ресурсын игерудің мемлекет экономикасына әсерін сипаттайды; 1 қазба қалдықтарының әсерін экологиялық тұрғыдан бағалайды; 1 Жеке аймақтардың табиғи ресурстық әлеуетін анықтайды.
2
1 мұнайдың ірі 3 кен орнын анықтайды; 1 газдың ірі 3 кен орнын анықтайды; 1 Табиғи ресурстарды өңдеу технологиясын сипаттайды. Табиғат ресурстарының орталықтары мен өнім түрлерін атайды.
3 шикізаттан дайын өнімге дейінгі үдерісті сипаттайды; 1
дайын өнім алатын орталықты атайды. 1
Жалпы балл 7
36 « Экономикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Білім алушының аты-жөні ___________________________________________ Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі Төмен Орта Жоғары Табиғат ресурстарына экономикалық және экологиялық тұрғыдан баға береді. Табиғат ресурстарын экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалауда қиналады.
Табиғат ресурстарының мемлекет экономикасына әсерін сипаттауда / қазба қалдықтарының әсеріне экологиялық тұрғыдан баға беруде қателіктер жібереді.
Табиғат ресурстарын экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалайды. Жеке аймақтардың табиғи ресурстық әлеуетін анықтайды.
Жеке аймақтардың табиғат ресурстарының әлеуетін бағалауда қиналады.
кен орындарын анықтауда қателіктер жібереді.
Жеке аймақтардың табиғи ресурстық әлеуетін анықтайды.
Табиғи ресурстарды өңдеу технологиясын сипаттайды. Табиғат ресурстарының орталықтары мен өнім түрлерін атайды.
Табиғат ресурстарын өңдеу технологиясын сипаттауда және дайын өнім түрлері мен орталықтарын атауда қиналады.
Шикізаттан дайын өнімге дейінгі үдерісті сипаттауда /дайын өнім алудың бір орталығын атауда қателеседі.
Табиғат ресурстарын өңдеу технологиясын сипаттайды, дайын өнім түрлері мен орталықтарын атайды.
37 «Экономикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалау Тақырып Экономикалық инфрақұрылымның элементтері мен функциялары.Дүниежүзілік шаруашылықтың салалық құрамы: өндіруші, өңдеуші және қызмет көрсету салалары. Дүниежүзілік шаруашылық салаларын сипаттау.
8.5.2.1
Қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде экономикалық инфрақұрылымның элементтерін сипаттап, маңыздылығына баға береді 8.5.3.1
Өндіруші және өңдеуші, қызмет көрсету саласы шаруашылық түрлерін жіктейді 8.5.3.4 Дүниежүзі шаруашылығы салаларын жоспар бойынша сипаттайды
Бағалау критерийі • Экономикалық инфрақұрылым элементтерін сипаттайды, маңыздылығын бағалайды • Шаруашылық түрлерінің салаларын ажыратады • Шаруашылық салаларын жоспар бойынша түсіндіреді
Қолдану Жоғары деңгей дағдылары
20
минут
Суретте инфрақұрылымның «күре тамыры» болып есептелетін көлік саласы берілген. Суретті қолданып, Қазақстандағы жүк тасымалы бойынша көлік түрлерінің үлесін жазыңыз және маңыздылығына баға беріңіз.
38 (a) Темір жол _________________________________________________________________________ (b)
Теңіз жолы _________________________________________________________________________ (c) Құбыр жолы _________________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ (e) Автокөлік жолы _________________________________________________________________________ 2. Төмендегі суреттерге мұқият қараңыз. Шаруашылық салалары түрлерін анықтап, сәйкес әріптермен жазыңыз.
а.
b.
с. d.
e. f.
1) Өндіруші салалар: __________________________________________________________ 2)
Өңдеуші салалар: ___________________________________________________________ 3)
Қызмет көрсету салалары: ____________________________________________________
Берілген жоспар негізінде Теміртау қаласында орналасқан өңдеуші кәсіпорынды сипаттаңыз. (a.) Географиялық орнын анықтаңыз. ______________________________________________________________________________ (b)
Негізгі шикізатын атаңыз. ______________________________________________________________________________ (c) Алынатын өнімнің түрлерін атаңыз. _______________________________________________________________________________ (d)
Мемлекет үшін маңыздылығын көрсетіңіз. _______________________________________________________________________________
39 Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл Білім алушы
Экономикалық инфрақұрылым элементтерін сипаттайды, маңыздылығын бағалайды.
1 темір жолының жүк тасымалындағы үлесін анықтап, маңыздылығын сипаттайды; 1 теңіз жолының жүк тасымалындағы үлесін анықтап, маңыздылығын сипаттайды; 1 құбыр жолының жүк тасымалындағы үлесін анықтап, маңыздылығын сипаттайды; 1 өзен жолының жүк тасымалындағы үлесін анықтап, маңыздылығын сипаттайды; 1 автокөлік жолының жүк тасымалындағы үлесін анықтап, маңыздылығын сипаттайды; 1 Шаруашылық түрлерінің салаларын ажыратады.
2 шаруашылықтың өндіруші саласын анықтайды; 1 шаруашылықтың өңдеуші саласын анықтайды; 1 шаруашылықтың қызмет көрсету саласын анықтайды; 1 Шаруашылық салаларын жоспар бойынша
түсіндіреді.
3 кәсіпорынның географиялық орнын анықтайды; 1 негізгі шикізатын атайды; 1 өнімнің түрін атайды; 1 мемлекет үшін маңыздылығын көрсетеді. 1
12
40 « Экономикалық география» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатыстыата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика
Білім алушының аты-жөні __________________________________________ Бағалау критерийі Оқу жетістіктерінің деңгейі Төмен Орта Жоғары Экономикалық инфрақұрылым элементтерін сипаттайды, маңыздылығын бағалайды.
Экономикалық инфрақұрылым элементтерін сипаттауда, маңыздылығын бағалауда қиналады.
Темір жолдың/ теңіз жолының/ құбыр жолының/ өзен жолының/автокөлік жолының жүк тасымалындағы үлесін анықтауда/ маңыздылығын бағалауда қателіктер жібереді.
Экономикалық инфрақұрылым элементтерін сипаттап, маңыздылығын бағалайды.
Шаруашылық түрлерінің салаларын ажыратады.
Шаруашылық түрлерін өндіруші, өңдеуші және қызмет көрсету салаларына топтастыруда қиналады.
Шаруашылықтың өндіруші / өңдеуші/ қызмет көрсету салаларын анықтауда қателіктер жібереді. Шаруашылық түрлерін өндіруші, өңдеуші және қызмет көрсету салаларына топтастырады. Шаруашылық салаларын жоспар бойынша түсіндіреді. . Шаруашылық саласын жоспар бойынша сипаттауда қиналады.
Өнеркәсіптің географиялық орнын анықтауда / негізгі шикізатын /өнімнің негізгі түрін атауда/ мемлекет үшін маңыздылығын көрсетуде қателіктер жібереді. Шаруашылық салаларын жоспар бойынша сипаттайды.
41 « Елтану және саяси география негіздері» бөлімі бойынша жиынтық бағалау
Елдердің саяси типологиясы. Саяси картадағы сандық және
сапалық өзгерістер. Саяси интеграция. Қазақстанның саяси-интеграциялық үдерістердегі мүдделері, бағыттары және бастамалары.
8.6.1.2
Елдерді басқару формасы және мемлекеттік құрылымы бойынша топтастырады 8.6.1.3 Саяси картаның сандық және сапалық өзгерістерін талдайды 8.6.1.6 Қазақстанның саяси интеграциядағы мүдделері мен мақсаттарын талдайды
• Елдерді басқару формасы мен мемлекеттік құрылымы бойынша жіктейді • Саяси картаның сандық және сапалық өзгерісін анықтайды • Қазақстанның саяси интеграциядағы мүддесі мен мақсатын сипаттайды
Орындау уақыты 20 минут
Берілген мемлекеттерді басқару формасы мен құрылымы бойынша жіктеңіз. Мемлекет Қазақстан Ресей Жапония Ватикан Бутан Басқару формасы
Мемлекеттік құрылымы
2. Саяси картаны қолданып, картадағы сандық және сапалық өзгерістерді анықтаңыз.
(а) 1991-2015 жылдар аралығында болған сапалық өзгерістерге тән елдерді тауып, себебін анықтаңыз. ________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________
(b) 1991- 2015 жылдар аралығында болған сандық өзгерістерге тән елдерді тауып, себебін анықтаңыз.__________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________
ШЫҰ интеграциясындағы Қазақстанның орнын анықтаңыз.
(a)
Ұйымның негізгі мақсатын жазыңыз.__________________________________________ (b) Құрамына кіретін мемлекеттерді атаңыз. _______________________________________ (c) Интеграциядағы Қазақстанның орнын сипаттаңыз. _______________________________ 42
Бағалау критерийі Тапсырма № Дескриптор Балл Білім алушы
Елдерді басқару формасы мен мемлекеттік құрылымы бойынша жіктейді.
1 Қазақстан мемлекетінің басқару
формасы мен құрылымын анықтайды; 1
Ресей мемлекетінің басқару формасы мен құрылымын анықтайды; 1
мен құрылымын анықтайды; 1
Ватикан мемлекетінің басқару формасы мен құрылымын анықтайды; 1
мен құрылымын анықтайды; 1 Саяси картаның сандық және сапалық өзгерісін анықтайды.
саяси картадағы сапалық өзгерістерді анықтап, себебін түсіндіреді; 1
анықтап, себебін түсіндіреді; 1
Қазақстанның саяси
интеграциядағы мүддесі мен мақсатын сипаттайды.
3 ШЫҰ-ының мақсатын сипаттайды; 1 ШЫҰ-ының құрамына кіретін елдерді атайды; 1 Қазақстанның интеграциядағы орнын сипаттайды.
1 Жалпы балл 10 43
« Елтану және саяси география негіздері» бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға ақпарат ұсынуға арналған рубрика Оқушының аты-жөні ___________________________________________
Елдерді басқару формасы мен мемлекеттік құрылымы бойынша жіктейді.
құрылымы бойынша
жіктеуде қиналады. Қазақстанның / Ресейдің/ Жапонияның / Ватиканның / Бутан мемлекетінің басқару формасы мен құрылымын анықтауда қателіктер жібереді. Елдерді басқару формасы мен мемлекеттік құрылымы бойынша дұрыс жіктейді.
Саяси картаның сандық және сапалық өзгерісін анықтайды.
Саяси картаның сандық және сапалық өзгерісін анықтауда қиналады.
Саяси картадағы сапалық / сандық өзгерістерді анықтауда және себебін түсіндіруде қателіктер жібереді.
Саяси картаның сандық және сапалық өзгерісін дұрыс анықтайды
Қазақстанның саяси интеграциядағы мүддесі мен мақсатын сипаттайды.
Қазақстанның халықаралық интеграциядағы орнын анықтауда қиналады.
ШЫҰ-ының мақсатын жазуда / құрамына кіретін елдерді атауда / Қазақстанның сол ұйымдағы орнын анықтауда қателіктер жібереді.
Қазақстанның халықаралық интеграциядағы орнын дұрыс анықтайды.
44 45 Document Outline
жүктеу/скачать 2,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|