Жылғы №1 басылым беттің беті 1 глоссарий агглютинация
жүктеу/скачать 1,27 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сабақ мақсаты
- Теориялық бөлім: Үстеу.
- Үстеудің семантикалық ерекшеліктері.
| Сабақтың мазмұны:
Үстеу туралы түсінік. Үстеудің семантикалық, морфологиялық, синтаксистік ерекшеліктері; Еліктеу сөздер. Еліктеу сөздердің семантикалық, морфологиялық, синтаксистік ерекшеліктері; Шылау. Шылаудың түрлері; Одағай. Одағайдың түрлері; Сабақ мақсаты: Үстеу мен еліктеуіш сөздердің семантикалық, морфологиялық, синтаксистік ерекшеліктерін таныту. Шылаудың түрлерін ажырату принциптерін түсіндіру. Одағайдың түрлері таныту. Теориялық бөлім: Үстеу. Үстеу – қимылдың, іс-әрекеттің әр түрлі белгілерін: мезгілін, мекенін, себебін, мақсатын, амал-тәсілін және мөлшерін білдіретін сөз табы. Үстеудің семантикалық ерекшеліктері. Үстеу мағынасына қарай алты топқа бөлінеді: Мезгіл үстеулері: бүгін, биыл, қазір, ала жаздай, ертең, күндіз, қыстыгүні, қыстай, кеш, әлі, ерте; лезде, бағанадан, баяғыда; кешқұрым, күні-бүгін, апа-сапақта, т.б.; Мекен үстеулері: жоғары, төмен, ілгері, ішкері, тысқары, кейін, әрмен, алға, артқа, артта, әрі-бері, жол-жөнекей, т.б.; Себеп үстеулері: бекерге, босқа, текке, шарасыздан, амалсыз, лажсыз, т.б.; Мақсат үстеулері: әдейі, әдейілеп, жорта, қасақана; Амал (сын-бейне немесе қимыл-сын) үстеулері: адамша, ескіше, жазбаша, көйлекшең, жартылай, шикілей, өлердей, бірге, босқа, қапыда, оқыста, лезде, өздігінен, шалқасынан, жайымен, шынымен, ретімен, біржола, жайбарақат, ауызекі, оқыс, дереу, ақырын, тез, шала-пұла, зым-зия, қолма-қол, астыртын, жасырын, т.б.; Мөлшер үстеулері: сонша, соншалық, сондайлық, анағұрлым, бірен-саран, бірталай, біраз, бірқыдыру, бірен-саран, азды-көпті; Қазақ тіліндегі күшейткіш үстеулері деп танылып жүрген ең, тым, өте, орасан, аса сөздері – сапалық сын есімнің күшейтпелі шырайын қалыптастыратын көмекші сөздер. Күшейткіш үстеу ретінде аталатын керемет, зор, нағыз, ерен, кілең, өңкей, дәл сөздері – шырай мағынасын беретін күшейткіш мәнді сөздердің орнына жұмсалған зат есімдер мен сын есімдер. Ал әбден, мүлде сөздері – амал үстеулері. Сондай-ақ соңғы жылдары үстеулің сегізінші мағыналық түрі ретінде топтау үстеулері деп беріліп жүрген, ертеректердегі әдебиеттерде топтау сан есімдерінің қатарында болған бір-бірлеп, топтап, көптеп, қос-қостап, бес-ондап, топ-тобымен, т.б. сөздерді амал үстеулерінің қатарына жатқызу орынды. жүктеу/скачать 1,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|