Мақсаты: Оқушылардың пәнге қызығушылығын арттыру, пән бойынша алған білімдерін қорытындылау, тәлім-тәрбиесін, танымдық қабілетін, белсенділігін арттыру. Білімді, дарынды, озық болуға тәрбиелеу.
Физика - табиғаттың тілі екен ғой,
Көз тартар табиғаттың сыры екен ғой.
Салған ән, айтылған сөз, ішілген ас,
Бәрінің бағынары физика ғой.
Ұққанға табиғаттың сыры терең,
Дегенге оқып, зерттеп, көрем, білем,
Демесең болсын егер еңбегім еш,
Әуелі физиканы оқы дер ем.
1. «Бәйге»
2. «Сәйкестікті тап»
3. «Ойлан тап»
4. «Ғажайып ұяшық»
5. «Тапқыр достар»
Ойынның барысы: Топтарға бөліну және таныстыру
1 бөлім
"Бәйге"
Дұрыс жауап берілген сұраққа жұлдызша беріледі. Әр дұрыс жауап бір ұпай.
1. Заттың күйлерін атаңдар?
2. Судың қайнау температурасы?
3. Ішкі энергияны өзгерту тәсілдері?
4. Жылу берілу кезінде дененің алған немесе жоғалтқан энергиясы?
5. Ішкі энергияның өлшем бірлігі?
6. Будың сұйыққа айналу процесі?
Қатты, сұйық, газ
100 градус
Жұмыс жасау, жылу берілу
Жылу мөлшері
Джоуль
конденсация
балқу
7. Қатты күйден сұйыққа айналу процесі?
1. Жылу мөлшерінің өлшем бірлігі?
Джоуль
2. Денені құрайтын бөлшектердің қозғалыс энергиясы мен
олардың өзара әсерлесу энергиясы?
ішкі энергия
3. Сұйықтың буға айналу құбылысы?
Булану
4. Өз сұйығымен динамикалық тепе-теңдікте болатын бу?
қаныққан бу
5. Жылу берілудің неше түрі бар?
жылуөткізгіштік,
конвекция,
сәулелену
6. Мұздың балқу температурасы
0 градус
7. Сұйық күйден қатты қатты күйге ауысу процесі?
қатаю
2 бөлім
"Сәйкестікті тап"
Дұрыс жауап бір ұпаймен бағаланады.
Физикалық шамалар мен өлшем бірліктерді сәйкестендіру
Q
t
V
m
c
λ
Дж
Жылу мөлшері
с
уақыт
Дж/кг С
0
меншікті жылу сыйымдылығы
масса
Дж/кг
кг
м
3
меншікті балқу жылуы
көлем
t
с
Уақыт
Q
Дж
Жылу мөлшері
V
м 3
Көлем
m
кг
Масса
c
Дж/кг0С
Меншікті жылу сыйымдылығы
λ
Дж/кг
Меншікті балқу жылуы
3 бөлім
"Ойлан тап"
Екі топқа есеп беріледі. Дұрыс есептерге де жұлдызша беріледі.
І топтың есептері
1. Температурасы 46,5 0С-қа дейін қыздырылған 200 г шай ішкен
адам, егер өзінің температурасы 36,5 0С болса, қанша энергия алады?
2. Массасы 3 кг бензин мен 2 кг керосинді араластырады. Осы қоспа толық жанғанда қанша жылу мөлшерін шығарады? Бензин мен керосиннің меншікті жану жылуы 4,6*107 Дж/кг.
ІІ топтың есептері
1. 440*107 Дж энергияны алу үшін Қарашығанақта өндірілетін табиғи газдың қандай мөлшерін жағу керек? Табиғи газдың меншікті жану жылуы 4,4*107 Дж/кг.
2. 1,89*107 Дж пайдалы жұмысты орындау үшін тракторға 4,2*107Дж/кг меншікті жану жылуы бар 1,5 кг отынды қажет ететін трактор қозғалтқышының ПӘК-ін табыңдар?
Есептер шығару
4 бөлім
"Ғажайып ұяшық"
Дұрыс жауап ұяшықтағы ұпаймен бағаланады.
5
15
5
10
10
5
15
5
“Ғажайып ұяшық”
5
Дененің жұмыс істеу қабілеті?
энергия
Жылудың ауа және сұйық ағыны арқылы берілуі.
конвекция
5
5
Механикалық энергияның қандай түрлері бар?
Потенциалдық,
Кинетикалық
5
Ішкі энергиясы артады
Дененің температурасы артқан сайын оның
ішкі энергиясы қалай өзгереді ?
10
Күн шыққан соң суарған суды күн жұтады,
Күн батқан соң суарған суды жер жұтады.
Мақалдың мағынасын түсіндіріңіздер?
Күн шығып тұрғанда егістікті суарса, температураның жоғары
кезінде кебу процесі жақсы жүреді де жер тез кеуіп қалады.
10
Жаздыгүні қандай көйлек киген дұрыс: ақ түсті ме, қара түсті ме?
Ақ түсті.
Себебі: ақ түс күн сәулесін нашар жұтады.
Суретті сұрақ
15
Болып жатырған құбылысты түсіндіріңіз?
5 бөлім
«Кім жылдам»
Массасы 1,5 т кірпіштен жасалған пешті 100С-тан 200С-қа дейін жылыту үшін қанша жылу мөлшері жұмсалған. Кірпіштің меншікті жылу сыйымдылығы 880 Дж/кг0С.
Массасы 3 кг оқ дәрі жанғанда 11400 кДж энергия бөлінген. Оқ дәрінің меншікті жану жылуын есептеңдер?
Массасы 1 кг қорғасынды балқытқанда ішкі энергиясы қаншаға артады? Қорғасынның балқу жылуы 0,25*105Дж/кг.
Массасы 11 кг су буы конденсацияланғанда қандай жылу мөлшері бөлінеді? Су буының меншікті булануы 2,3*106 Дж/кг
І топтың тапсырмалары:
ІІ топтың тапсырмалары:
Массасы 110 кг алюминийді 940С-қыздыру үшін 9,1 кДж энергия қажет. Алюминийдің меншікті жылу сыйымдылығын есептеңдер?
Массасы 10 кг тротил толық жанғанда 1,5*108Дж энергия бөліп шығарады. Тротилдің меншікті жану жылуы неге тең?
Алюминий білеушені өңдеу кезінде оның температурасы 200С-тан 4200С-қа дейін артты. Алюминийдің массасы 5 кг болса, оның ішекі энергиясы қаншаға өзгерген. Алюминийдің меншікті жылу сыйымдылығы 920 Дж/кг0С.
Бастапқы температурасы 270С массасы 1 кг қорғасын кесегін балқыту үшін қанша жылу мөлшері қажет? Қорғасынның балқу температурасы 3270С, меншікті жылу сыйымдылығы 140 Дж кг/0С.
Келесі сабақ бақылау жұмысы, қайталау. Назарларыңызға рахмет!!!
