Жұмыс бағдарламасы Дәрістер конспектісі Практикалық және семинарлық сабақтар Зертханалық практикум
жүктеу/скачать 2,32 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бекіту сұрақтары
| Жиренше шешен жайындағы аңыз-әңгімелер оның ақылын, тапқырлығын, шешендігін, тоқсан ауыз сөзден тобықтай түйін жасайтын адам екендігін көрсетуге құрылады. Сондықтан да оны халық аңыздары ел басқарған ханмен қатар қояды. Халық аңызы Жиреншені ханның залымдық, жауыздық істерін, ақымақтығын, елге қиянатын әшкерелеу үшін оған жолдас етеді.Ол жұрт алдында ханның сорақы қылықтарын көрсетеді, ханды ақымақ етіп шығарады. Мұның өзі кейіннен үлкен тартысқа айналады.
Хан мен Жиреншенің арасындағы тартыс ел аңыздарының айтуынша «Ханның Қарашаш сұлуға үйленбек болуы» деген аңыздан басталады. Аңыздардың айтуынша Қарашаштың асқан ақылы, білгір қыз екенін байқаған халық өз теңі деп Жиреншеге қосады. Халық аңыздарында Жиренше мен Қарашаш ақылы, білгірлігі, адамгершілігі жағынан бір-біріне тең, айнымас дос, сенімді серік ретінде бейнеленеді. Жиреншеге өшіккен хан қайтсе де оны құрту, ең болмағанда абыройын түсіріп масқаралау ниетінен танбайды. Ханның аспазшылары пісірілген қаз етін хан алдына қояды. «Қазды өзіме, ханымға, екі балама және өзіңе бөл, біреуге артық жібермей, біреуге кем жібермей тең бөліп бер. Егер бірімізге бір мысқал артық, не кем бөлсең, өзіңді қатты жазаламын»дейдіхан Жиреншеге. «Тақсыр, сіз біздіңбасымыз едіңіз» - деп қаздың басын ханға тартады. «Хан ханымсыз болмас, қс мойынсыз болмас»- деп қаздың мойнын ханымға береді.»Екі балаңызсздің екі қанатыңыз» - деп екі қанатын оларға бөліп береді. «Мен өзім бас та, аяқ та емес, орташа ғана адаммын, мына қаздыңорта денесі маған лайық» - дейді. Сөйтіп, шиеленіске, көпке созылған айқасуларда Жиренше жеңіп жүреді. Оған бұл жорлда жәрдем беретін, көмек көрсететін, тіпті көптеген қауіп-қатерден құтқарып алатын Қарашаш болады. Кей кезде Қарашаштың білгірлігі Жиреншеден асып та түседі. Сондықтан да халық аңыздары Қарашашты да ардақтайды, оның ақылы мен білгірлігін сүйсіне әңгіме етеді. Бұдан әйелдер жайындағы халықтың турашыл, әділ көзқарасы да көрінеді. Жиренше мен Қарашашқа арналған аңыздардың қайсысы болса да мағынасы терең, мәні зор қысқа сюжеттерге құрылады. Әңгімені әріден бастамай, нақтылы тартысқа, тапқырлыққа құрады. Дәлелін келтіріп, қорытындысын бірден шығарады және оқиғаны ұзақ сонарға салып баяндамай, барар жерін нақ айтады. Бұл оның өзіне тән ерекшелігі болып табылады. &&& $$$002-004-100$Бекіту сұрақтары: 1.Балалар әдебиетіндегі ертегілердің зерттелуі 2.Ертегілердің түрлері жүктеу/скачать 2,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|