(қолы) КЕЛІСІЛГЕН
ФЖжӨ факультетінің деканы ________ Ж.Т. Сарбалаев 20__ж. «_____»________
МАҚҰЛДАНДЫ:
ОҮЖжӘҚБ бастығы ____________ А.А. Варакута 20__ж. «_____»_______
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесімен құпталған
20__ж. «___»______________ №____ хаттама
1 Пәннің мақсаты
Іскери қазақ тілі пәні бойынша мәтін мазмұнын түсініп сұрақ қою, сұраққа жауап беру; сөйлеу жағдаятына сәйкес сөздер мен сөз үлгілерін пайдаланып, қазақша тілдік қатынасты іс жүзінде асыру және кәсіби терминдерді қолдана білу.
Студенттердің бір-бірімен қарым-қатынасын іске асырумен қатар оның ой-пікірін, көзқарасын, танымы мен білімін аңғарту. Берілген жаттығулар мен тапсырмаларды өз бетімен жұмыс жасауға, тілді терең игеруге мүмкіндік жасау. Мәтінге қатысты тапсырмалар арқылы коммуникативтік дағдысын қалыптастыру. Іскерлік тілде жатық сөйлеуге, жазуға үйрету.
Пәннің міндеті
Осы пәнді меңгеру нәтижесінде студенттерде:
- практикалық курста берілген тақырыптарға қатысты актив сөздер мен пассив лексика кәсіби бағытта пікірлесуді жүзеге асыру;
- тілдік қатынастағы тірек сөздерді дұрыс меңгеру;
- сұхбат барысында дұрыс байланыстырып сөйлеуді үйрену;
- грамматикалық ережелер түсінікті, сауатты жаза алуы қажет.
2 Пререквизиттер
Іскери қазақ тілі пәнін оқымас бұрын студенттердің қазақ тілі пәнінен алған білімдері кем дегенде «қанағаттанарлық» деген баға болуы керек. Осы пәнді меңгеру үшін өз білімін көрсете алуы, сауатты жаза білуі, мәнерлі түрде оқи алуы, термин сөздерді игеруі сияқты талаптарды орындап, тілге деген құрметін, ықыласын білдіруі қажет.
3 Постреквизиттер
Пәнді меңгеру кезінде студент кез келген салада өзінің теориялық білімдерін жүзеге асыра алады. Іскерлік тілде жатық сөйлеуге, жазуға машықтанып, алдына қойылған тапсырмаларды орындай алады. Қызметтік орындарда хат алмасу, ақпарат, қызмет көрсету, тауарды жарнамалаудың жаңа мәдениетін қалыптастыру жолындағы құндылықтарымен де назар аудартады.
4 Пәннің мазмұны
4.1 Пәннің тақырыптық жоспары
№
|
Тақырып атауы
|
Сағат саны
|
Тәжірибелік
|
СӨЖ
|
1
|
Қазақ тілінің ресми-іскери стилі
Мемлекеттік қызметкер: басқару мен қызмет жасаудағы тілдік стиль түрлері
|
1
|
2
|
2
|
Қазақ тілінің емлесі, өзіндік ерекшелігі (Дауыстылардың жазылуы. Дауыссыздардың жазылуы. Бірге жазылатын сөздердің емлесі, бөлек жазылатын сөздердің емлесі. Бас әріп емлесі. Сан есім емлесі).
|
1
|
3
|
3
|
Іскери тілдегі грамматикалық құрылым ерекшелігі (морфологиялық синтаксистік форма ерекшелігі)
|
1
|
2
|
4
|
Іскери стильдегі пунктуация
|
1
|
2
|
5
|
Тіл туралы Заң. Басқару қызметіндегі құжаттау, құжаттарды ұйымдастыру, түрлері мен топтары
|
1
|
2
|
6
|
Іскерилік құжаттамаға байланысты сөздер мен сөз тіркестері
|
2
|
2
|
7
|
Қызметтік тіл қатынасы. Іскери тілдегі синтагма, фраза, диалог, түйіндеме, тіл ұстарту
|
1
|
3
|
8
|
Қызметтік тіл мәдениеті
|
1
|
2
|
9
|
Мемлекеттік қызметкердің іскери сөздік қоры. Іскери қатынастағы сөздік қордың қолдану жиілігі
|
1
|
3
|
10
|
Іскери тіл ұстарту
|
1
|
2
|
11
|
Қазақша-орысша тіркесім сөздердің қолданысы
|
1
|
2
|
12
|
Іскери құжаттама мәтінінің мазмұны. Іскери құжаттама мәтінін жазу сауаттылығы
|
2
|
2
|
13
|
Маркетингтік және аудиторлық қызметтегі іскери қазақ тілі.Аударма сауаттылығы.Іскери кәсіби қазақ тілін ақпараттандыру жолдары.Аударма реквизиті.
|
1
|
3
|
|
Барлығы
|
15
|
30
|
4.2 Пән тақырыптарының мазмұны
№1 тақырып. Қазақ тілінің ресми-іскери стилі.Мемлекеттік қызметкер: басқару мен қызмет жасаудағы тілдік стиль түрлері: стиль туралы түсінік, стильдің түрлері, ресми-іскери стильдің ерекшеліктері, қызмет жасаудағы тілдік стиль түрлерін ажырату.
№2 тақырып. Қазақ тілінің емлесі, өзіндік ерекшелігі: емле туралы түсінік, қазақ тіліне тән дыбыстар, дауыстылардың жазылуы, дауыссыздардың жазылуы, бірге жазылатын сөздердің емлесі, бөлек жазылатын сөздердің емлесі, бас әріп емлесі, сан есім емлесі.
№3 тақырып. Іскери тілдегі грамматикалық құрылым ерекшелігі. Морфологиялық: сөз құрамы туралы түсінік, қсымша, оның түрлері, жазылу нормалары. Синтаксистік: байланысу тәсілдері, мен формалары туралы түсінік.
№4 тақырып. Іскери стильдегі пунктуация: ресми-іскери стильдегі пунктуация ерекшелігі (қос нүкте, жақша, тырнақша, сызықша, дефис, көп нүкте, үтір және т.б.)
№5 тақырып. Тіл туралы Заң. Басқару қызметіндегі құжаттау, құжаттарды ұйымдастыру, түрлері мен топтары: Тіл туралы Заң, қолданыс аясы, басқару қызметіне байланысты тілдік саясат. Мемлекеттік тілдегі құжаттардың түрлері мен ресімделуі.
№6 тақырып. Іскерилік құжаттамаға байланысты сөздер мен сөз тіркестері: құжатты ресімдеу: өмірбаянға, түйінге, сауалнамаға, жеке іс парағына, өтінішке, баянхатқа, бұйрыққа, бұрыштамаға, қарарға, жеке еңбек шартына, сенімхатқа, ресми сенімхатқа, жеке сенімхатқа, қолхатқа, кепілхатқа, түсініктеме хатқа, қызметтік хаттарға, хабарламахатқа, еске салу хатқа, жауап хатқа, құттықтау хатқа, іскерлік хатқа, жарнамалық хатқа, шақыру хатқа, хабарландыруға, актілерге, жеделхатқа, телефонхабарға, баяндау хатқа, анықтамаларға, растау хатқа, бастама хатқа, ілеспе хатқа, мінездемеге, ұсынымға, хаттамаға, арызға, шағымға, шағым жауабына, талап-арызға қатысты сөздер мен сөз тіркестерін жинақтау, қолданымға енгізу.
№7 тақырып. Қызметтік тіл қатынасы. Іскери тілдегі синтагма, фраза, диалог, түйіндеме туралы түсінік. Тіл ұстарту: іскерлік қатынасым, этикалық қатынасым, кәсіби қатынасым лексикасы, диалогтық қатынасым.
№8 тақырып. Қызметтік тіл мәдениеті. Қызметтік тіл мәдениеті туралы, тіл мәдениетінің нормалары мен шарттары.
№9 тақырып. Мемлекеттік қызметкердің іскери сөздік қоры. Іскери қатынастағы сөздік қордың қолдану жиілігі. Сөздік қор және сөздік құрам туралы түсінік, ресми –іскери сөздер мен сөз тіркестерін жинақтау, сөздің қолдану аясын кеңейту, қолдану жолдарының сауаттылығы.
№10 тақырып. Іскери тіл ұстарту. Іскери тіл ұстарту туралы түсінік, тілдік практикум, іскерлік қатынастағы сұбат.
№11 тақырып. Қазақша-орысша тіркесім сөздердің қолданысы. Қазақша-орысша тіркесім сөздердің қолданысы: сөдіктердің түрлері, олармен жұмыс жүргізу.
№12 тақырып. Іскери құжаттама мәтінінің мазмұны. Іскери құжаттама мәтінін жазу сауаттылығы. Мәтін мазмұны туралы түсінік, іскери құжаттама мәтіндерінің түрлері, мәтін мазмұның ерекшеліктері: өмірбаян, түйін, сауалнама, жеке іс парағы, өтініш, баянхат, бұйрық, бұрыштама, қарар, жеке еңбек шарты, сенімхат, ресми сенімха, жеке сенімхат, қолхат, кепілхат, түсініктеме хаты, қызметтік хаттар, хабарламахат, еске салу хаты, жауап хат, құттықтау хаты, іскерлік хат, жарнамалық хат, шақыру хаты, хабарландыру, актілер, жеделхат, телефонхабар, баяндау хаты, анықтамалар, растау хаты, бастама хаты, ілеспе хаты, мінездеме, ұсыным, хаттамаға, арыз, шағым, шағымға жауап, талап-арыз.
№13 тақырып. Маркетингтік және аудиторлық қызметтегі іскери қазақ тілі. Аударма сауаттылығы.Іскери кәсіби қазақ тілін ақпараттандыру жолдары.Аударма реквизиті. Маркетингтік және аудиторлық қызметтегі іскери қазақ тілінің ролі, стандартқа байланысты сөздер мен сөз тіркестері, аудиторлық қызметке байланысты сөздер мен сөз тіркестерін қолдану формалары, іскери қазақ тілін ақпараттандыру жолдары. Аударма реквизиті: мәтін, аудару, аудару заңдылықтары.
4.3 Практикалық (семинар, зертханалық, студиялық, жеке) сабақтардың мазмұны және тізімі
Қазақ тілінің ресми-іскери стилі.
Мемлекеттік қызметкер: басқару мен қызмет жасаудағы тілдік стиль түрлері
Қазақ тілінің емлесі, өзіндік ерекшелігі (Дауыстылардың жазылуы. Дауыссыздардың жазылуы. Бірге жазылатын сөздердің емлесі, бөлек жазылатын сөздердің емлесі. Бас әріп емлесі. Сан есім емлесі).
Іскери тілдегі грамматикалық құрылым ерекшелігі (морфологиялық синтаксистік форма ерекшелігі)
Іскери стильдегі пунктуация
Тіл туралы Заң. Басқару қызметіндегі құжаттау, құжаттарды ұйымдастыру, түрлері мен топтары
Іскерилік құжаттамаға байланысты сөздер мен сөз тіркестері
Қызметтік тіл мәдениеті
Іскери тіл ұстарту
Қазақша-орысша тіркесім сөздердің қолданысы
Іскери құжаттама мәтінінің мазмұны.
Іскери құжаттама мәтінін жазу сауаттылығы
Маркетингтік қызметтегі іскери қазақ тілі
Аудиторлық қызметтегі іскери қазақ тілі
Аударма сауаттылығы
Электронды және ақпаратты іскери қазақ тілі
Іскери қатынастағы сөздік қордың қолдану жиілігі
Іскери тілдегі синтагма, фраза, диалог, түйіндеме, тіл ұстарту
Мемлекеттік қызметкердің іскери сөздік қоры
Қызметтік тіл қатынасы
4.4 Студенттің өздік жұмысының мазмұны
1-тақырып. Түйіндеме.
Түйіндеменің реквизиттері, олардың дұрыс құрастырылуы негізге алынады. Үлгі арқылы өздерінің түйіндемелерін жазғызу.
2-тақырып. Хабарландыру.
Хабарландырудың жазылу тәртіптері. Құжат мәтіндерінің үлгілерімен жұмыс. Құжаттарды құрастыруда қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерімен таныстыру. Үлгілер негізінде құжат құрастыртып, қателермен жұмыс жасату.
3-тақырып. Факс.
Факс арқылы жіберілетін құжаттардың мәтіндерін даярлау. Олардағы реквизит және олардың дұрыс орналасу тәртібін ескеру. Факс арқылы тағы да жіберілетін құжаттарға түсінік, талдау жасау.Оны қолайлы, әрі тез арадажеткізілуі , басқа да қолайлылығы туралы мәлімет беру.
4-тақырып. Қызметтік құжаттар. Жеке құрамның құжаттары: өтініш
Қызметкерлер құрамына байланысты құжаттар - жұмыс беруші мен жұмыскердің арасындағы қарым-қатынасты тіркейтіні мен ресімдейтінін баяндау. Қызметкерлер құрамына байланысты құжаттар: өтініштер, қызметкерлер құрамына байланысты бұйрақтар, кадрларды тіркеу жөніндегі жеке іс парағы, мінездеме, еңбек келісімі. Өтініштің тек мекеменің бірінші басшысының атына жазылатыны. Реквизиттері. Адресаттың ресімделуі. Жұмысқа қабылдау туралы өтініштің жазылу ерекшеліктері. Құжат үлгілерімен, оқулықтармен жұмыс. Қажет жағдайда құжат үлгілерін аударту. Жұмысқа қабылдау туралы және басқа мазмұнда өтініш мәтіндерін жаздыру. Қатемен жұмыс.
5-тақырып. Жарнама.
Жарнамалардың жазылуы, стильдік ерекшеліктері. Олардың безендірілулері мен таратылуы туралы мағлұмат ету. Жарнамаларды БАҚ арқылы, радио, теледидар арқылы таратылуы.
6- тақырып. Жеделхат
Жеделхаттың ресімделуі. Оның мәтіндеріне қойылатын талаптар. Жеделхат арықылы жіберілетін құжаттардың мазмұны. Алушы мен жіберушінің адресаттарына мән беру.
7-тақырып. Қолдау хат.
Қызметкерлерге байланысты қолдау хаттың жазылу ерекшеліктері, түрлері, реквизиттері, үлгілері. Үлгілерді аудару. Қажет сөздерді жазу. Қатемен жұмыс.
8-тақырып. Ақпараттық хат.
Ақпараттық хаттың үлгісімен, жазылу тәртібімен таныстыру. Қажет жағдайда құжат үлгісін аудару. Қажет сөздер мен сөз тіркестерін жаздырып жаттату. Оқу құралдарындағы үлгілермен таныстыру.
9-тақырып. Алғыс хат.
Хаттың мәнінін құрастыра алу. Ондағы тілек сөздермен жұмыс жасату. Түрлі жағдайларға байланысты айтылатын сөздер мен сөз тіркестерін игерту. Сауатты да мазмұнді жаздыруға машықтау сияқты талаптарды ескеру.
10-тақырып. Ресми хат
Қызметтік хаттың жазылу тәртіптері. Құжат мәтіндерінің үлгілерімен жұмыс. Құжаттарды құрастыруда қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерімен таныстыру. Үлгілер негізінде құжат құрастыртып, қателермен жұмыс жасату.
11-тақырып. Шақыру хат.
Шақыру хаттың жазылу жағдайлары. Құжат мәтіндерінің үлгілерімен жұмыс. Құжаттарды құрастыруда қолданылатын сөздер мен сөз тіркестерімен таныстыру. Үлгілер негізінде құжат құрастыртып, қателермен жұмыс жасату. Сыпайгершілік сақтау сөздерін ескере отырып, құжат ресімдеу.
12 –тақырып. Жеке хат.
Жеке мәселеге байланысты жазылатын хаттың құрылымымен таныстыру. Стильдік нормаға сәйкес толтырып, ондағы реквизиттердің орналасу тәртібіне мән беру.
13-тақырып. Хат алмасу мәдениеті.
Мекеме, ұйым, кәсіпорындарда келісімдерді орындаудағы өзара жауапкершілікті атқара алатыны, жеке тұлғалардың мүдделері мен қажеттіліктерін ескере отырып, іскерлік қарым-қатынасты орнату мақсатын көздей отырып үйрету. Хат алмасу мәдениеттілігіне аса мән беру. Ішінара түсіндіретін ақпараттар мен ілмелердің жазылуына баса назар аудару, жұмыс жасау.
14-тақырып. Хат алмасу жанры
Іскерлік хат жазу өнерін үйрету. Кадр мәселесіне, мекеменің ішкі тәртібіне, жұмыс ережесіне байланысты нұсқаулықтар, фирманың ішкі және сыртқы мәселелеріне қатысты хаттарды реттеу, жазылу тәртібіне көңіл бөлу. Өзара қарым-қатынас жұмыстарын ұйымдастырып, талдау.
15-тақырып. Келісім
Сауда-саттық келісімдер, келісім-шарттар, тағы да басқа осыған ұқсас хаттарды ресімдеу.
4.4.1 СӨЖ түрлерінің тізімі
№
|
СӨЖ түрі
|
Есеп беру нысаны
|
Бақылау түрі
|
Сағатқа шаққандағы көлемі
|
1
|
Түйіндеме
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
2
|
Хабарландыру
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
3
|
Факс
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
4
|
Жарнама
|
Жазбаша
|
конспект
|
2
|
5
|
Жеделхат
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
6
|
Қолдау хат
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
7
|
Ақпараттық хат
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
8
|
Алғыс хат
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
9
|
Ресми хат
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
10
|
Визит карточкасы
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
11
|
Шақыру хат
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
12
|
Жеке хат
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
13
|
Хат алмасу мәдениеті
|
Жазбаша
|
конспект
|
2
|
14
|
Хат алмасу жанры
|
Жазбаша
|
конспект
|
2
|
15
|
Келісім
|
Жазбаша
|
Құжат құрастыру
|
2
|
Барлығы
|
30
|
4.4.2 Студенттердің өздігінен оқуына бөлінген тақырыптардың тізімі
Өмірбаянға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Түйінге қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Сауалнамаға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Жеке іс парағына қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Өтінішке қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Баянхатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Бұйрыққа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Бұрыштамаға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Қарарға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Жеке еңбек шартына қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Сенімхатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Ресми сенімхатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Жеке сенімхатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Қолхатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Кепілхатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Түсініктеме хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Қызметтік хаттарға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Хабарламахатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Еске салу хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Жауап хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Құттықтау хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Іскерлік хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Жарнамалық хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Шақыру хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Хабарландыруға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Актілерге қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Жеделхатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Телефонхабарға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Баяндау хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Анықтамаларға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Растау хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Бастама хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Ілеспе хатқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Мінездемеге қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Ұсынымға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Хаттамаға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Арызға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Шағымға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
Шағымға жауапқа қатысты сөздер мен сөз тіркестері
40. Талап-арызға қатысты сөздер мен сөз тіркестері
5 Әдебиеттер тізімі
Негізгі:
Мухамадиева Н.Қ. Іскерлік қазақ тілі: Оқу құралы. – Астана: Фолиант, 2007. -156 б.
З.Қ.Ахметжанова, З.Ш. Ерназарова. Іскерлік қазақ тілі. – А., 2007.
Дүйсембекова Л. Іс қағаздарын қазақша жүргізу. – Алматы: «Ана тілі», 2004 ж., - 208 б.
Қосымша:
Қазақ тілі. IV деңгей / Құраст.: Т. Өмірзақ, Ә.Сансызбай, Ж.Имашева. – Астана. «Келешек-Пресс». 2006. - 208б.
«Сөз сарасы». Қазақ тілінің ресми-іскери стилі бойынша әдістемелік құралы. – Астана: Ш.Шаяхметов атындағы Тілдерді дамытудың республикалық үйлестіру-әдістемелік орталығы. - Астана, 2009 ж. – 196 бет.
Мемлекеттік тіл саясаты. – государственная политика. Алматы, 2005
Қазақ граматикасы. Фонетика, сөзжасам, морфология, синтаксис. Астана, 2002
Мамандық(тардың) жұмыс оқу жоспарынан көшірме
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/32
|
Барлық мамандықтардың жұмыс оқу жоспарынан көшірме
Іскери қазақ тілі
Оқу нысаны
|
Пәннің көп еңбекті қажет етуі
|
Семестр бойынша бақылау нысандары
|
Семестр
|
Семестр бойынша студенттердің жұмыс көлемі
|
кре-дит-тер
|
академиялық сағат
|
кре
дит
тер
|
Аудиториялық сабақ
(ак. сағат)
|
СӨЖ
(ак. САғат)
|
Бар-лығы
|
ауд
|
СӨЖ
|
емт
|
сын
|
КЖ-а
|
КЖ-с
|
бар-
лығы
|
дәр
|
пр.
|
зерт
|
бар
лығы
|
ОСӨЖ
|
____ база-сындағы іштей
|
1
|
45
|
15
|
30
|
1
|
-
|
-
|
-
|
1
|
1
|
15
|
-
|
15
|
-
|
30
|
15
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Кафедра меңгерушісі ______ А.Ф.Зейнулина 20__ж. «___» ________
(қолы)
Жұмыс оқу жоспарының келісу парағы
|
|
Нысан
ПМУ ҰС Н 7.18.3/35
|
2010- 2011 оқу жылына арналған
Іскери қазақ тілі
пәнінің жұмыс оқу бағдарламасының келісу парағы
КЕЛІСУ ПАРАҒЫ |
Мамандар дайындаушы
кафедра
|
Кафедра меңгерушісінің А.Ж.Т.
|
Қолы
|
Келісу күні
|
1
|
2
|
3
|
4
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |