Жұмыс бағдарламасы Пән: Медициналық биология, генетика және радиобиология Пән коды: mbgr 1201

Жұмыс бағдарламасы биохимия, биология және микробиология кафедрасында 2006 жылғы МЖМБС және 5В110400 «Дәрігерлік емдеу ісі» мамандығының 2011 ж. типтік оқу бағдарламасына сәйкес құрастырылды.

Кафедра меңгерушісі: Есіркепов М.М.

Фармацевтикалық пәндер бойынша желілік әдістемелік комиссиясында талқыланды, хаттама № « » 2013 ж.

Төрағасы: ______________Патсаев А.Қ.

Медициналық биология, генетика және радиобиология пәні медициналық білім беруде фундаментальді пәндердің бірі болып санадалы. Биология саласындағы жетістіктер мен жаңалықтар медициналық биологиялық және клиникалық пәндердің дамуы мен прогресінде үлкен маңызы бар.

Медициналық генетиканы оқып-зерттеу жасуша қызметі мен құрылысының молекулалық негізін, гендер экспрессиясының реттелуін, матрицалық синтезді, сигналдардың берілу механизімдерін түсінуге мүмкіндік береді. Мұның өзі қалыпты тіршілік үдерісін ғана емес, олардың бұзылыстарын, гендік және хромосомалық мутациялармен байланысты көптеген тұқым қуалайтын ауруларды анықтауға қажет.

Радиобиология – жеке ғылым ретінде биологиялық объектілерге иондаушы сәулелердің әсер ету заңдылықтарын зерттейді. Қазақстан мен бүкіл әлемдегі экологиялық жағдайды ескере отырып, қазіргі заманғы медициналық қызметкер тірі ағзалардың әртүрлі радиациялық әрекетке реакциясы туралы хабардар болуы қажет.

Студенттерге қазіргі заманғы ағзаның негізгі молекулалық – генетикалық және жасушалық механизмдері, генетика және радиобиология негіздері, ағзалардың биологиялық тіршілік негіздері және оны медициналық – биологиялық, клиникалық пәндерді игеруге және практикалық медицинада қолдануға үйрету.

3. 
   Оқытудың міндеттері:
   

• 
  Тіршіліктің түбегейлі қасиеттері мен құрылымдық деңгейлері туралы жүйелік түсінік қалыптастыру;
  
• 
  Бүтіндей ағза қызметінің жасушалық және молекулалық генетикалық механизмдерінің қалыпты және потологиялық жағдайдағы рөлі туралытүсінік қалыптастыру;
  
• 
  Адамның тұқым қуалайтын ауруларын алдын – алу және диагностикалау, ажырата білуді үйрету;
  
• 
  Паразитологиялық, экология биосфера және ноосфера туралы медициналық –биологиялық ұғым қалыптастыру;
  
• 
  Ғылыми әдебиетпен және электронды базамен жұмыс істей білуді үйрету;
  
• 
  Қазақстан Республикасындағы радиоэкологиялық жағдай, әртүрлі экожүйелердегі радионуклидтер ерекшелігі туралы білім беру.
  

• 
  Тіршіліктің құрылымдық деңгейінің жасушалық және молекулалық –генетикалық айырмасы;
  
• 
  Тұқым қуалау материалының гендік, хромосомалық және геномдық деңгейі;
  
• 
  Жасушааралық әрекеттесуде биологиялық мембраналардың рөлі, мембраналық тасымалдау мен сигналдардың қалыпты және патологиялық жағдайдағы берілу механизмдері;
  
• 
  Адам ағзасына қоршаған ортаның зиянды факторларының молекулалық-генетикалық деңгейдегі әсер етуі;
  
• 
  Тұқым қуалайтын өзгергіштіктің пайда болу механизмдері мен себептері және олардың адамдағы тұқым қуалайтын патологиясы мен дамудың туа біткен ақаулықтарының қалыптасуындағы рөлі;
  
• 
  Молекулалық-генетикалық әдістер мен технологиялардың медицинада қолдану принциптері;
  
• 
  Халықаралық тілде медициналық – биологиялық және генетикалық терминологияны білу;
  
• 
  Радиоизотоптармен жұмыс істеу барысында санитарлық – гигиеналық талаптарды орындау, қорғану әдістерін, радиацияға тап болған халыққа дозалық жүктемені азайта білу.
  

• 
  Молекулалық – генетикалық білім деңгейін денсаулықты қалыптастыру факторлар үдерісіне қолдана білу, қалыпты және патологиялық жағдайда қорғану - бейімделушіліктің реттелуін және өздігінен реттелуін түсіндіре білу;
  
• 
  Адамның негізгі тұқым қуалайтынауруларын ажырата білу;
  
• 
  Әртүрлі типті хромосомаларды жіктей білу, адамның қалыпты және патологиялық кариотипін ажырата білу;
  
• 
  Адамның қуалайтын ауруларын анықтауда генеологиялық әдісті қолдана білу;
  
• 
  Арнаулы анықтамаларды, молекулалық биологиялық және генетикалық терминологияны, электрондық базаны қолдана білу;
  
• 
  Экспозициялық, сіңірілген және эквивалентті дозаларды анықтауда есептер шығара білу.
  

• 
  Дәрістер: шолу лекциялары, презентациялар
  
• 
  Тәжірибелік сабақтар: ситуациялық есептер шығару, мультимедиялық қормен жұмыс істеу, ситуацияларды модельдеу
  
• 
  Студенттердің оқытушымен бірге өзіндік жұмысы: кеңес беру, дискуссиялар, реферат пен презентация дайындау, тәжірбиелік сабақтардың жеке және топтық тапсырмалардың орындалуын талдау, аралық бақылау өткізу.
  
• 
  Студенттердің өзіндік жұмысы: әдебиеттермен, электрондық қор және компьютерлік бағдарламалармен жұмыс істеу, ситуациялық есептер шығару; глоссарий құрастыру, тест тапсырмаларын шешу, ғылыми рефератты дайындау және қорғау.
  

• 
  Ағымдық бақылау: тестілеу, ауызша сұрау, жағдайлық есептерді шығару, генетикалық есептерді шығару, кеспе сұрақтарын толтыру.
  
• 
  Аралық бақылау: тест арқылы коллоквиум алу, ауызша сұрау, жағдайлық есептер шығару, генетикалық есептер шығару, кеспе сұрақтарын толтыру.
  
• 
  Қорытынды бақылау: емтихан, тестілеу.
  

1. 
   Әбілаев С.А. Медициналық биология және генетика. Алматы, 2006 ж.
   
2. 
   Медициналық радиобиология негіздері Абилаев С.А. 2005 ж.
   
3. 
   Акоев И.Г. Теоритические и количественные аспекты радиационного поражения организма М., 1976 ж.
   
4. 
   Булдаков Л.А. Радиоактивные вещества и человек М., 1990ж.
   
5. 
   Мироедова Э.П. Радиобиология, Астана 1999ж.
   
6. 
   Переслигин И.А.,Саркисян Ю.Х.Клиническая радиобиология М., 1973 ж.
   
7. 
   Биология.Под ред. В.Н.Ярыгина Кн.1,2.М., Высшая школа, 2004, 320 с.
   
8. 
   Генетика. Учебник для ВУЗов/ Под ред. академика РАМН В.И. Иванова. – М..: ИКЦ
   
9. 
   «Академкнига», 2006.– 638 с.
   
10. 
    Гинтер Е.К. Медицинская генетика. М., Медицина, 2003.
    
11. 
    Казымбет П.К., Мироедова Э.П. Биология. Учебное пособие для студентов медицинских вузов. – Астана, 2006, 2007.
    
12. 
    Медицинская биология и генетика/Под. редакцией Куандыкова Е.У., Алматы, 2004
    
13. 
    Ярмоненко С.П. «Радиобиология человека и животных», М., «Высшая школа», 2004 г.
    

1. 
   Стамбеков С.Ж. , Генетика, Новосибирск, 2003 ж.
   
2. 
   Қазымбет П.К. Аманжолова Л.Нуртаева Қ. Медициналық биология. Алматы, 2002 ж.
   
3. 
   Абилаев С.А. Молекулалық биология және генетика 2009 ж.
   
4. 
   Иванов В.П., Гребенник Л.А. и др. Биология, Курск, 2003, 374 с.
   
5. 
   Пехов А.П. Биология и общая генетикаУчебник,Санкт-Петербург, Москва, 2006, 640 с.
   
6. 
   Вопросы и задачи по общей биологии и общей медицинской генетике. Под ред. Иткеса В.А.М.: Гоэтар-Мед., 2004, 444 с.
   
7. 
   Введение в молекулярную медицину./Под.ред. М.А.Пальцева, М. Медицина, 2004
   
8. 
   Общая вирусология. М. Медицина 1982
   
9. 
   Северин Е.С. Биохимия – М,: ГОЭТАР – Медиа,2007-784 с.
   
10. 
    Айала Ф. Современная генетика. В 3 томах, 1987
    
11. 
    Мяделец О.Д. Основы цитологий эмбриологий М. 2002.
    
12. 
    Алиханян С.И. Общая генетика – М, 1985
    
13. 
    Ратнер В.А. Молекулярная генетика – Новосиб. 1983
    
14. 
    Инге – Вечтомов С.Г. Генетика с основами селекции М. 1989
    
15. 
    Бочков В. Клиническая генетика, М, 2006
    
16. 
    Баранова Е. Код ДНК. М.: АСТ. Спб:Астрель, 2007-222 с.
    
17. 
    Л.И. Партрушев. Экспрессия генов.- М.,- Наука, 2000 г.
    
18. 
    Коничев А.С., Севастьянов Г.А. Молекулярная биология. -.М.: изд-во Центр «Академия», 2003-400 с.
    
19. 
    Мушкамбаров Н.Н. Кузнецов С.Н. Молекулярная биология. Учебное пособие для студентов медицинских вузов, Москва: Наука, 2003, 544 с.
    
20. 
    Фаллер Д.М., Шилдс Д. Молекулярная биология клетки. Руководство для врачей. Пер с англ. М.: БИНОМ – Пресс, 2003.- 272 с.
    
21. 
    Кузин А.М. Идей радиационного гормезиса в атомном веке. М., 1935
    
22. 
    Мироедова Э.П. Радиобиология, Астана 1999
    
23. 
    Переслигин И.А. Саркисян Ю.Х. Клиническая радиобиология М.,1973
    
24. 
    Радиация Дозы, эффекты, риск. М., 1988