Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия

ЕҰУ Ф 703-08-17. Пәннің оқу-әдістемелік кешені. Алтыншы басылым 

жоғары принциптерін тасымалдаушы ретінде адам энергияларының қатысуы қажет. Қазына 

ілімінде  былай  делінген:  "адам  мекендемеген  әлемдер  дами  алмады  және  сол  себепті 

қиратылды". Осылайша, әлем немесе ғаламшардың адам мен оның рухани және моральдық 

деңгейіне тәуелділігі айқын болады " (6. С. 35-36). 

Адам  дамудың  үлкен  әлеуетімен  туады,оның  рухының  астығында  тек  белгілі  бір 

жағдайларда  ғана  іске  асырылуы  мүмкін  мүмкіндіктер  сақталады.  Адамзат  дамуының 

тарихында қаза тапқан қанша мүмкіндіктер мен таланттар қалды? Қазіргі әлемге әр бала туу 

кезінде  эволюциялық  қарымқатынастарды  көрсету  үшін  қажетті  жағдай  жасайтын  тәрбие 

мен  білім  беру  жүйесі  қажет.  Қазіргі  педагогикалық  кеңістікте  мұндай  жүйе  бар  ма?  Иә, 

мұндай  жүйе  бар.  Ол  біреуді  ойлап  тапқан  жоқ,  онда  Яна  Амос  Коменский,  Джон  Локк, 

Иоганна  Генрих  Песталоцциден  Дмитрий  Константинович  Ушинский,  Януш  Корчак, 

Василий  Александрович  Сухомлинскийдің  классикалық  педагогикалық  мұрасының 

тәжірибесі  ассимиляцияланған.  10  жылдан  астам  уақыт  бойы  РАО  академигі  Шалва 

Александрович  Амонашвили  және  оның  ізбасарлары  Ресей,  Грузия,  Украина,  Белоруссия, 

Дағыстанда, Балтық елдерінде қазіргі педагогикалық процеске Ізгілік  педагогиканың негізгі 

принциптерін белсенді енгізуде. Ізгілік педагогикасының ерекшелігі-үш өлшемді білім беру 

кеңістігіне  төрт  өлшем  –  руханилық  енгізіледі.  Ізгілік  педагогикасының  мәнін  көрсететін 

"ізгілік педагогикасының Манифесті" негізгі ережелерін келтіреміз. 

"Классикалық  педагогика  үшін  рухани  өлшемнің  мәні  діни  ілімдердің  негіздері, 

мәдениет  пен  адамгершілік  болып  табылады.  Алайда,  бұл  классикалық  педагогикалық 

ілімдерді  діни  емес,  олар  айқын  жарық  бағытын  сақтайды.  Ізгілік  педагогикасы-бұл 

классикалық педагогиканың баласы. Ол классикалық негізді рухани ұғымға, басқа құрамдас 

бөліктерден басқа, сол немесе өзге классикалық әлемдік діни ілімнің мәнін салуға мүмкіндік 

қалдырады.  Сондықтан  рухани  құндылық  ретінде  біз  үш  аксиоматикалық  постулатта 

жорамалдарды қабылдаймыз: 

* Жоғары Әлемнің, Жоғары Сананың, Құдайдың Шындық. 

* Адам рухының өлмейтіндігі және оның мәңгілік жетілуге ұмтылуы. 

* Жер өмірін рухани жетілдіру мен өрлеудің жолы ретінде түсіну. 

Осы  жорамалдардан  баланың  философиялық  қабылдауы  туралы  қорытынды 

жасаймыз:  –  ол  біздің  жер  өміріндегі  құбылыс  (рухтың  талабы)  бар,  –  ол  өз  мақсатын,  өз 

миссиясын ұстаушысы бар,  - онда рухтың ұлы энергиясы, шексіз рухани жетілу мүмкіндігі 

бар. 

Баланың  рухани  мәні  оның  жердегі  психологиялық  табиғатының  жетекші 

- дамуға құмарлық, 

- танымға құмарлық, 

- бостандыққа құмарлық. 

Сондықтан  біз  баланың  тұтас  мәнін  түсінеміз:  ол  екі  теңіздің  толықтығы  –  рухани 

және материалдық, онда жетекші табиғат Рухани болып табылады. Осының негізінде: бүкіл 

педагогикалық  процесс  баланың  материалдық  табиғатына  ғана  емес,  оның  біртұтас  мәніне 

сай құрылуы тиіс деп мәлімдейтін жаңа іргелі қағида пайда болады.  

Авторитарлы  педагогика  бұл  қағиданы  қабылдай  алмайды  және  жүзеге  асыра 

алмайды, өйткені ол руханилықты өлшеу. 

Ізгілік  педагогикасы  үшін  мәнділік  принципі  жақын  болып  табылады;  ол  білім  беру 

процесінде оны толық жүзеге асыру үшін қажетті жағдайлар бар: сенім, махаббат, қуаныш, 

сенім,  шыдамдылық,  мейірімділік,  жанашырлық,  адалдық,  асылдық,  ұлы  отаншылдық, 

рухани өмір" (7). 

 

жүктеу/скачать 1,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: