3.2.2 Өтпелі шамадан тыс кернеу Қысқа мерзімді шамадан тыс кернеуге қуаттандыру желісі кернеуінің ұлғаюы және резонансты
шамадан тыс кернеу жатады. Қоректендіру желісінің кернеуі шамалы ауытқу аралығымен артады,
бірақ күшті энергия кезінде ұзақ уақыт созылады, сондықтан ол кернеулі желіде жұмыс жүргізу
кезінде оқшаулаушы аспаптардан токтың кему ұзақтығын бағалау үшін жиі қолданылады.
Қоректендіру желісі кернеуінің арту себептеріне негізінен жерге асимметриялық тұйықталу,
генератор жүктемесін кенет сөндіру немесе жүктемесіз ұзын желі сыйымдылығының әсері жатады.
Жерге асимметриялық тұйықталу желілерге таралған, олардың көпшілігі қоректендіру желісінің
қатаң шамадан тыс кернеуін тудыратын жерге бір деңгейлі тұйықталулар болып табылады. Бір
деңгейлі жерлендіру кезінде қалыпты деңгейлерді жерлендіру үшін қоректендіру желісінің кернеуі
бейтарап нүктелер оқшауланған жүйеде деңгей кернеуімен салыстырғанда 1,9 есе, және бейтарап
нүктелер жерлендірілген жүйеде 1,4 есе артуы мүмкін.
Электр жабдығы (желілер, трансформаторлар, генераторлар және т.б.) электрэнергетикалық
жүйеде күрделі индукциялық тізбек пен сыйымдылық ауытқуын түзеді. Қалыпты жағдайда
жүктемелер немесе тізбектің екі ұшы жүйенің қоректендіру көзіне қосылу дерегінің болу салдарынан
еркін ауытқулардың пайда болуы екіталай.
Қайта қосу немесе асимметриялық шартта кез-келген іркіліс кезінде (мысалы, ажыратылған
тізбек, толық емес деңгейлі режимді қосу / өшіру, кернеу трансформаторын қанықтыру және т.б.),
тиісті параметрлер жоғары шамадан тыс кернеуді қоздыратын резонансты тізбекті құрайды (L =
1/ωC). Міндетті шарт болып дірілдің ажырамайтын табиғи жиілігі сыртқы желі жиілігіне тең (f
0
=f)
немесе қарапайым қосалқы жиілікті гармониканың құрылуы табылады. Осылайша, тізбекте
кернеулер резонансы жасалады.
Қалыпты резонансты шамадан тыс кернеуге параметрлер резонансы, толық емес деңгейлі
режимді қосу/өшіру және ажыратылған тізбектер резонансы жатады. Резонансты шамадан тыс кернеу
жағдайлары ең жиі кездеседі және кернеуі 3–330 кВ электр желілерінде орын алуы мүмкін. K0
шамадан тыс кернеу коэффициенті әдетте 3 U
xg
аспайды, резонансты шамадан тыс кернеу ұзақ
созылады, бұл жүйенің қауіпсіз жұмысына қатаң әсер етеді.
Қорытындылай келе, ішкі шамадан тыс кернеуді есепке алу қажеттігін атап өткен жөн, себебі
ол өте жоғары болуы мүмкін. Ішкі шамадан тыс кернеудің ауытқымалы дабылдары түрлі нысанда
болады. Кешенді салыстыруды жеңілдету үшін ұлттық стандарттарда электр жабдығының оқшаулау
деңгейін өлшеу үшін негіз ретінде стандарты ауытқу дабылы көрсетіледі. Халықаралық
электртехникалық комиссия (ХЭК) ұсынған ішкі импульсты кернеудің стандарты ауытқу дабылы
Қытайда қабылданып, GB16929-ге енгізілген.
3.1 -суретте ішкі импульсты кернеудің ауытқу дабылы көрсетілген.Суретте кернеуді нөлден
Umax ең үлкен шыңына дейін өзгертуге қажетті Tp – испульстың өсу уақыты (әдетте толқынның келу
уақыты деп аталады),