Үйренуді уәждеудегі интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуеті
жүктеу/скачать 33,37 Kb.
|
| психологиялықфункция: ол қарым-қатынасты ұйымдастырудың нақты қажеттілігін қамтитын шет тілін үйренудің алғышарттарын жасауды көздейді және осының негізінде қарым-қатынасқа қатысушылармен (оның ішінде ана тілінде сөйлейтіндермен) нәтижелі өзара іс-қимыл жасауды көздейді; және бұл қазірдің өзінде психологиялық байланыстың болуын білдіреді, оның тиімділігі көбінесе қатысушылардың шет тіліндегі өзара әрекеттесуге уәждемесіне байланысты болады;
ынталандыруфункциясы: белгілі бір мақсатқа жету мақсатында нақты танымдық қызметті жүзеге асыруға уәждемелік негіз жасайды, мысалы, тиісті тақырыптық бағыттылықтың шет тілі лексикасын игеру; бағдарлауфункциясы: оқушының белгілі бір тілдік материалдың күрделілігі туралы хабардар болуына жәрдемдеседі, негізгіні екіншіден ажырата білу мақсатында оны шет тілінде қажетті ақпаратты іздеуге ынталандырады; ұйымдастыруфункциясы: оқушының өз тәртібіне сүйене отырып, тіл бойынша жоспарланған жұмысты орындаудың нәтижелері мен мерзімдерін есепке ала отырып, шет тілін үйрену жөніндегі өз қызметін ұйымдасқан жоспарлауға қатынасы; дамуфункциясы: шет тілін үйренуге тұрақты уәждеме негізінде осы қызметке белсенді қатысатын оқушы ойлау, интеллект және қажетті тілдік дағдылар мен қабілеттерді дамытады; ситуациялықмотивация функциясы: шет тілін білуді ұсыну кезінде жеке даралауды көрсету қажет болғанда, студенттің стихиялы немесе болжалды шет тілі қарым-қатынасына бастамашылық қатысуының пайда болуының алғышарттарын жасайды; лингвистикалық-танымдық мотивация функциясы:оқушының тілге және оның лингвистикалық сипатына жағымды көзқарасынан, демек, осы тілдің лингвистикалық ерекшеліктерін зерттеуден тұрады; Аспаптық мотивация функциясы: оқушылардың шет тілі материалын игерген кездегі қызметтің жекелеген түрлеріне оң көзқарасы; әлеуметтік-мәденифункция: шет тілі мәдениетін үйрену мақсатында (мысалы, сөйлеу мінез-құлқы мен этикет ерекшеліктері туралы), сондай-ақ елге тән материалмен одан әрі танысу мақсатында шет тілін үйренуге уәждеменің артуын қамтамасыз етеді. Осылайша, оқытушы-студенттердiң кәсiби даярлығы жүйесiнде шет тiлiн үйренуге уәждеменi дамыту олардың келешектегi кәсiби қызметiнде тiлдiк және басқа да құзыреттерiн қолдану мақсатында олардың тiлдiк бiлiмiн жетiлдiру шеңберiнде танымдық қызметiнiң өзiнiң тәсiлдерiн iздестiру қажеттiгiн iздестiру үшiн жағдай жасай отырып мүмкiн болады[25; 97; 117; 161]. Ал біз айтып отырғандай Студент жастардың ішінде мұғалімнің өз еңбегінде студенттік жастың белгілі бір ерекшеліктерін, атап айтқанда, жастар арасында жеке және кәсіби өзін-өзі билеуді дамытумен, сондай-ақ болашақ мамандықта өзін-өзі іске асыруға ұмтылумен байланысты ерекшеліктерді ескеру маңызды. Оның үстіне, студенттік жаста шет тілін үйренуге уәждеме үрдісі күшті, себебі осы кезеңде зерттеуші Р.С. Немовтың пікірінше, танымдық даму процесі өте белсенді [127]. Оған индукция мен дедукция қабілетінің жедел дамуын, сондай-ақ гипотезаларды құру қабілетін қосыңыз. Сондай-ақ оқушылардың өз қызметін өзін-өзі бақылауға деген ұмтылысын атап өту маңызды. Бұл, әсіресе, білім алушының қызығушылығын тудыратын аспектілер туралы ақпаратты дербес іздеу сияқты қызметпен байланысты. Біз бұл уәждемені, ең алдымен, студенттердің шет тіліндегі интерактивті дағдыларын дамытумен байланыстыратын боламыз, яғни оқу процесіне қатысушылардың барлығы бір-бірін түсініп, осының негізінде нәтижелі өзара әрекеттесу мүмкіндігіне ие болған университетте осындай білім беру қызметін ұйымдастыру болып табылады. Бұл жағдайда студенттердің шет тіліндегі интерактивті өзара іс-қимылын ұйымдастыру туралы болып отыр, бұған жоғарыда атап өтілгендей, интерактивті оқыту технологиялары барынша ықпал етеді. Осылайша, интерактивті технологиялар интерактивті оқытумен тығыз байланысты, бұл олардың дамуы үшін барынша мүмкіндіктерді қамтамасыз ету үшін мұғалім мен оқушылардың өзара іс-қимылын ұйымдасқан түрде күшейтуді көздейді[64]. Бұл туралы, атап айтқанда, зерттеуші С.С. Кашлев жазады,ол оқу процесі оның барлық қатысушыларының тұрақты және белсенді өзара әрекеттесуі жағдайында ғана жүзеге асырылуы тиіс деп санайды, онда олар осы қызметтің тең субъектілері болып табылады[85]. Бұл пікір зерттеуші А.А. Вербицкийдің интерактивті оқыту кезінде процесс жүргізілетіні туралы мәлімдемесіне сәйкес келеді, бұл бастапқыда оқушының өзінің білім беру ортасымен тікелей өзара іс-қимылын білдіреді, ол танымның осы саласында өз тәжірибесін тиімді игеру үшін қажетті ресурс қызметін атқарады[29]. Осыған байланысты әр түрлі ғылыми зерттеулерді талдауды ескере отырып, зерттеуші И.Г. Абрамова интерактивті оқыту әдістемесінің мәнін түсінуге өзінің қосымшасын жасайды. Сонымен, ол осы техниканың мынадай маңызды ерекшеліктерін ажыратады: интерактивті оқыту міндетті түрде диалогтық өзара іс-қимыл сипатына ие болуы тиіс; оқытудың интерактивті сипаты оқу процесінің барлық қатысушылары арасында үнемі пікір алмасуды көздейді; сыныпта қолданылатын интерактивті технологиялар дидактикалық проблемалардың жүйелі себептерін объективті бағалауға мүмкіндік береді; интерактивті оқыту сабақ біткеннен кейін де білім беру проблемаларын шешуге жағдай жасайды; интерактивті оқыту тәжірибені және шынайы өмірмен байланысты міндетті түрде ескеруі тиіс[1]. Осыдан келіп, психологиялық тұрғыдан алғанда, интерактивті технологияларды қолдану адами қарым-қатынастар психологиясын және олардың өзара әрекеттесу деңгейін ескеруді көздейді, ол үшін дәстүрлі білім беру нысандарын (әдетте, білім берудің таратушы нысандарын қамтиды) оқытудың диалогтық түріне өзгерту керек, яғни. Шет тілін үйренудің нақты аспектілеріне келетін болсақ, мұндағы оқыту мазмұнының жетекші құрамдас бөлігі сөйлеу қызметінің төрт түрін: тыңдауды, сөйлеуді, оқуды және жазуды оқыту болып табылады. Осының негізінде интерактивті технологияларды қолдану шет тіліндегі сөйлеу қызметінің осы түрлерінде дағдыларды қалыптастыруға бағдарланған, ол мынадай дидактикалық міндеттерді шешуді көздейді: айтылу дағдыларын қалыптастыру және бекіту; тілдің грамматикалық құбылыстарын сауатты қолдану дағдыларын дамыту; оқуға және жазуға өзара байланысты оқыту; лексикалық байыту негізінде лексикалық дағдыларды кеңейту; монолог және диалогтық сөйлеу бойынша оқыту. Бұл, өз кезегінде, шет тілдерін оқытуда адамға бағдарланған тәсіл сияқты тиімді тәсілдің қолданылуын айқындайды, бұл зерттеуші И.Л. Бим атап өткендей, шет тілін оқытудың жаңа принциптері мен технологияларының пайда болуына алып келді. И.Л. Бимнің пікірінше, шет тілін оқытудағы ең бастысы студенттерді ойлануға және тәуелсіз қорытындылар мен жалпылауларға ынталандыру болып табылады[13], бұл жеке тұлғаның тілдерді үйренуге табиғи қажеттілігі бар екенін білдіреді, бұл танымдық процеске жеке мағына береді; ал студенттер өз ойлау қабілетін дамыта отырып, қазіргі қоғамның тез өзгеретін болмысына бейімделуге кіріседі. Сонымен қатар, университет тәжірибесі көрсеткендей, тұлғаға бағдарланған тәсіл негізінде шет тілдерін оқытуда интерактивті технологияларды қолдану да мақсатқа жету үшін өзін-өзі уәждеу және уәждеме сияқты уәждеме түрлерінің қалыптасуына ықпал етеді, Бұл шет тілін оқытуға оқу процесіне деген ынтаның сипатын береді және бұл көбінесе оқушының тілдерді меңгеру қабілетінің төмендігін өтейді. Оның үстіне, оның барлық педагогикалық және дидактикалық функцияларын пайдаланған кезде интерактивті технологиялар толықтай болады білім беру саласындағы болашақ мамандар ретінде олардың жеке және кәсіби әлеуетін аша отырып, оқушылардың әлеуетін іске асыруға ықпал етеді. Дәл осы контексте интерактивті технологиялар олардың белсенділігі мен даму мәнін, оқу процесіне коммуникативтік сипат беріп, оқушылардың зияткерлік белсенділігін, сондай-ақ олардың әлеуметтік-мәдени дамуын ынталандыруы тиіс. Ал шет тілін оқытудағы интерактивті технологиялардың маңыздылығын түсіну мәдени ақпаратты ассимиляциялау және мәдениетаралық коммуникативтік дағдыларды меңгеру мақсатында жастарды тілдерді меңгеруге ынталандыратын міндеттерді қайта анықтауға мүмкіндік береді, бұл олардың тілдік және коммуникациялық қабілеттерін дамытуға ықпал етеді; олардың лингвистикалық және әлеуметтік-мәдени құзыреттілікке ие болуы; өзіндік танымдық мотивацияны қалыптастыру және осының негізінде шығармашылық әлеуетін кеңейту. Сонымен қатар, интерактивті технологияларды оқу процесіне енгізу практикалық сабақтар интеллектуалдық ойын алаңы емес, ең алдымен қажетті лингвистикалық және коммуникативтік құзыреттіліктерге ие болу үшін оқыту нәтижелерінің тиімділігін талдауды талап етуі маңызды болып қала береді, оған қолданылатын әдістердің көлемі мен әдістерінің теңдестірілген үйлесімі ықпал етуі тиіс. Атап айтқанда, біз қазіргі заманғы дидактикадағы әр түрлі инновациялық бағыттардың ішінен интерактивті технологиялар ерекшеленеді деген қорытындыға келдік, бұл келесі факторларға байланысты: нақты оқу процесіне органикалық түрде кіріктірілген интерактивті технологиялар тиісті оқу пәні бойынша білім беру стандартында белгіленген мақсаттарға жетуге мүмкіндік береді; шет тілін оқытудың интерактивті технологиялары университеттің білім беру ортасын ізгілендіру үшін жағдай жасайды; сабақтардың дәстүрлі жүйесі жағдайындағы интерактивті технологиялар тиісті бағдарламалармен анықталатын оқыту мазмұнын байыта отырып, оқу процесіне логикалық тұрғыдан сай келеді; интерактивті технологиялар міндетті түрде білім алушының жеке ерекшеліктерін ескере отырып, оның шығармашылық қабілеттерін дамытуға назар аударады; интерактивті технологиялар оқушылардың интеллектуалдық дамуына және олардың тәуелсіздігіне тән бағдарланған. Алайда, студенттердің шет тілін үйренуге уәждемесін дамытуға бағытталған интерактивті технологиялардың педагогикалық әлеуетін арттыру үшін бізге осы зерттеудің келесі тармағында қарастыратын тиісті педагогикалық қағидаттарға сүйену қажет сияқты. жүктеу/скачать 33,37 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|