Кафедрасы
Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
жүктеу/скачать 1,66 Mb. Pdf көрінісі
|
| Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия
ұлттық университеті Пәннің оқу-әдістемелік кешені Басылым: алтыншы Кеңес Одағының ыдырауына байланысты өндіріс көлемінің төмендеуіне қарамастан, Қазақстан ТМД-да негізгі көмір өндіруші, тұтынушы және экспорттаушы болып қала береді. Қазақстан Кеңес Одағында көмір өндіруден үшінші орында болды, жалпы өндірісі бойынша тек Ресей мен Украинадан кейінгі орында. Қазақстан мыс қорларына ие. Тазартылған мыс өндірісі мен экспорты бойынша ел әлемдегі ең ірі өндірушілер мен экспорттаушылардың бірі болып табылады. Италия мен Германия - қазақстандық мыстың негізгі импорттаушылары. Әлемдік мыс бағасының төмендеу тенденциясына байланысты Қазақстан өндіріс көлемін тұрақты түрде ұлғайтып келеді. Қазіргі кезде мемлекет халықаралық нарықта отын, энергетикалық ресурстар (мұнай, газ, көмір) мен металдарды (темір, хром, ферроқорытпа, болат, мыс, алюминий, мырыш және қорғасын) өндіру және экспорттау саласында бәсекеге қабілетті. Еліміздің ауылшаруашылық ресурстарындағы әлеуеті, әсіресе, мал мен астық өндіруде өте маңызды. Көмірсутегі шикізатының бай қоры елдің экономикалық кешеніне әлемдік маңыз береді. Мұнай-газ секторындағы инвестициялық жағдай бірқатар қолайлы факторлармен сипатталады. Біріншіден, шетелдік инвестициялар, мұнай, лицензиялау және жекешелендіру туралы заңдар табиғи ресурстар саласындағы шетелдік инвесторлардың қалыпты жұмыс істеуі үшін құқықтық негіз жасады. Екіншіден, қолданыстағы салықтық- тарифтік жүйелер мен мұнай секторын мемлекеттік басқару құрылымы жеңілдетілді. Сонымен, континенттің орталығында орналасқан Қазақстанның географиялық орналасуы оған Еуропадағы ірі экспорттық нарықтарға қол жеткізуге мүмкіндік береді. 2. Табиғи қорларды тиімді пайдалану Табиғи ресурстардың орасан зор қорларының республиканың болашағы үшін маңызы зор. Алайда, олардың дамуына қиын табиғи жағдайлар кедергі келтіреді. Табиғи ресурстарды игеру проблемасы табиғатты қорғау мәселелерін алдыңғы қатарға шығарады. Табиғи ресурстарды игеру кезінде жіберілген қателіктер жер асты қойнауы мен байлықтарын негізсіз пайдаланумен, табиғи ресурстар таусылмайды деген қате пікірдің таралуымен байланысты. Мұның бәрі табиғи теңгерімнің бұзылуына әкелді. Мысалы, су ресурстарын алайық. Республика үшін табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану өте маңызды, өйткені жаңа кәсіпорындар мен суармалы жерлер су ресурстарының едәуір қорларын қажет етеді. Өзендердің ластануы, су ресурстарын негізсіз пайдалану, адамдардың шаруашылық қызметі нәтижесінде өзендердің гидрологиялық режимінің өзгеруі табиғаттың басқа компоненттерінің өзгеруіне әкелді. Сонымен, Оңтүстік Қазақстанның суармалы күріш алқаптарында топырақ құнарлы қабатын жоғалтады және өте тұзды болады. Топырақтың өзгеруі өсімдік жамылғысының әртүрлілігі мен таралуына әсер етті. Бұл бүкіл аймақты экологиялық апат аймағына айналдырды. Тың және тыңайған жерлерді игеру кезінде топырақ жел және су эрозиясына ұшырады. Алғашқы жылдары өнім біршама мол болғанымен, кейінгі жылдары бұл көрсеткіш төмендеп кетеді. Жыртылған жердің борпылдақ топырағы желдің әрекетінен құнарлы қабатын ұшырып әкетіп, сол жердің топырағы жел эрозиясына ұшырайды. Өйткені топырақтардың құрылымдық ерекшеліктері ескерілмейді. Табиғатты қорғау мен табиғат қорларын тиімді пайдаланудың екі бағыты бар: жүктеу/скачать 1,66 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|