«каспий» жоғары педагогикалық ЖӘне салалық
Спортты материалдық. техникалық жабдықтау
жүктеу/скачать 57,16 Kb.
|
Гимнастикадан жарыс өтетін орындарды жабдықтау
| 2.Спортты материалдық. техникалық жабдықтау
Дене шынықтыру қозғалысы сияқты әлеуметтік ағымның пайда болуына ықпал етеді, яғни.дене шынықтыру құндылықтарын пайдалану, тарату және көбейту бойынша адамдардың бірлескен қызметі. Бүкіл дүниежүзіндегі әртүрлі ауқымдағы және түрдегі жарыстардың көбін көпшілікке танылған ұйымдар өткізеді, жарыстарды ұйымдастыру олар үшін қызметінің құрамдас бөлігі ғана болып табылады. Мұнда клубтар (жеңіл атлетикалық және басқа), білім беретін мекемелер (мектептер, колледждер, университеттер және өзгелер), басқарушы органдар (ұлттық, өңірлік, мамандандырылған және т.б.) және басқа да ұйымдар (қалалық саябақтар, спорт объектілерінің иелері) өткізетін жарыстар кіреді. Промоутер ұйымы өзіне ұйымдастырушы функцияларын алып, өзінің барлық ресурстарын осы міндетке шоғырландыруы немесе аталған жобаны іске асыру үшін өз мүшелерінің құрамынан комитет тағайындауы мүмкін. Егер ұйым шеңберінде өз қалауын білдіргендер болса және уақыт өте келе ұйымның тәжірибесі жинақталған болса, онда аталған үлгідегі ұйымдардың бірқатар артықшылықтары бар. Олардың негізгісі – жұмысты орындауға қызығушылық білдірген және қажетті дағдылары бар адамдардың арасында бөлу. Дегенмен де тәжірибесі мен дағдылары болмаған жағдайда немесе ұйым қызметінің басқа бағыттары басым болса, осындай жиынтықтау жарыстарды өткізу сапасына қатер. Жарыстардың көбін осындай жобаны немесе бірқатар ұқсас жобаларды іске асыру үшін арнайы құрылған орган өткізеді. Осы санатқа промоутерлер дербес құрылымдар түрінде құратын ұйымдастыру комитеттері кіреді – оған сырттан жекелеген адамдар және басқа да ұйымдардың өкілдері тартылуы ықтимал. Осылайша жиынтықтау промоутерлер ішкі резервтер есебінен ғана жарысты ұйымдастыру мүмкін емес және олар тиісті қаржылық немесе құқықтық тәуекелдердің ауыртпалығын өздері көтере алмайтындығы не болмаса жарысты ішкі резервтер есебінен ұйымдастыру басқа жоспарлардың іске асырылуына кедергі келтіреді деген қорытынды жасаған жағдайларда қолданылады. Сондай-ақ осы санатқа өз жарыстарын ұйымдастыратын немесе басқалардың атынан ұйымдастырумен айналысатын қарамағында іс-шаралар менеджменті саласындағы кәсіби қызметкерлері немесе өзге де ресурстары бар промоутер компаниялар кіреді. Түптеп келгенде, олар құрылымы бойынша «ерікті» ұйымдастыру комитеттеріне ұқсайды. Осындай тәсіл әсіресе табиғаты ұйымдастырушыларға үлкен жауапкершілік жүктейтін жарыстарға (ірі чемпионаттар немесе шақыру бойынша өткізілетін жоғары деңгейдегі жарыстар) келеді. Осындай жағдайлардағы қауіптілік промоутер мен ұйымдастырушының мақсаттары мен басымдықтарының әртүрлі болуы ықтималдығында. Осы тұрғыдан алғанда өзара түсіністік пен өзара іс-қимыл жасасу маңызды проблемаға айналады. Промоутер тиісті міндеттерді орындау үшін ұйым қызметкерлерінің қатарынан белгілі бір жеке тұлғаны (жиі бұл оқытушылар, клубтардың қызметкерлері және жаттықтырушылар болады) немесе сырттан біреуді тағайындауы мүмкін. Аталған адамдар кәсіпқойлар немесе волонтерлер болуы ықтимал; олар жарыстардың ауқымы мен сипатына байланысты толық немесе ішінара жұмыспен қамтылып, қызмет ете алады. Әрине, жарысты бір адам да ұйымдастыра алады. Бұл қатысушылар саны аз және көрсетілетін қызметтері салыстырмалы қарапайым болатын жарыстарға тән болады. Дегенмен де ең екпінді қайраткердің өзіне жарысты өткізген күні ресми тұлғалар мен жарыстар төрешілерінің функцияларына көмектесу үшін болса да, басқалардың көмегі қажет болады. Осындай ұйымдастырудың артықшылықтары: нақты желілік жауапкершілік және жұмыстың жүзеге асырылуына толық бақылау. Басты кемшілік – орасан зор жүктеме, ал бұл жобамен жұмыс жасаудан рақаттануды азайтуы немесе ұйымдастырудың сапасын төмендетуі мүмкін. Оның үстіне осындай тәсіл болашақ жарыстарды өткізген кезде талап етілетін басқалардың ұйымдастырушылық дағдыларды алуына кедергі жасайды. Ұйымдастырудың мінсіз нысаны, әрине, жоспарланатын жарыстардың сипаты мен басқа да мән-жайларына байланысты болады. Ең алдымен промоутер ең жақсы келетін нұсқаны табу керек. Егер нұсқалардың қайсыбірі өткенде өзінің қисындылығын көрсеткен болса, оны пайдалануды жалғастыру қажеттілігі ықтимал. Дегенмен де жағдайлардың көбінде жарысты өткізу үшін талап етілетін мақсат-міндеттерді орындауға қажетті өкілеттіктер мен ресурстар беруге болатын Ұйымдастыру комитетін құру барынша мақсатқа сай болып келеді. Ұйымдастыру комитетінің көлемі мен құрылымы жоспарланып отырған жарыстың ауқымын, күрделілік деңгейін және мән-жайларын көрсетуі тиіс. Түптеп келгенде, Ұйымдастыру комитетінің саны міндеттерді бөлуге болатындай және оның жекелеген қызметкерлеріне берілген тапсырмалар аса көп жүк түсірмейтіндей біршама көп, сонымен қатар тиімді жұмысты қамтамасыз ету үшін біршама аз болатындай теңгерімді айқындау қажет. Шағын және барынша қарапайым жарыстардың ұйымдастыру комитеті жұмыстың түрлі бағыттарына жауап беретін қызметкерлердің бейресми тобын білдіруі мүмкін. Мектеп жарыстарын, клубтағы матчтар мен ашық жарыстарды әдетте өзінің бос уақытында аз ғана еріктілер (кейде одан да кем!) ұйымдастырады. Ұйымдастыру комитетінің қызметкерлерін жинақтағанда, басты ниет талап етілетін жұмысты орындауға дайындығы және қалауы болып табылады. Басқа да пайдалы қасиеттер: Жеңіл атлетиканы білуі; Жеңілатлетикалық жарыстарды ұйымдастыру тәжірибесі; Жарыстың ресми тұлғасы (төрешісі) ретіндегі біліктілігі; Спорт ішіндегі және одан тыс байланыстары. Ұйымдастыру комитетіне промоутер ұйымның және жарыс өткізілетін ғимарат иелерінің бір немесе одан артық өкілі кіруі тиіс. Дегенмен де, аталған ұйымдардың өкілдігі шын мәнінде маңызды болғанына қарамастан, осындай адамдарға түйінді міндеттерді автоматты түрде тапсыруға, әсіресе арнайы білімі мен тәжірибесі бар басқа адамдар болғанда, қате болар еді. Деңгейі барынша жоғары және ауқымды жарыстар үшін бизнесте, менеджментте және ақпарат құралдарымен жұмыс істеуде тәжірибесі бар адамдарды іздеу қажет. Қандай да болмасын жағдайда, Ұйымдастыру комитетінің барлық қызметкерлері өзінің бірінші кезектегі міндеті ретінде жарыстардың сәттілігін қоятындығы аса маңызды. Оларды жұмысқа шақырған кезде өз міндеттемелерін түсіндіріп, жүктеме маңызды болатынын және олардың жоспарлау мен ұйымдастыруға арналған кеңестерге тұрақты қатысуы керектігін хабарлау қажет. Өз ісіне берілген және белсенді қызметкерлер ұйымдастырған ғана жарыстардың табысты болу мүмкіндіктері бар. Жеңіл атлетикамен тікелей байланысы немесе жеңіл атлетикалық жарыстарды ұйымдастыру тәжірибесі жоқ промоутерлерге ресми тұлғаларды Ұйымдастыру комитетінің мүшесінің немесе кеңесшісінің рөлінде жергілікті жеңіл атлетикалық клубтан немесе басқару органынан шақырудан бастау мақсатқа сай болады. Кез келген Ұйымдастыру комитетінің жұмысын басқарудың пайдалы (кейбіреулер ең маңызды деп айтуы мүмкін) құралы тиісті қызметкерлердің аты-жөні көрсетілген органиграмма болып табылады. Оның мақсаты – комитеттің құрылымын визуалды көрсету және міндеттер берілген адамдарды көрсету. Ресми қалыптасқан Ұйымдастыру комитеті жоқ жарыстарды қоса алғанда, кез келген жеңілатлетикалық жарыс табысының аса маңызды факторы жобаны орындау бойынша жұмысты үйлестіру үшін құзыретті адамды тағайындау болып табылады. Кез келген жағдайда аталған лауазым жауапкершілікті, лауазымдық нұсқаулықтардың шеңберінен тыс жұмыс істеу ниетін, нағыз көшбасшыға тән қасиеттерінің болуын, көпшіл болуын және уәждеме көзі Егер ұйымдастырушы жалғыз өзі жұмыс істесе, сондай-ақ әңгіме басқа, неғұрлым шағын жарыстар туралы қозғалып отырса, хатшы (кейде оны Ұйымдастыру хатшысы немесе Бас хатшы не болмаса Жарыс директоры деп атайды) жарысты дайындауға байланысты жұмыстың қомақты көлемін атқаратын болады. Егер жарыс ірі әрі күрделі болған жағдайда, хатшы волонтерлердің және/немесе персоналдың күнделікті жұмысын басқаруға, сондай-ақ мердігерлермен және өнім жеткізушілермен қарым- қатынас жасасуға жауапты болады. Сондай-ақ хатшы әдетте Ұйымдастыру комитеті көрсететін қызметтерді қоса алғанда (отырыстардың күн тәртібі мен хаттамаларын, сондай-ақ басқа да құжаттарды дайындау), жұмыстың әкімшілік бөлігіне және жалпы әкімшілік жұмысқа (шағын ауқымды жарыстарда) немесе жалпы әкімшілік жұмысты үйлестіруге (неғұрлым ірі жарыстарда) жауапты болады. Шағын жарыстарда Хатшы жарыс күні басқарушылық мәселелермен айналысқанда, кейде жарыс Директоры немесе Менеджері (9-тарауды қараңыз) ретінде болады. Ірі жарыстарды осы рөлдерге жиі басқа адамдар шақырылады – олар, әрине, Хатшымен аса тығыз қатынаста жұмыс жасайды. Хатшының бағалы қасиеттерінің ішінде мыналарды атап өтуге болады: бұрынғы тәжірибесі жеңіл атлетиканы жақсы техникалық білуі әкімшілік дағдылар үлкен жүктемемен жұмыс істеу қабілеті шыдамдылық ұсақ-түйектерге назар аудара білуі оқиғаларды алдын ала болжап, міндеттерді басқа қызметкерлердің арасында бөле білуі ынталылық дипломатия қарым-қатынас жасау дағдылары жақсы «адами» қасиеттер Ресми Ұйымдастыру комитеті құрылған жарыстарда, әдетте, комитетті Хатшы емес, басқа біреудің басқару қажеттілігі туындайды. Төрағаның бірінші кезектегі рөлі шешімдерді қабылдау процесін басқару және ұйымдастыру комитетінің саясатын айқындау болып табылады. Осы рөл ұйымдастыру комитетінің және басқа да топтардың отырыстарында төрағалық етуді және жекелеген қызметкерлер мен шағын комитеттердің міндеттерін дұрыс орындауын қамтамасыз етуді қамтиды. Сондай-ақ төрағаға нақты міндеттер тапсырылуы мүмкін. Төраға үшін бағалы қасиеттер: отырыстарды өткізе білуі жергілікті қызметтегі көрнекті рөл ықпалды достары мен таныстарының кең ортасы жарыс туралы өз тұжырымдамасы міндеттердің орындалуын бақылай білуі. Мектеп матчтары немесе клубтағы жарыстар секілді кейбір жарыстардың қаржылық құрамдас бөлігі мардымсыз болуы немесе мүлдем болмауы мүмкін, осылайша қаржылық әкімшілік жұмысқа жауапты адамды тағайындау қажеттілігі болмайды. Ақша жиналып берілетін жағдайларда, хатшыға қосымша жұмыс және жарыстың қаржылық аспектілеріне жауапкершілікті жүктемеу керек. Оның орнына Қазынашыны немесе неғұрлым ірі жарыстарда Қаржылық директорды тағайындау керек.Әдетте осындай қызметкерлердің міндетіне Хатшымен бірлесіп жарыс бюджетін әзірлеу, қолма-қол ақшаның қозғалысын бақылау, банктік шотты теңестіру және аралық және соңғы есептілікті дайындау кіреді. Қаржылық рәсімдер бойынша қосымша ақпарат 4-тарауда беріледі. 2.1 Ұйымдастыру комитетінің басқа рөлдері Жарыстарды өткізу жоспарын әзірлеу және қызметтерді көрсету шамасына қарай міндеттер аясы мен қызметкерлерге қойылатын талаптар неғұрлым нақты болады. Одан кейін аталған талаптарды дайындауға және орындауға жауапты жекелеген қызметкерлер, егер қажет болса, жұмыс топтары мен шағын комитеттер тағайындалуы мүмкін. Ірі жарысты ұйымдастырумен айналысатын барлық адамдарды Ұйымдастыру комитетінің құрамына енгізу қажет болмаса да және мақсатқа сай келмесе де, дегенмен де жұмыстың түрлі салаларын жақсы үйлестіруді қамтамасыз ету үшін оның құрамына барлық жұмыс топтары мен шағын комитеттердің басшыларын қосуды ұсынамыз. Ұйымдастыру комитеті қалыптастырылды Хатшы (немесе Хатшы*ұйымдастырушы, Бас хатшы, Жарыс директоры және т.б.) тағайындалды Ұйымдастыру комитетінің төрағасы тағайындалды Қазынашы немесе Қаржылық директор тағайындалды Қаржылық басқару мәселелері келісілді Қажетті жауапкершілік салалары айқындалды, Ұйымдастыру комитетінің жауапты мүшелері немесе шағын комитеттер тағайындалды Органиграмма дайын. Жеңіл атлетикалық жарысты дайындаған кезде қабылдануы қажет бірінші шешімдердің бірі жарысты өткізу уақыты мен орнына қатысты. Жиі оны таңдауды күнтізбедегі жарыстың дәстүрлі орны немесе нақты спорт құрылысын пайдалану қажеттілігі секілді мән-жайлар мәжбүрлейді. Егер баламалары болса, ұйымдастырушылар тиісті факторларды қарап, о бастан дұрыс шешімдер қабылдауға тырысуы керек. Осы негізін қалаушы ұйымдастырушылық сәттер жарыстар күнтізбесінде бекітіліп, жария түрде хабарланғаннан кейін оларды өзгерту аса қиын іс болуы мүмкін, ал өзгеріске қол жеткізуге ұмтылу жарыстың сапасына кері әсер етуі немесе оны мүлдем өткізбеуге әкеліп соғуы мүмкін. Осы тарауда жарысты өткізу күні мен орнын таңдауды айқындайтын негізгі ой-пікірлер қаралған. Жарысты өткізу күнін барынша ерте анықтау өте маңызды. Элиталық немесе шетелдік спортшылардың өнер көрсету ықтималдығы бар және телетрансляцияны ұйымдастыру қажетті күнтізбеде дәстүрлі күні немесе белгіленген орны жоқ жарыстар, әсіресе ірі жарыстар үшін өткізілетін күнін бір жыл бұрын не одан да ерте бекіту алдын ала нәрсе болып көрінбейді. Осындай уақыт кезеңі аталған жарысты ұлттық, өңірлік және халықаралық күнтізбелерге енгізуге, сондай-ақ қажетті рұқсаттарды алуға жүгінуге және оларды алуға көмектеседі. Күнтізбені құрастыруға қойылатын талаптардың орындалуы шартымен кез келген басқа жарыстарға абсолютті минимум ретінде алты ай мерзімді қарау керек, өйткені дәл осы мерзім жоспарлау және дайындау үшін қажет болады. Күнді таңдаған кезде келесі факторларды ескеру керек: Егер болжамды қатысушылар контингенті о бастан жарыстың сипатына байланысты айқындалмаса, онда жобамен жұмыстың бастапқы кезеңінің өзінде нысаналы топты немесе спортшылардың тобын іріктеп алу қажет. Басқаша айтқанда, жарыс кім үшін өткізілетіні туралы шешім қабылдау керек. Бұл ретте келесі факторларды есепке алу қажет: Жасы Жыныстық тиесілігі Нәтижелердің деңгейі Клубтардағы, мектептердегі, өңірлік немесе ұлттық командалардағы және т.с.с. мүшелігі Географиялық орналасуы Ұйымдастырушылар жалпы сипатта өзінің нысаналы тобының (топтардың) жаттығулар және жарыстар бағдарламаларын түсініп, үлкен маңызға ие болуы мүмкін жарыс өткізілетін жерге дейін ұзақ саяхат жасау қажеттілігі сияқты барлық өзге де факторларды есепке алуы тиіс. Жарыстарды бегілеу қағидатын, сондай-ақ олардың арасында аталған нысаналы топ үшін аралықтар бар ескендігін түсіну үшін ұлттық жеңіл атлетика федерациясының және басқа да тиісті ұйымдар (ИААФ, өңірлік қауымдастықтар, мектеп спортын басқаратын ұйымдар және т.с.с.) жарыстарының ең соңғы күнтізбелерін зерделеу керек. Сонымен бір уақытта жарыстар күнтізбесінде нақты күнді бекітуге арналған өтінімді берудің шекті мерзімдерін қоса алғанда, осындай өтінімді беру рәсімін зерделеуі тиіс. Ұйымдастырушылар спортшылардың нысаналы топтарын ауыстыруы немесе жарыстың ресми тұлғалары мен басқа да волонтерлерді тартуға кедергі келтіруі мүмкін бар жарыстарды немесе іс-шараларды өткізу мерзімдерінің өзгеруі жоспарланатындығын білу үшін ұлттық жеңіл атлетикалық федерациясымен және басқа да тиісті ұйымдармен байланысқа шығуы тиіс. Сондай-ақ осы мәселе бойынша жергілікті бұқаралық ақпарат құралдарынан және қалалық биліктен консультация алу керек. Басқа да спорттық және спорттық емес іс- шаралардың (ұлттық мерекелер, фестивальдер, концерттер, сайлау және т.с.с.) тізімін жасап, олардың билеттерінің сатылуына және БАҚ-та жария етілуіне ықпал етуі тұрғысынан оны қарау керек. Өтінімдерді беру және жарыстарды өткізуге арналған ресми рұқсаттар мен лицензияларды алу үшін талап етілетін шешімдерді қабылдау мерзімдері туралы ақпаратты алу үшін тиісті билік құрылымдарымен (басқарушы органдар, жергілікті үкімет, полиция және т.с.с.) хабарласу керек. Спорт құрылыстарының иелері осы құрылыстар жарыстарды өткізу үшін талап етілетін рұқсаттар туралы ақпаратты беруі тиіс. Полицияның, жедел жәрдем қызметінің және жарыстарды өткізген кезде қажет болуы мүмкін түрлі ұйымдардың көрсететін қызметтерін пайдалану мүмкіндігі және олардың кез келген ықтимал талаптары туралы ақпаратты алу үшін олармен хабарласу керек. Осы тізімге егер жарыстарды өткізу үшін орналастыру және көлікті қамтамасыз ету талап етілетін болса, аталған қызметтерді көрсетумен айналысатындарды да қосу керек.Жарыстарды өткізу үшін ауа райы немесе тәулік уақыты шешуші фактор болатын кезеңдер болады ма? Егер болса, оны ескеру қажет.Жарысты өткізудің ең оңтайлы күнді және кем дегенде тағы да бір балама күнді айқындауды ұсынамыз. Нұсқаларды белгілегеннен кейін өтінімдерді енгізіп, рәсім бойынша талап етілетін хабарламаларды беру қажет болады.Күнін белгілеген жағдайда секілді ұйымдастырушының жеңіл атлетика бойынша жарысты өткізу орнын таңдауы мән-жайлармен (мектеп немесе клуб өзінің жеке спорт құрылысын пайдалануы мүмкін, қалада бір ғана стадион болуы ықтимал және т.с.с.) шектелуі мүмкін. Ірі жарыстарға қатысты өткізу орнының түрлі аспектілері бойынша қойылатын ең аз талаптар болады; спорт құрылысы мен мүккәмалын таңдау тиісті басқарушы органмен айқындалады. Жоспарланған спорт құрылыстарында оларды жарысты өткізу үшін пайдалануға болатындығы немесе оларды жетілдіру қажеттілігін айқындау мақсатында инспекция өткізілуі тиіс. Жарысты өткізу орнын таңдау мән-жайларға байланысты болғанда, спорт құрылысын жарысты өткізудің болжалды мерзімдерінде пайдалану мүмкіндігі туралы растау алынуы тиіс. Өзге жағдайларда спорт құрылысы бос болатын мерзімдердің дәл тізімін алу қажет. Жарысты өткізудің болжалды орнының жарамдылығын айқындау үшін келесі сұрақтарды қою тиіс. Спорт құрылысы қай жерде орналасқан және оған қандай көлік түрімен жетуге болады? Осы спорт құрылысы уақыт және спортшылардың нысаналы тобы, қызмет көрсетуші персонал, көрермендер және т.б. үшін жолақысы құнының тұрғысынан қолжетімді ме? Тексерген кезде спорт құрылысында талап етілетін жағдайлар мен мүккәмалдың бар-жоғын анықтау қажет. Осы саладағы түйінді мәселелер әдетте мынадай аспектілерді қамтиды: Объектілер мен мүккәмалды дайындау 5-тарауда жазылған. Қолда бар объектілерді немесе жабдықтарды жөндеу немесе жаңғырту не болмаса белгілі бір заттарды уақытша пайдалану үшін жеткізу туралы уағдаласу қажет болуы мүмкін. Аталған мәселелерді объектінің иесімен талқылау керек, өйткені олар жарыс бюджетіне әсер етуі ықтимал.Ірі жеңіл атлетикалық жарыстарда жарыстың басшылығы, әкімшілігі, техникалық басшылығы, бұқаралық ақпарат құралдарының жұмысы және басқа да функцияларды орындау үшін үй-жайлардың және арнайы аймақтардың белгілі бір мөлшері қажет етіледі. Дәл тізімі мен ерекшеліктері жарыс түріне және тиісті басшы органның қағидаларына байланысты болады. Жарысты өткізу орнын таңдаған кезде ұйымдастырушылар мынадай жүктеу/скачать 57,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|