«Келісілді» Қр бғм мектепке дейінгі және орта білім

Тест жалпы білім беретін мектептерге арналған оқу бағдарламасына сәйкес биология пәні бойынша оқу материалдарынан тұрады.

Тірі организмдер – Ұлғайтқыш құралдарды; жасуша-өсімдік организмінің негізгі құрылым бірлігін; өсімдік жасушасының құрылысын: қабықша, цитоплазма, ядро, пластидтер, жасуша шырынына толы вакуоль, қосындылары. Ұлпалар туралы түсінік; өсімдік ұлпаларының түрлері: түзуші, жабын, негізгі, өткізгіш, тірек ұлпаларын; өсімдік мүшелерінің жасушалық құрылысын; өсімдік— көпжасушалы организм.

Өсімдіктің вегетативтік мүшесі ретінде тамырдың сыртқы жəне ішкі құрылысын; тамыр бөлімдерін (аймақтары): бөліну, өсу, сору, өткізу. Тамырдың түрлері (негізгі, жанама, қосалқы); тамыр жүйесінің типтерін: кіндік жəне шашақ тамырларын; тамырдың түрөзгерістерін; өсімдік өркендерінің құрылысын бүршік- өсімдіктің ұрықтық(бастапқы) өркені. Жапырақтың сыртқы жəне ішкі құрылысын; жапырақтың түр өзгерістері. Сабақ— өркеннің негізгі бөлігі.

Сабақтың ішкі құрылысы. Сабақтың бойлап жəне жуандап өсуі. Жапырақтың сыртқы құрылысын; жапырақтың ішкі құрылысын. Жапырақтың түр өзгерістерін.

Гүл, оның құрылысы мен маңызын; даражарнақты жəне қосжарнақты өсімдікгүлдерінің ерекшеліктерін; гүлшоғырлары, олардың биологиялық маңызы.

Жемістердің түзілуі; өсімдіктердің тұқым арқылы көбеюі жəне таралуы. Жемістің түрлері: құрғақ жəне шырынды, тұқымның сыртқы жəне ішкі құрылысын; даражарнақты жəне қосжарнақты гүлді өсімдіктердің тұқымдарының құрылысын.

Жануарлардың көптүрлілігі, олардың Жер бетінде таралуын; жануарлардың негізгі жүйелік топтарын: Дүние, Дүние тармағы, Тип, Класс, Отряд, Тұқымдас, Туыс, түр, популяция. Жануарларды жіктеуді; тіршіліктің қарапайым құрылымдық формасы ретінде вирустардың құрылыс ерекшеліктерін; бактериялардың жалпы сипаттамасын; бактериялардың табиғаттағы жəне адам өміріндегі маңызын. Тірі табиғаттың ерекше дүниесі ретінде саңырауқұлақтардың жалпы сипаттамасын: зең саңырауқұлақтар: мукор, пеницилл. Біржасушалы ашытқы саңырауқұлағы. Көп жасушалы саңырауқұлақтар. Қалпақты саңырауқұлақтар. Жеуге жарамды жəне улы саңырауқұлақтар. Өсімдіктерді жүйелеп жіктеуін;өсімдіктер дүниесін оның дүние тармақтарына бөлінуі. Бөлімдер, кластар, тұқымдастар, туыстар, түрлер.

Біржасушалы жəне көпжасушалы балдырлардың жалпы сипаттамасын; Мүктердің əртүрлілігі, көбеюі жəне дамуын; қырықжапырақтардың, қырықбуындардың жəне плаундардың жоғары сатыдағы споралы өсімдіктер ретінде жалпы сипаттамасын; тұқымды өсімдіктер ретінде олардың жалпы сипаттамасы жəне көптүрлілігі. Жабық тұқымды өсімдіктердің жалпы сипаттамасы жəне көптүрлілігі. Гүлді өсімдіктердің қосжарнақтылар жəне даражарнақтылар кластарына бөлінуін; қосжарнақтылар класының тұқымдастары (шаршыгүлділер, раушангүлділер, күрделігүлділер, бұршақ жəне алқа тұқымдастары). Даражарнақтылар класының тұқымдастары (лалагүлділер, астық тұқымдастары) Бір жасушалы организмдер ретінде қарапайымдардың жалпы сипаттамасын; ішекқуыстылар типінің жалпы сипаттамасын; жалпақ, жұмыр жəне буылтық құрттар типтерінің сипаттамасын; ұлулар типіне сипаттамасын; буынаяқтылар типінің жалпы сипаттамасын; Желілілер типіне қысқаша сипаттамасын; қандауырша— бассүйексіздер тип тармағының өкілі; балықтарға жалпы сипаттамасын; қосмекенділерге жалпы сипаттама. жорғалаушылар класына жалпы сипаттамасын; құстардың сыртқы жəне ішкі құрылысының ерекшеліктері, сүтқоректілер класының сыртқы және ішкі құрылысы.

Адам және оның денсаулығы: Мүшелер жүйесі қызметінің гуморальдық реттелуін; Ішкі жəне сыртқы секреция, аралас секреция бездері, эндокриндік жүйе. Гормондардың қасиеттері, олардың организм дамуының түрлі кезеңдерінде мүшелер жұмысын реттеудегі маңызын; жүйке жүйесінің маңызын, оның құрылысы мен қызметін; жүйке жүйесінің орталық жəне шеткі бөлімдерін; мидың бөлімдері, олардың құрылысы мен қызметін; сезім мүшелері жəне анализаторлар туралы; Анализаторлардың қасиеттері, олардың маңызын; сүйектер, бүлшық ет, сіңірлер-тірек қимыл жүйесінің құрамдас бөліктерін.

Қан, ұлпа сүйықтығы жəне лимфа-организм ішкі ортасының құрам бөліктері,

жүректің құрылысы мен қызметі; тыныс алудың маңызы,тыныс алу мүшелерін;

асқорыту жүйесін, витаминдер, олардың ферменттермен жəне басқа биологиялық белсенді заттармен байланысы; ыдырау өнімдерін өкпе, бүйрек, тер бездері арқылы сыртқа шығару оның маңызы, зəр шығару мүшелерін;

терінің құрылысын; адамның жыныс жəне жас ерекшеліктері, мінез құлықтың туа біткен түрлері: шартсыз рефлекстер, инстинктерін;

Жалпы биология - Жалпы биология негіздерінің мақсаты мен міндеттерін, Жалпы биология биологиялық заңдылықтарын; жасушаның химиялық құрамын; жасушаның ашылу тарихын; жасушалық құрылымдарды; прокариоттық жəне эукариоттық жасушаларды; биологиялық жүйелердегі зат алмасу жəне өздігінен реттелуін; нəруыздың синтезі, организмдердің көбеюі жəне жеке дамуын; көбею формалары; организмдердің жеке дамуын; генетика жəне селекция негіздерін; тұқым қуалаушылықтың негізгі заңдылықтарын; өзгергіштіктің заңдылықтарын; генетика жəне селекция негіздерін; эволюциялық көзқарастардың дамуын, эволюцияның дəлелдемелерін; өзгергіштіктің эволюциялық процестегі рөлін; тіршіліктің пайда болуы туралы көзқарастардың дамуын; жерде тіршіліктің дамуын; адам шығу тегінің дəлелдемелерін; экология негіздерін; ортаның экологиялық факторларын, биотикалық оптимум; биосфера. Адам əрекетінің биосфераға əсері. Биосфераны қорғауды; Қазақстанның экологиялық проблемаларын білу тиіс.

Тапсырма формасы:

Бір тестіде 40 сұрақ. Тест тапсырмалары 5 жауаптың ішінде бір дұрыс жауабы бар 20 тапсырмадан және бір немесе бірнеше дұрыс жауабы бар 20 тапсырмадан тұрады. Таңдалған жауапты жауап парағында берілген пәнге сәйкес орынға, дөңгелекшені толық бояу арқылы белгілеу қажет. Тестінің толық орындалу уақыты – 80 минут.

Тестіленуші бір дұрыс жауапты тест тапсырмасын дұрыс орындаса 1 балл, дұрыс орындалмаған тапсырмаға – 0 балл алады.