Байланысты: Техникалық қызмет көрсету мен жөндеудің жүйесін ұйымдастыру (Автосохраненный) (Восстановлен)
4 Жабдықтарды жөндеу және техникалық қызмет көрсету
басқаруды ұйымдастыру Тұтастай алғанда, өндіріс жүйесінің тиімділігі, жабдықтарды жөндеу және техникалық қызмет көрсетуді басқару процесі ұйымдастырудан байланысты. Жөндеу мен бұзылудың салдарынан құрал-жабдықтардың тоқтап қалуы, өндіріс процесін бұзуы, барлық экономикалық жағдайдың нашарлауы сондай-ақ оның қызметінің қаржылық көрсеткіштері, және дәлдіктің төмендеуі өнім сапасына теріс әсер етеді. Өкінішке орай, негізгі ғылыми-техникалық жетістіктерге жету, өндіріс, технология мен технологияның асқынуы, кəсіпорындар қымбат тұратын жабдықты қанықтыру, жөндеу мен техникалық қызмет көрсетуді ұйымдастыруда айтарлықтай өзгерістерге ұшырамады. Жөндеу құны әлі де өндірістің өзіндік құны бойынша 6-дан 14% -ға дейін. Пайдалану кезінде жабдықты жөндеу құны жаңа жабдықтардың құнын 6 еседен асып түседі. Экономикалық әдебиетте негізгі және жөндеу өндірісін дамытудың органикалық үйлесуі, жабдықты күрделі жөндеудің ғылыми негізделген деңгейін жоғарылату, физикалық тозған бөлшектерді ауыстыру шығындарын азайту және пайдалану процесінде бұзылуды жою 1960 жж. ортасынан бастап ерекше назар аударды. Іс жүзінде барлық жұмыстар екі мәселе негізінен талқыланды: жабдықтарды жөндеу мен техникалық қызмет көрсетудің ең жақсы түрін таңдау және күрделі жөндеудің қажеттілігін негіздеу. Қазіргі жағдайда бұл мәселелер өзектілігін жоғалтпай, одан да маңызды. Техникалық қызмет көрсетуді басқарудың үш түрі бар –орталықсыздандырылған, аралас және орталықтандырылған. Олардың әрқайсысында өз артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Орталықтандырылған нысанда жөндеу жұмыстарының барлық көлемі цехтардын жөндеу базаларында жүргізіледі, бірақ тәжірибе көрсетілгендей, олар жөндеудің қажетті сапасын қамтамасыз ететін заманауи құралдармен мен жабдықталмаған. Қызмет көрсетудің бұл түрімен қызметкерлерді ұйымдастыру және пайдалану тиімсіз, себебі жөндеу жұмыстарының жұмысы екінші ретті. Алайда, бұл нысан маңызды артықшылығы бар - жөндеудің барлық түрлеріне жұмсалатын шығындар оларды жүзеге асыру орнында өндіріс өзіндік құнына қосылады, бұл осы жұмыстарды материалдық және еңбек шығындарына талдау жасауға мүмкіндік береді. Аралас нысанда, ағымдағы жөндеу және техникалық қызмет көрсету– цехтарды жөндеу базалары жүзеге асырады, ал күрделі жөндеу - механикалық жөндеу цехындажүргізіледі.Аралас жөндеу нысан –орталықсыздандырылған нысанның кемшіліктерін жоймайды. Кәсіпорынның жөндеу ресурстары, механикалық жөндеу цех және цех жөндеу базалар арасында бөлінгені, материалдық және еңбек ресурстарын маневр жасау мүмкіндігін жоққа шығарады. Iс жүзінде жөндеу жұмыстары мен жөндеу жұмыстарының түрлері бойынша, сондай-ақ жұмыстың құрамы бойынша (механикалық, электрлік, жылулық) - мамандандыру мүмкін емес. Осындай ұйыммен, цехтардын жөндеу базаларының жөндеу жұмыстарының құны цехтын өзіндік құнына кіреді, ал жөндеу және механикалық цехтын шығындары қызметтер түрінде ресімделеді. Бұл ұйымдастыружалпы қызмет көрсету шығындарын басқару қиындатады. Орталықтандырылған басқару құрылымымен – технологиялық жабдықты және қосалқы жабдықты, жөндеу және техникалық қызмет көрсетудің барлық түрлері орталықтандырылған жөндеу қызметімен жүргізіледі. Бұл құрылымның жетіспеушілігі –электрлік, жылу техникасын және жабдықтың басқа бөліктерін жөндеуді тиісті зауыттың бөлімшелерімен жүргізіледі. Бұл жеке бастыктардың іс-әрекеттеріндегі сәйкессіздіктердің салдарынан үзілістерге әкеледі. Нарықтық экономикаға көшудің заманауи жағдайында, орталықтандырылған басқару құрылымын құру орынды, өйткені кәсіпорынның қаржылық тұрақтылығы, кәсіпорынның әрбір қызмет тиімділігіне байланысты. Бірыңғай техникалық жәнеэкономикалық саясат, жөндеу жұмыстарын басқарудың,орталықтандырылған құрылымы шеңберінде ғана жүзеге асырылады. Техникалық саясат - жөндеуді индустрияландыру, негізгі жөндеу әдістерін пайдалану, ескірген бөлшектерді қалпына келтірудің алдыңғы қатарлы әдістерін қолдану және басқа да шаралар. Нарыққа көшужұмыс жағдайлары профилактикалық стандартты жүйесін пайдаланудың орындылығына күмән тудырады.Жөндеу жұмыстары арасында техникалық қызмет көрсету жұмыстарының жетілдіру мәселесі кем емес, өйткені жөндеу және техникалық қызмет көрсету тәуелсіз оқшауланған жүйелер ретінде қарастырыла алмайды. Осыған байланысты жапондық индустриялық фирмалардың жабдықтарына қызмет көрсету тәжірибесі үлкен қызығушылық тудырады. Жапондық фирмалардың тәжірибесі жалпы операциялық жүйені қолдану өндірістің тиімділігін күрт арттырады. Осылайша, құны жабдықты ұстау 30 % -ға азайды. Қосалқы бөлшектер мен аспаптардың өндірістік қоры екі есе азайған, өнімділігі, таза өнімділік бойынша өлшенген, 50 % -ға артты. Жалпы операциялық жүйенің міндеттерінің бірі– жабдықтың жай-күйіне жауап беретін ұйымдық құрылымдарды құру, және тозу кезеңіне дейін оның сенімді және тиімді жұмысын қамтамасыз ету болып табылады.