Кмм «Шахтинск қаласының әкімдігі №1 жалпы білім беру мектебі» «Тіл мәдениеті»

1. 
   Мақсаты .................................. 1 бет
   
2. 
   Мазмұны .................................. 2 бет
   
3. 
   Түсінік хат, мақсаты, міндеттері,
   

4. 
   Білім – білік дағдылар,
   

5. 
   Бағдарлама жоспары .......... 5 бет
   

1. 
   Бағдарлама құрылымы....... 6 бет
   
2. 
   Курста пайдаланатын мәтіндер .... 7 бет
   
3. 
   Сұхбаттар ......................................... 8 бет
   
4. 
   Жұмыс түрлері ................................ 9 бет
   

Егеменді ел азаматын тәрбиелеудегі тіл мамандарының бірден бір алдына қойған міндеті – оқушыны тіл мәдениетіне байланысты теориялық білім бере отырып, оны өмірде орынды қолдана білуге баулу болып табылады.

Тіл мәдениетін қалыптастырудың жолы – тілдің халықтық қасиетін ауыз әдебиеті үлгілері, көркем әдебиеті арқылы бала бойынша сіңіру. Оқыған шығармасы бойынша ойын көркем етіп жеткізуге білу де-тіл мәдениетін меңгерудің бірден бір шарты. Әрбір азамат – халықының тіл мәдениетінің мұрагері болуға тиісті. Осы орайда 7-ші сыныптағы «Қазақ тілі» оқулығының авторлары тіл мәдениетіне байланысты мәтіндер мен жаттығуларды өте орынды алғандығын атап өткен жөн.

Сол себептен біздің көздеп отырған мәселеміз бойынша осы оқулықтың модульдерін әбден қарастырып 6 модуль бойынша вариантивтік курс жобасын құрастырдым.

Тіл мәдениетін меңгерудің ендігі бір жолы-пәнаралық байланысы, әдебиеттен өтілетін көркем шығармаларын да пайдалануға болады.

Мақсаты: Сөйлеу, тіл мәдениеті машықтарын меңгерген, коммуникативтік біліктілігі артқан, логикалық ойлауы өз деңгейіне сәйкес дамыған, мәдениетті сөйлеуге бейімделген оқушыны тәрбиелеу және қазақ тілі сабақтарында ақпараттық, қарым – қатынастық құзырлығы дамытып, пәнді сапалы меңгерген тұлға қалыптастыру.
Міндеттері:

1. Тіл мәдениеттерін дамыту.

2. Өз бетінше жұмыс жасай білуге үйрену.

3. Ұлттық және жалпы әлемдік рухани құндылықтарын сақтауға тәрбиелеу

4. Әлеуметтік жағдайда тілдік қарым-қатынастарын арттыру

5. Қазақ тілі және әдебиет пәндері бойынша білімдерін арттыру

6. Ұлттық мәдениет пен Қ.Р. халықтарының алдыңғы қатарлы дәстүрлерін құрметтеуге тәрбиелеу.

7. Рухани – адамгершілікке отансүйгіштікке тәрбиелеу

8. Шығармашылық деңгейге бағыттау

Күтілетін нәтиже:

1. 
   7 – сынып оқулығы бойынша берілетін лексикалық тақырыптар бойынша білімдерін дамыту.
   
2. 
   Тіл мәдениетін меңгерген, коммуникативтік біліктілігі артқан, логикалық ойлауы өз деңгейіне сәйкес дамыған оқушы
   
3. 
   Ұлттық мәдениеті мен Қ.Р. халықтарының мәдениетін құрметтей білетін, рухани адамгершілігі мол, отансүйгіш азаматы.
   

- Лексикалық нормаларды білу.

- Жалпы халыққа бірдей жиі қолданылатын сөздері тануы;

- Қосымшаларды таңдап, талғай жалғай білуі;

- Іс қағаздары үлгілерін дайындай алуы;

- Термин сөздердегі қосымшалардың ролін анықтай алуы;

- Сөйлем мүшелерін орнымен қолдана алуы;

- Сөз тіркесінің өзіне тән белгілерін білуі;

- Сөздердің байланысу тәсілдерін білуі;

- Сөздердің байланысу түрлерінің (қиысу, матасу, меңгеру қабысу, жанасу) бір-бірінен ерекшелігін білуі.

1. 
   Коммуникативтік
   
2. 
   Модульдік
   
3. 
   Сын тұрғысынан ойлау
   
4. 
   Ойын технологиясы
   

1. 
   Лекциялар мен талқылау
   
2. 
   Топпен жұмыс
   
3. 
   Пікір алмасу
   
4. 
   Жоба бойынша жұмыс істеу
   
5. 
   Өздік жұмыс
   
6. 
   Текістілеу
   

1. 
   Этика
   
2. 
   Психология
   
3. 
   Әдебиет
   
4. 
   Қазақстан тарихы
   
5. 
   География
   
6. 
   Биология
   
7. 
   Мәдениеттану
   
8. 
   Абайтану
   
9. 
   Ән
   

Модульдің тақырыбы	Сабақтың тақырыбы	Сағат саны	Уақыты
I – модуль Отбасы – мәдениеттің басталуы	Бала тәрбиесі бесіктен Қонақ келсе құт Менің отбасым Менің жақын туыстарым	1 1 1 1
II – модуль әлеуметтік жағдайдағы тіл мәдениеті	Менің мектебім Біздің көше Біздің сынып Менің достарым Менің бос уақытым	1 1 1 1 2
III – модуль Қазақ тілі – мәдениет тілі	Қазақ тілі – қазақ халықының ана-тілі Мемлекеттік тіл Анат тілің – арың бол Қазақ тілі сабағында Қазақ әдебиеті сабағында Тіл туралы Заң	1 1 1 1 1 2
Қазақстан – менің Отаным IV – модуль	Отанды сүю отбасынан басталады Қазақстан Республикасының рәміздері Қазақстанның жетістіктері Тәуелсіз Қазақстан Асқарлы – туған өлкем Қазақстан өнері	1 1 1 1 1 2
Қазақстан табиғаты V - модуль	1. Табиғат тамашасы (таулар, қорықтар, ормандар) 2. Сарыарқа табиғаты 3. Қазақстан қорықтары 4. Хайуанаттар әлемі	1 1 1 1
VI – модуль Қазақ әдебиеті әлемінде	Абай Құнанбайұлы Мың бір мақал Халық ауыз әдебиеті Хайуанаттар әлемі	1 1 1 1

1. 
   Бағдарлама құрылымы.
   

Отбасы тақырыбының байланысты шағын әңгіме, эссе жаза білу, сонымен қатар өз отбасы туралы толық сипаттама бере алу.

Пәнаралық байланыс: Қазақ әдебиеті

Б. Момышұлы – «Менің жанұям» повесі

Этнопедогогика – «Қонақты қарасы алу рәсімі».

Қосымша оқуға: «Бала тәрбиесі»

Оқушылардың мектепте, сыныпта әлеуметтік жағдайда тіл

мәдениетін дамыту.

Пәнаралық байланыс: Құқық негіздері

Ы. Алтынсарин «Әептілік».
III модуль Қазақ тілі – мәдениет тілі – 7 сағат

Қазақ тілі қандай тіл? – деген сұраққа жауап бере алу.

Пәнаралық байланыс: Қуқық негіздері

«Тіл туралы заң»

Тіл білімі – Қазақ тілі туралы

Тіл тарихы

Қазақстан Республикасы туралы мемлекеттік тілде әңгімелеп беру,

Қазақстанның жетістіктері

Пәнаралық байланыс: География

Қазақстан таулары. Қазақстан өзендері
V модуль Қазақстан табиғаты – 4 сағат

Қазақстан Республикасының табиғаты туралы білім деңгейлеріне

сай толық әңгімелеу.

Пәнаралық байланыс: Өсімдіктану

Қазақстан өсімдіктері.

Жаратылыстану. Қазақстан аңдары.

Экология. Біздің өлкенің экологиялық жағдайлары.
VI модуль Қазақ әдебиеті әлемінде – 6 сағат

Халық ауыз әдебиетінің мазмұны мен идеясы. Абайдың өнері.

Ыбрайдың Қазақ әдебиетіндегі әдептілік идеясы

Пәнаралық байланыс: Ы. Алтынсарин «Әдептілік».

А.Құнанбаев Қазақ тілі 95-бет

Халық ауыз әдебиеті.

2. 
   Курста пайдаланатын мәтіндер.
   

1. 
   Тұсау кесер тойы – «Салт – дәстүрлер» кітабі
   
2. 
   Қонақты қарсы алу - Әдептілік әлемі
   
3. 
   Біздің отбасымыз – 3 бет (7 с.о)
   
4. 
   Досыма қайран қаламын 6 – бет (7 с.о)
   
5. 
   Мен бос уақытымды қалай өткіземін
   
6. 
   Ана тілі 11 – бет
   
7. 
   Қазақ тілі Қ.Р мемлекеттік тілі 11 – бет
   
8. 
   Қазақ тілі – қазақ халықының ана тілі – 13 бет
   
9. 
   Сөздіктер 15 – бет
   
10. 
    Қазақ тілі сабағында 16 – бет
    
11. 
    Менің Қазақстаным 18-19 – бет
    
12. 
    Қазақстан жетістіктері 20 – бет
    
13. 
    Қазақстан Республикасының рәміздері 20 – бет
    
14. 
    Тәуелсіз Қазақстан 23 – бет
    
15. 
    Наурыз мейрамы 32 – бет
    
16. 
    Қазақстан жері 35 – бет
    
17. 
    Қазақстан таулары 47 – бет
    
18. 
    Қазақстан қорықтары 49 – бет
    
19. 
    Тіл Жолбарыс Қасқыр 54 – бет
    
20. 
    Қоянның құлағы неге ұзын 55-56 бет
    
21. 
    Театр және кино өнерінің тарихынан – энциклопедия
    
22. 
    Қазақ киносы – 72 бет
    
23. 
    Опера және балет театры 73 – бет
    
24. 
    Деректі кино – 75
    
25. 
    Қазақ халықының ән өнері 76 – бет
    
26. 
    Бейнелеу өнері 87 – бет
    
27. 
    Абай Құнанбайұлы 95 – бет
    
28. 
    Мақал-мәтелдер жинағы
    
29. 
    Шешендік сөздер 99 – бет
    
30. 
    Айтыс 101 – бет
    
31. 
    Ы. Алтынсарин 102 – бет
    
32. 
    Әдептілік 102 – бет
    

3. 
   Сұхбаттар
   

1. 
   Бос уақыт 7 – бет
   
2. 
   Танысу 5 – бет
   
3. 
   Телефонмен сөйлесу 6 – бет
   
4. 
   Қазақ тілін жақсы білесің бе?
   
5. 
   Қай тілде сөйлейсің? 14 бет
   
6. 
   Қ.Р. қандай мемлекет? 18 – бет
   
7. 
   Қ.Р. рәміздері 22 – бет
   
8. 
   Қазақстан табиғаты 63 – бет
   
9. 
   Сен қай мекенде тұрасың? 39 – бет
   
10. 
    Невада, Семей қозғалысы 63 – бет
    
11. 
    Бүгін киноға барайық 72 – бет
    
12. 
    Сен опера және балет театрында болдың ба?
    
13. 
    Қазақ әдебиеті сабағында
    
14. 
    Әдепті болу оңай ма?
    

Қазақстан Республикасының әнұраның айту.

1. 
   Қазақстан туралы не білесіңдер?
   
2. 
   Қазақстан қандай мемлекет? (Оқушылар тақтаға шығып кластер құрастырады).
   

Экономикасы тәуелсіз құқықтық гүлденген

дамыған

Қазақстан қандай мемлекет?

демократиялық

бай

бейбіт сүйгіш көп ұлтты өркениетті

3. 
   Қазақ халқы тұңғыш Елбасын қашан сайлады? (1.12.1993 ж.)
   
4. 
   Қазақстанда қанша ұлттың өкілдері тұрады? (130-дан астам)
   
5. 
   Қазақстан халықтарының тілдер мерекесі қашан аталады? (22.09.)
   
6. 
   Қазақстан Республикасы өзінің тәуелсіздігін қашан алды? (1991 жылы желтоқсанның 16-сында «Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігі туралы» Конституциялық Заңын қабылдау арқылы алды)
   

А) Мәтінді оқу, 61-62 б.

ә) Сөздермен жұмыс.

Б) Мәтінмен жұмыс, сұрақтар құрастырып, жауап беру.

Қазақстан неше аймаққа бөлінеді?

Кең байтақ Қазақстаным 5 экономикалық аймаққа бөлінеді. Қызығушылықты ояту үшін топпен жұмыс, «Топтастыру» стратегиясын пайдалану.

Еуропа мен Мұнай Маңғыстау

Азияның түйіскен өндірісі шығанағы

жерінде орын тепкен танылуда