12.3 Жартылай өткізгіш электрөткізгіштігінің шоғырлануы мен зарядтың жылжымалы тасымалдауышымен байланысы Сыртқы электр өрісін есептегенде, жартылай өткізгіш арқылы ағатын
тоқ тығыздығы
,
n n nev I
(12.1)
мұнда n – электрондардың өткізгіш зонасындағы шоғырлануы;
е – электрон заряды;
v
n
– электрондардың жылдамдығы.
Жартылай
өткізгіштің
меншікті
өткізгіштігі
электрондардың
қозғалтқышын есепке алып, электрондармен түсіндіріледі.
.
n n neu
(12.2)
Өзіндік жартылай өткізгіш үшін ұқсас саңылау құраушы
p p pev I
және
.
p p peu
(12.3)
Жартылай өткізгіш арқылы ағатын толық тоқ тығыздығы
,
)
(
E peu neu I I I p n p n
(12.4)
47
),
(
p n i p n p n соб u u en peu neu
(12.5)
мұндағы n=p=n
i
(і – intristing – собственный).
Электронды жартылай өткізгіштіктің меншікті өткізгіштігі, меншікті
электрлі өткізгіштігі γ
пр
және γ
соб
қосындысына тең.
,
coб n
(12.6)
мұнда γ
пр
=n
д
eu
n
;
n
д
– донорлы қоспалардың есебі бойынша бос электрондардың
шоғыр-лануы.
Тесік жартылай өткізгіште
,
соб p
(12.7)
мұнда γ
пр
= p
a
eu
p
; р
а
– акцепторлар арқасында тесіктердің шоғырлануы.
12.4 Жартылай электрөткізгіштің сыртқы факторлардың әсеріне тәуелділігі Зарядтың
тасымалдаушыларының
қозғалғыштығы
температура
жоғарла-ған сайын, мына теңдікпен жартылай өткізгіштің электр
өткізгіштігіде жоғарылайды.
Заряд
тасымалдағыштарының
қозғалмалылығы
температураның
артуымен төмендегі формулаға сәйкес ұлғаяды
u ~ Т
3/2
, (12.8)
осымен бірге жартылай өткізгіштердің электрөткізгіштігі де артады.
а) б) в)
а) Т температурадан (қоспаның шоғырлануы n
2
>n
1
);
б) әр түрлі температурадағы (Т
2
>Т
1
) Е электр өрісі кернеуінің;
48
в) L жарықтануға тәуелділігі.
12.4 сурет – Жартылай өткізгіштің меншікті өткізгіштігі