Коммерциялық емес

2
2
x
r
z


- қосалқы тізбектің толық кедергісі, Ом;
r = z cos φ
– қосалқы тізбектің активті кедергісі;
х = z sin φ
– қосалқы тізбектің реактивті кедергісі. 
Электр қондырғыларында ӨКТ-ның көптеген қосылу сұлбалары бар. Ең 
қарапайым сұлба - бірфазалы ӨКТ-ды қосу (2.2, а сурет), ол бір фазалық 
кернеуді өлшеу үшін қолданылады. 2.2 суреттегі сұлба екі бір фазалы ӨКТ-ды 
ашық (толық емес) үшбұрышпен қосуды қарастырады және барлық үш 
фазалық кернеулерді береді. Бұл сұлба үш-трансформатордан гөрі арзан, ол 
қажетті топқа жинақталған үш фазалы бөртпе тәрізді ториядан тұрады және 
оқшауланған бейтараптағы желілерде өлшеу құрылғыларын және қорғау 
релесін қосу үшін ұсынылады.
Үшфазалы ваттметрлердің, санауыштар мен басқа да құрылғылардың 
орамаларының екі фаза арасында тиісті түрде қосылуға мүмкіндік береді. 
Жерге тұйықталған бірінші және екінші реттік орамдары бар үш 
бірфазалы (2.2, в сурет)немесе бір үшфазалы (2.2, г сурет) ӨКТ-ды «ұлдыз-
жұлдыз» сұлбасымен қосу бүкіл фаза аралық және фазалық кернеулерді 
олшеуге мүмкіндік береді. Бұл сұлба әмбебап. 
а) бір бірфазалы; б) ашық үшбұрыш сұлбасы бойынша екі бірфазалы; 
в) жұлдыз сұлбасы, үш бірфазалы; г) бір үшфазалы, үш стержінді;
д) компенсацияланған ушфазалы (НТМК);
е) бес стержінді үшфазалы (НТМИ). 
2.2 cурет - Өлшеуіш кернеу транформаторының қосылу сұлбалары 

Түрлі мақсаттар үшін қолданылатын құрылғыларды, мысалы,
аспаптар 
мен реле өлшеу, әр түрлі ӨКТ-на қосу ұсынылады.
Автоматика сұлбалары үшін арнайы ӨКТ-лар таңдалады, олар 
коммутация тізбектерімен қалыпты ӨКТ-нан параметрлері бойынша әртүрлі 
болуы мүмкін.
Өлшеу құралдарын қосқанда, берілген бастапқы кернеу атаулы орамның 
номинал кернеуінен 10% -дан көп болмауы керек.
Бұрыштық қателікті азайту үшін компенсацияланған НТМК типті ӨКТ 
қолданылады (2.2, д сурет). 
Синхрондау құрылғылары жүктемесін қосу кезінде, қосылған қуат ӨКТ-
дың номинал қуатынан асып кетуі мүмкін.
Барлық тізбектерде құрылғылар тізбектерінде асқын кернеулерді 
болдырмау
үшін төмен кернеу жағында
бейтарап
жерге терең тұйықталу 
керек. 
Жерге 
тұйықталған 
өткізгіштердегі 
сақтандырғыштар 
мен 
сөндіргіштерді қоюға тыйым салынған.
Құрылғылар саны артуымен қосалқы тізбектің кедергісі азайып, ӨКТ-
нің жүктемесі артады.
Кернеу трансформаторларын жіктеу.
Электр қондырғыларында
бір 
фазалы, үш фазалы (
бес стержінді
) және каскадты КТ пайдаланады.
Сондай-
ақ, трансформаторлар екі және үш орамды болады.
Оқшаулаулама бойынша
құрғақ және май оқшаулауымен
КТ бар
.
Бір 
фазалы кернеу трансформаторлары 380В-тан
500
кВ-қа
дейінгі кернеулері 
үшін қол жетімді.
Құрылымдық өлшемдері және КТ салмағы, күштік трансформатордағы 
ұуатпен емес, негізінен
бастапқы орамасының және оның жоғары вольтты 
контакттарының көлемімен анықталады. 
Номинал кернеуі 380 В-тен 6
кВ-
ға дейінгі
КТ-лар 
құрғақ оқшаулаулама 
нұсқасына ие (орамалар ПЭЛ сымымен жасалынған және асфальт лакпен 
сіңдірілген).
Номинал кернеуі 10-500
кВ
КТ-ның
оқшаулауымасы – май (магнит 
өткізгіш май толтырылған бакке орнатылған).
Кернеу,
межелі және басқа мақсаттары бойынша КТ құрылыстары түрлі 
маркаларға бөлінеді.
НОС, НОСК, НТС, НТСК типтері - бірфазалы (O) немесе үш фазалы (T), 
құрғақ (С), компенсацияланған (K) ӨКТ;
олар кернеуі 6
кВ-
ға дейінгі ішкі 
қондырғыларына арналған
.
18
кВ
дейінгі кернеуде ішкі пайдалану үшін маймен салқындатылған 
НОМ, ЗНОМ (жоғары кернеу орамасының ішкі соңын жерге қосу арқылы), 
НТМК, НТМИ типтері қолданылады;
бір фазалы ӨКТ - 35
кВ дейін.
Үш фазалы кернеу трансформаторлары.
КТ-ның өлшемдері мен құны 
бір
фазалы
үш
КТ-ны бір үш фазалы TH-ға
біріктіру арқылы азайтылуы 
мүмкін
.
Үш стержінді және бес стержінді КТ пайдаланылады.
Оқшауланған
бейтарап
жүйелерінде оқшаулама кедергісін бақылау үшін,
үш фазалы бес стержінді КТ-
лар қолданылады. Фазалардың біреуі жерге 

тұйықталған кезде магниттік ағындар магниттік кедергісі ең төмен шеткі 
стержіндер бойымен
бұзылмайтын
фазалардың
орамдарының көмегімен 
жасалады. Ашық үшбұрыш байланысты қосымша орамалар, дабыл мен 
релелік қорғанысты қамтамасыз етеді.
Желідегі симметриялы режімде a, x 
шықпаларында кернеу жоқ.
а)
жалпы
түр;
б
) қосу схемасы.
2.3 сурет– НТМИ типті ӨКТ
Каскадты кернеу трансформаторлары. 35 кВ-тан астам кернеуде 
мөлшері мен бағасының артуы кесірінен, май толтырылған каскадты КТ 1-4 
блоктан түрады. 
Трансформаторлар бір, екі немесе үш блоктан тұрады (2.4 сурет).
Әр 
блок екі стержні бар стержінді магнит өткізгіштен тұрады.
Бастапқы орам 
(ЖК) магний-өткізгіштердің барлық шеттеріне біркелкі таратылады. Бастапқы 
және қайталама қосалқы орамалар (ТК) төменгі магнит тізбегіне орналасқан, 
ол жерге қатысты ең төмен потенциалға ие (бастапқы ораманың бір ұшы жер 
болып табылады). Қалған стержіндерде аралық - қайталама орамалардың 
жүктемелерін барлық шыбықтардан біркелкі бөлу үшін қажетті тегістеу және 
бекіту орамдары бар. Ламинатталған ядролар электрлік болаттан жасалған 
плиталардан құрастырылады. Трансформаторлардың орамдары қабатты 
болып, бактелит цилиндрлерінде дөңгелек немесе тік бұрышты орамалы 
сыммен оралған. Тегістеу орамасы бірінші оралған, содан кейін бастапқы 
орамал мен электрстатикалық экран. Байланыстырғыш орамалар мен 
қайталама орамалар электростатикалық экранға оралған.

1 – трасформатордың жоғарғы блогі; 2 - трасформатордың төменгі блогі; 
Э - электростатикалық экран; А, Х – ЖК орамасының шықпалары; а, х - ТК 
орамасының шықпалары (негізгі) ; а
д
, х
д 
– ТК орамасының шықпалары (қосымша). 
2.4 сурет - НКФ 220 58У1 каскадты трансформатордың орамаларының 
қосылу принципиалды сұлбасы
Каскадты КТ-ның орамаларының активті және реактивті кедергісі 
қарапайым КТ-на қарағанда айтарлықтай жоғары. Сондықтан жоғары дәлдік 
класын алу үшін жүктемені азайту керек. 
Сыйымдылықты кернеу трансформаторлары. Кернеу неғұрлым жоғары 
болса, трансформатордың конструкциясы да күрделі. 500 кВ және одан 
жоғары қондырғыларда сыйымдылықты қуат алу бар трансформаторлық 
қондырғылар қолданылады. Бөлгіш - шамамен екі конденсатор. 
Конденсаторлардағы кернеу олардың қуаттарының мәндеріне кері 
пропорционалды түрде бөлінеді. Сондықтан тізбек арқылы ағатын ток 
конденсатордың сыйымдылығымен анықталады. Кернеу конденсатордан 
алынады. Оның мәні 10 ... 15 кВ. 
Кернеу НКФ немесе ЗНОМ трансформаторлары сияқты бірдей қосылған 
екі қосалқы орамасы бар трансформаторға беріледі. Өлшеу дәлдігін 
жоғарылату үшін трансформатордың негізгі сұбасында дроссель қосылады. 
Егер трансформатор дроссельсіз конденсаторға қосылса, онда жүктемені 
ұлғайту кезінде трансформатордың кіріс кедергісі төмендейді. Кернеу 
төмендей бастайды. Демек, жүктемедегі кернеу оның өлшеміне байланысты 
болады, сондықтан дроссель f = 50 Гц жиілікте сыйымдылықпен 
резонанстық күйге келтіріледі. Нәтижесінде шығыс кернеуі жүктеменің 
шамасына аз тәуелді болады. Мұндай құрылғы сыйымдылықты НДЕ кернеу 
трансформаторы деп аталады. НДЕ құрылғысының схема параметрлерінің 
барлық элементтерін тиісті таңдау арқылы оның дәлдік класы 0,5 немесе 
одан жоғары жасалуы мүмкін. 
Тізбектей конденсаторлар арасындағы НДЕ-фазалық кернеуі олардың 
сыйымдылық кедергісіне пропорционал таралады. Жерге қарай соңғы 
конденсаторға, фазалық кернеудің бөлігіне параллель ӨКТ қосылады.
Бүйірлік ажыратқыштардың конструкцияларында НДЕ ретінде ЖК 
конденсаторлық кіріс пайдаланылады, оған жерге тұйықталлу жағынан ілулі 

тұрған КӨҚ құрылғы (кернеу өлшеу құрылғысы) қосылған. 750-1150 кВ, 
қондырғылары 
үшін 
НДЕ-750 
және 
НДЕ-1150 
трансформаторлары 
қолданылады. 

жүктеу/скачать 1,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: