КӨне дәуірлерден – XIV ғасырға дейін өмір сүрген тарихи тұЛҒалар



бет2/3
Дата08.03.2020
өлшемі0,56 Mb.
#59721
1   2   3



Тәтіқара жырау



(1705-1780 жж.)Аңыз бойынша Абылай тұсында өмір сүрген жорық жыршысы.




Райымбек батыр



(1705-1785 жж.) Қазақтың һас батыры.



Үмбетей жырау



(1706-1778 жж.) Белгілі жырау.



Наурызбай батыр



(1706-1781 жж.) Қазақтың һас батыры.



Олжабай батыр



(1709-1785 жж.) Жоңғар басқыншыларына қарсы күрескен қазақтың белгілі батыры.




Баян батыр



(1710-1757 жж.) Жоңғар басқыншылығына қарсы күрескен қазақтың батыры.




Абылай хан



(1711-1781 жж.) Аса көрнекті қазақ ханы.




Жасыбай батыр



(1716-1741 жж.) Жоңғар басқыншыларына қарсы күрескен қазақтың белгілі батыры.




Қабылиса жырау



(1733-1824 жж.) ақын, жырау, батыр. Сүйінбай, Бақтыбай Жолбарысұлы, Қалқа ЖапсарбайұлыҚабан жырауды ұстаз тұтқан. Жамбыл, Кенен Әзірбаев ақын туралы өз жырларында айтқан.




Нияз би



(1741-1790 жж.) Абылай ханның бас билерінің бірі.




Шал ақын



(1748-1819 жж.) Төкпе ақын.




Бекет ата




(1750-1813 жж.) Ойшыл, әулие.



Сырым батыр



(1723-1802 жж.) Қазақтың һас батыры.




Бөкей хан



(туған жылы белгісіз – 1815 ж.) Әбілхайыр ханның немересі, Нұралы ханның баласы, Бөкей ордасының негізін салушы.




Бөлтірік шешен



(1771-1854 жж.) Шешен, батыр.



Байзақ батыр



(1789-1864 жж.) Қазақстанның оңтүстік өңіріндегі ұлт-азаттық күресті ұйымдастырушы батыр.




Исатай батыр



(1791-1838 жж.) Қазақтың һас батыры.




Жанқожа батыр



(1795-1859 жж.) Қазақ батыры. Сыр бойы қазақтарының Хиуа, Қоқан хандықтарының езгісіне және Ресейотаршылдарына қарсы ұлт-азаттық көтерілісінің басшысы.




Александр Пушкин



(1799-1837 жж.) Белгілі орыс ақыны.



XIX-XXІ ҒАСЫРЛАРДА ӨМІР СҮРГЕН ТАРИХИ ТҰЛҒАЛАР




Жәңгір хан



(1801-1845 жж.) Бөкей ордасының соңғы ханы, Әбілқайырдың шөбересі, Нұралының немересі.




Кенесары хан



(1802-1847жж.) Қазақ хандығының соңғы ханы. Қазақ халқының патшалық Ресейге, Қоқан және Хиуа хандықтарына қарсы жүргізген ұлт-азаттық күресін басқарушы.




Дулат Бабатайұлы



(1802-1874 жж.) Көрнекті қазақ ақыны.



Ағыбай батыр



(1802-1885 жж.) Белгілі қазақбатыры.



Адольф Янушкевич




(1803-1857 жж.) Қазақ тарихы мен мәдениеті жөнінде бірқатар деректер мен жазбалар қалдырған поляк ақыны, этнограф.




Есет батыр



(1803-1889 жж.) Ресей империясының отаршылдық саясатына қарсы ұлт-азаттық қозғалыстың басшысы.



Махамбет

Өтемісұлы





(1804-1846жж.) 1836-38 жылдарғы ұлт-азаттық күрестің жетекшісі, ақын.




Құнанбай



(1804-1886 жж.) Құнанбай Өскенбайұлы қазақ халқының қоғам қайраткері, би, Қарқаралы округының аға сұлтаны.




Шөже Қаржаубайұлы



(1808-1895 жж.) Халық ақыны, жыршы.



Тарас Шевченко



(1814-1861 жж.) Белгілі украин ақыны.




Сұраншы батыр



(1815-1864 жж.) Белгілі қазақ батыры.



Тәттімбет



(1815-1865 жж.) Күйші, композитор.



Сүйінбай жырау



(1815-1898 жж.) Қазақтың аса көрнекті ақыны.




Шернияз Жарылғасұлы



(1817-1881 жж.) Халық ақыны, Исатай, Махамбет бастаған ұлт-азаттық көтерілісіне қатысушы және оның жалынды жыршысы.




Сегіз сері



(1818-1854 жж.) Ақын, әнші, күйші –сазгер.




Шортанбай ақын



(1818-1881жж.) Ақын.



Құрманғазы



(1818-1889жж.) Күйші, композитор.



Мұса Шорманов



(1819-1884 жж.) Баянауыл сыртқы округінің аға сұлтаны, би.




күйші Дәулеткерей



(1820-1887 жж.) Күйші, композитор.



Фёдор Достоевский




(1821-1881 жж.) Орыс жазушысы, философ, публицист.




Лев Толстой



(1828-1910 жж.) Белгілі орыс жазушысы.



Мұхамед-Салық Бабажанов



(1832-1871 жж.) Этнограф, қоғам қайраткері, ағартушы.




Біржан сал



(1834-1897 жж.) Әйгілі ақын, әнші, композитор.




Шоқан Уәлиханов



(1835-1865 жж.) Қазақтың тұңғыш ғалымы.




Майлықожа ақын



(1835-1898 жж.) Қазақтың халық ақыны.




Григорий Потанин



(1835-1920 жж.) Белгілі өлкетанушы, қазақ халқының тарихын, мәдениеті мен дәстүрін зерттеуші.




Жаяу Мұса



(1835- 1929 жж.) Қазақ халқының әйгілі әнші-сазгері, ақын.




Василий Радлов



(1837-1918 жж.) Академик, аса көрнекті түркітанушы.




Жәмеңке Мәмбетұлы



(1838-1916 жж.) Батыр. Жетісудағы 1916 жылғы Қарқара көтерілісі жетекшілерінің бірі.




Ыбырай Алтынсарин



(1841-1889жж.) Ағартушы, педагог.




Мұхит Мерәліұлы



(1841-1918 жж.) Халық композиторы, әнші-ақын, күйші-домбырашы.




Бақтыбай ақын




(1842-1902 жж.) Белгілі суырыпсалма ақын.




Науан хазірет



(1843-1916 жж.) Ғалым-теолог, ағартушы.




Құрбанғали Халид



(1843-1886 жж.) «Тауарих хамса (бес тарих)» атты тарихи этнографиялық еңбектің авторы. Қ.Халидтың аталмыш кітабында қазақ халқының тұрмыс-тіршілігі, этнографиясы жан-жақты талданған.



Мұрат Мөңкеұлы



(1843-1906 жж.) Айтыскер ақын, жырау.




Ақан сері



(1843-1913 жж.) Әйгілі ақын, әнші, композитор.




Ықылас Дүкенұлы



(1843-1916 жж.) Қазақтың атақты күйші қобызшысы, композитор.



Абай




(1845-1904жж.) Қазақтың ұлы ақыны, философ.




Жамбыл




(1846-1945жж.) Қазақтың аса көрнекті ақыны.




Қазанғап Тілепбергенұлы



(1854-1921 жж.) Белгілі күйші. Оның күйлері әр уақыттың саяси-әлеуметтік өзгерістерінен хабар береді.




Мәшһүр Жүсіп




(1858-1931жж.) Ақын, ағартушы, шежіреші.




Шәкәрім



(1858-1931жж.) Ақын, ағартушы, философ.




Бақтыгерей Құлманов



(1859-1919 жж.) Алаш қайраткері, шығыстанушы ғалым.




Ақкөз батыр Қосанұлы



(1859-1921 жж.) 1916 жылғы Меркі (Әулие-Ата уезі) қазақтары ұлт-азаттық көтерілісінің жетекшісі.




Мұрын жырау




(1859-1954 жж.) Жырау.



Үкілі Ыбырай



(1860-1930 жж.) Қазақтың халық сазгері, ақын-импровизатор, классикалық халық музыкасының өкілі.




Бақытжан Қаратаев



(1860-1934 жж.) Қоғам қайраткері, заңгер.




күйші Дина



(1861-1955жж.) Күйші-композитор.




Балуан Шолақ



(1864-1919жж.) Балуан, әнші, композитор, ақын.




БарлыбекСырттанұлы



(1866-1914 жж.) Қоғам қайраткері.




АқытҮлімжіұлы



(1866-1940 жж.) Қазақ ақыны, халық ағартушысы.



Әсет Найманбайұлы



(1867-1922 жж.) Атақты ақын, әнші, композитор.



СерəліЛапин



(1868-1919 жж.) Араб, парсы т.б. шығыс тілдерін жетік біліп, «Шаһнама», «Туһратал-Хани» дастандарының парсы тіліндегі қолжазбаларын зерттеген, Фирдаусидың «Шаһнамасын» қазақша тəржімалаған.




Естай



(1868-1946 жж.) Белгілі халық композиторы, акын.




күйші Мәмен




(1868-1931 жж.) Атақты күйші-композитор.




Александр Затаевич



(1869-1936жж.) Қазақ халқының музыкалық мұрасын зерттеуші.




Әлихан Бөкейхан



(1870-1937 жж.) Алаш қайраткері, мемлекет қайраткері.




Қажымұқан



(1871-1948 жж.) Қазақтың әлемге әйгілі балуаны, классикалық күрестің шебері.



Кейкі батыр



(1871-1923 жж.) Қазақ батыры.



Ахмет Бірімжанов




(1871-1927 жж.) Алаш жұртының азаттығы үшін күрескен тұлға. Ресейдің І жəне ІІ Мемлекеттік Думаларына депутат болып сайланып, Мұсылман фракциясы төрағасының орынбасары қызметін атқарған.




Ахмет Байтұрсынұлы



(1872-1937 жж.) Алаш қайраткері, ағартушы, ғалым-лингвист.




Мұхамеджан Сералин



(1872-1929 жж.) Ақын, белгілі журналист. Қазақтың тұңғыш қоғамдық-әдеби журналын (1911-1915) шығарушы, бас редакторы.




Амангелді Иманов



(1873-1919жж.) 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыстың жетекшісі, халық батыры.




Шаймерден Қосшығұлұлы



(1874-1972 жж.) Көрнекті Алаш қайраткері, меценат.



Сəлімгерей Жантөрин



(1864-1926 жж.) Ұлт азаттық қозғалыс жетекшілерінің бірі, меценат.




Жақып Ақбаев



(1876-1934 жж.) Алаш қайраткері, заңгер.




Айдархан Тұрлыбаев



(1877-1937 жж.) Алаш қозғалысының көрнекті қайраткері, заңгер, саяси қуғын-сүргін құрбаны.




Қали Байжанов



(1877-1966 жж.) Әнші, Қазақстанның халық әртісі.




Спандияр Көбеев



(1878-1956 жж.) Қазақ жазушысы, қоғам қайраткері, Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген мұғалімі. Екі мәрте Ленин орденімен марапатталған.




Мұхамеджан Тынышбайұлы



(1879-1937 жж.) Қазақтың көрнекті саяси және қоғам қайраткері, Алаш қозғалысының негізін салушылардың бірі.




Шығанақ Берсиев



(1881-1944 жж.) Тары өсіруден рекордсмен. «Құрман» колхозының тары өсіру бойынша танымал қазақстандық шебері. Соғыс жылдары ол тары өнімділігі бойынша әлемдік рекорд орнатқан.



Сейітқали Меңдешев



(1882-1937жж.) Көрнекті мемлекет қайраткері.




Тұрмағамбет Ізтілеуұлы



(1882-1939 жж.) Халық ақыны, аудармашы.




Сүгір Әліұлы



(1882-1961 жж.) Қазақтың шертпе күй шебері, күйші-композитор.




Халел Досмұхамедұлы



(1883-1937 жж.) Алаш қайраткері, тарихшы.




Кенен Әзірбаев



(1884-1976 жж.) Қазақтың әйгілі халық ақыны, композитор.




Міржақып Дулатұлы



(1885-1935жж.) Алаш қайраткері, жазушы.



ЖаһаншаДосмұхамедұлы



(1886-1931 жж.) Алаш қайраткері.



Әміре Қашаубаев



(1888-1934жж.) 1925 жылы Францияда, 1927 жылы Германияда өнер көрсеткен қазақ әншісі.



Жүсіпбек Аймауытұлы



(1889-1931 жж.) Қазақтың көрнекті жазушысы, драматург, публицист.




Санжар Асфендияров



(1889-1938 жж.) Ғалым-тарихшы.




Ораз Жандосов



(1889-1938 жж.) Мемлекет қайраткері.




Мұстафа Шоқай



(1890-1941жж.) Алаш қайраткері, көрнекті саяси қайраткер.



Сәдуақас Ғылмани



(1890-1972 жж.) Ел арасында Сәкен қалпе атанған көрнекті қоғам және дін қайраткері, аудармашы, хадисші, ақын.




Әлімхан Ермеков



(1891-1970жж.) Алаш қайраткері, ғалым-математик.




Ыбырай Жақаев



(1891-1981 жж.) Күріш өсіруші, 2 мәрте Социалистік Еңбек Ері.



Нәзір Төреқұлов



(1892-1937 жж.) Көрнекті мемлекет қайраткері, дипломат.




Жұмат Шанин



(1892-1938 жж.) Белгілі режиссер, драматург, актер, Қазақ АКСР-інің халық әртісі.




Мағжан Жұмабаев



(1893-1938 жж.) Көрнекті қазақ ақыны, жазушы.




Сұлтанмахмұт Торайғыров



(1893-1920 жж.) Көрнекті қазақ ақыны, жазушы.




Қалибек Қуанышбаев



(1893-1968 жж.) Актер, қазақ ұлттық профессионалды театр өнерінің негізін қалаушылардың бірі.




Тұрар Рысқұлов



(1894-1938 жж.) Көрнекті мемлекет қайраткері, дипломат.




Сәкен Сейфуллин



(1894-1938 жж.) Қазақтың көрнекті ақын-жазушысы, мемлекет қайраткері.



Бейімбет Майлин



(1894-1938жж.) Көрнекті қазақ жазушысы.



Ілияс Жансүгіров



(1894-1938жж.) Көрнекті қазақ ақыны.



Телжан Шонанұлы



(1894-1938жж.) Алаш қайраткері.



Нығмет Нұрмақов



(1895-1937 жж.) Көрнекті қоғам жəне мемлекет қайраткері, қаламгер публицист.




Жазылбек Қуанышбаев



(1896-1986 жж.) Шопан, малшы-селекционер, 2 мәрте Социалистік Еңбек Ері. Қой тұқымын асылдандыру жұмысымен айналысып, қаракөл қойын өсіреді.




Серәлі Қожамқұлов



(1896-1979 жж.) Актер, ұлттық кәсіби театр өнерінің негізін салушылардың бірі. Қазақстанның халық әртісі, Социалистік Еңбек Ері.




Александр Сызғанов



(1896-1980 жж.) Медицина саласында іргелі ғылыми зерттеулер жүргізген, еліміздегі бірқатар ірі денсаулық ұйымдарының негізін қалаған белгілі ғалым.



Мұхтар Әуезов



(1897-1961жж.) Әлемге танымал қазақ жазушысы.



Темірбек Жүргенов



(1898-1939 жж.) Көрнекті мемлекет қайраткері.



Сұлтанбек Қожанов



(1899-1938 жж.) Көрнекті мемлекет қайраткері.



Құдайберген Жұбанов



(1899-1938 жж.) Қазақ тілі білімінің негізін қалаушылардың бірі, түркітанушы, педагог-ағартушы, профессор.



Қаныш Сәтбаев



(1899-1964жж.) Қазақ КСР ҒА-ның тұңғыш президенті, аса көрнекті геолог-ғалым.




Елубай Өмірзақов



(1899-1974 жж.) Актер, ұлттық театр өнерінің негізін қалаушылардың бірі, Қазақ АКСР-інің халық әртісі.




Смағұл Сәдуақасұлы



(1900-1933 жж.) Мемлекет, қоғам, мәдениет қайраткері.



Сәбит Мұқанов



(1900-1973жж.) Көрнекті қазақ жазушысы.




Сабыр Рахимов



(1902-1945 жж.) Кеңес Одағының Батыры.




Жұмабай Шаяхметов



(1902-1966 жж.) Мемлекет және қоғам қайраткері.



Ғабит Мүсірепов



(1902-1985жж.) Көрнекті қазақ жазушысы.



Қали Жантілеуов



(1902-1970 жж.) Әнші, домбырашы-күйші. Қазақстанныңхалық әртісі.



Ғабиден Мұстафин



(1902-1985 жж.) Қазақстанның халық жазушысы, қоғам қайраткері.



Сәрсен Аманжолов



(1903-1958 жж.) Қазақ филологиясының көрнекті қайраткері қазақ совет тіл білімінің негізін салушылардың бірі, белгілі түрколог, филология ғылымының докторы.



Әлкей Марғұлан



(1904-1985жж.) Танымал қазақ тарихшысы, археолог-ғалым, академик.



Әбілхан Қастеев



(1904-1973жж.) Қазақтың халық суретшісі.




Жүсіпбек Елебеков



(1904-1977 жж.) әнші, Қазақстанның халық әртісі.




Нұртас Оңдасынов



(1904-1989 жж.) Көрнекті мемлекет қайраткері. ҚазақКСР Министрлер Кеңесінің төрағасы.



Қапан Бадыров




(1904-2000 жж.) Актер, Қазақстанның халық әртісі, Қазақ театрының іргесін қаласқан өнер саңлақтарының бірі.




Евгений Брусиловский



(1905-1981 жж.) Қазақ КСР әнұранының авторы.



Қанабек Байсейітов



(1905-1979 жж.) Әнші, актер, режиссер, драматург. Қазақстанның халық әртісі.



Құрманбек Жандарбеков



(1905-1973 жж.) Қазақстанның халық әртісі. Әнші, актер, режиссер, педагог, ұлттық кәсіби театр өнерінің негізін салушылардың бірі.




Әуелбек Қоңыратбаев



(1905-1986 жж.) Ғалым, түркітанушы.




Әбу Сәрсенбаев



(1905-1995 жж.) Халық жазушысы.



Нұрмолда Алдабергенов



(1906-1967 жж.) Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері.




Ахмет Жұбанов



(1906-1968 жж.) Қазақ музыкасын зерттеуші көрнекті ғалым, әйгілі композитор, Қазақстанның халық әртісі, академик.




Латиф Хамиди



(1906-1983 жж.) Композитор, ҚазССР халық әртісі.



Кәрім Мыңбаев



(1906-1948 жж.) академик, қазақтан шыққан тұңғыш биология ғылымдарының докторы.




Ақжан

Әл-Машани





(1906-1997 жж.) Ғалым, Қазақстанда геомеханиканың негізін салушы, жазушы.



Ғали Орманов



(1907-1978 жж.)Белгіліақын.




Тайыр Жароков



(1908-1965 жж.) Ақын, аудармашы. Қазақстан Жазушылар одағының ұйымдастыру хатшысы.




Хамза Есенжанов



(1908-1974 жж.) Жазушы. Қазақстан Мемлекеттік сыйлығының лауреаты.




Сақтаған Бәйішев



(1909-1982 жж.) Қазақ КСР Ғылым Академиясының академигі, Қазақ КСР еңбегі сіңген қайраткер. Көрнекті экономист, тарихшы, экономика ғылымдарының докторы, профессор.




Ишанбай Қарақұлов



(1909-1992 жж.) Ғалым-эпидемиолог, медицина ғылымының докторы, КСРО Медицина ғылымдары академиясының академигі.




Әбділдә Тәжібаев



(1909-1998 жж.) Көрнекті ақын, драматург, ғалым, белгілі қоғам қайраткері.




Сафи Өтебаев



(1909-2007жж.) Қазақстан мұнай өнеркәсібін ұйымдастырушылардың бірі. Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген ғылым және техника қайраткері, КСРО-ның Құрметті мұнайшысы.




Бауыржан Момышұлы



(1910-1982 жж.) Кеңес Одағының Батыры, әскери қолбасшы, майдангер жазушы.




Мұхамеджан Қаратаев




(1910-1995 жж.) Әдебиет зерттеушісі, Қазақ КСР Халық жазушысы, профессор, Қазақ КСР FA-ның академигі, Қазақ КСР-нің еңбек сіңірген қайраткері.




Қасым Аманжолов



(1911-1955 жж.) Қазақтың дауылпаз ақыны.




Орынбек Жәутіков



(1911-1989 жж.) Белгілік математик ғалым.




Күләш

Байсейітова





(1912-1957 жж.) Әнші, қазақ опера өнерінің негізін қалаушылардың бірі.



Зейін Шашкин



(1912-1966 жж.) Жазушы, драматург, ғалым.



Ілияс Омаров



(1912-1970 жж.) Мемлекет және қоғам қайраткері, әдебиет сыншысы, жазушы, публицист.




Шара Жиенқұлова



(1912-1991 жж.) Биші, Қазақстанның халық әртісі.



Лев Гумилев



(1912-1992 жж.)тарихшы-этнолог, шығыстанушы, тарих және география ғылымдарының докторы, жазушы және аудармашы.




Жұмағали Саин



(1912-1961 жж.) Ақын.



Дінмұхамед Қонаев



(1912-1993 жж.) Көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері.



Шапық Шөкин



(1912-2003 жж.) көрнекті қазақ энергетигі, Қазақстан Республикасы ғылым академиясының академигі.




Мұқан Төлебаев




(1913-1960 жж.) қазақтың аса көрнекті композиторы, қоғам қайраткері, КСРО халық әртісі.





Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет