Конспект Тақырыбы: Отын, жану негізі. Мамандығы: 6В07202 Орындаған: Уринбаев Д. М. Тобы: нгдк-1(2)во тексерген: Балгынова А. М



Дата08.02.2022
өлшемі23,58 Kb.
#119765
түріКонспект
Байланысты:
Констпект Отын, жану негізі


Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өнерлік университеті

Техникалық факультет


«Металлургия, тау-кен және мұнай-газ ісі» кафедрасы

«Термодинамика және қабат физикаы» пәнінен




Конспект
Тақырыбы: Отын, жану негізі.

Мамандығы: 6В07202


Орындаған: Уринбаев Д.М.
Тобы: НГДК-1(2)ВО
Тексерген: Балгынова А.М

Ақтөбе 2021


Жоспар:
Кіріспе
Отын және оның түрлері
Негізгі бөлім

    1. Отынның құрамы

    2. Жану, түрлері

Қорытынды
Пайдаланған әдебиеттер

Отын- табиғи немесе жасанды түрде алынатын,жанатын қабілеті бар, энергия көзі және химиялық өндірістерге шикізат болып есептелетін зат. Отын агрегаттық күйіне байланысты қатты, сұйық және газ тектес үш топқа бөлінеді. Тегіне қарай: табиғи және жасанды болып екі түрге бөлінеді. Жасанды отын табиғи заттырды өңдеу нәтижесінде алынады. Болашақта сутек пен метанол, этанол, өсімдік майлары, органикалық заттар мотор және энергетикалық отын қатарына енеді. Өнеркәсіптің қай саласыда болсын, отынның маңызы зор. Отынның жану жылуы- 1кг отынды толық жаққанда бөлінетін жылу мөлшері.Отынның құрамында көміртек пен сутек неғұрлым көп болса, жылу болу қабілеті соғұрлым жоғары болады.Қатты қатты отынды химиялық өңдеудің мынадай әдістері бар пиролиз, газдандыру (газификациялау), гидрогендеу және кокстеу.



  • Пиролиз- көмірді ауа қатыстырмай жабық реакторда 1000 °C шамасында қыздыру. Түзілген өнімдер одан әрі өзгерістерге ұшырамайды.

  • Газдандыру- 1000 °C температурада қатты отынның органикалық массасын ауамен, су буымен немесе олардың қоспасымен шала тотықтыру арқылы жанғыш газдарға айналдыру. Жанатын газдарды генератор пештерінде өндіретін болғандықтан, оларды генератор газдарыдеп атайды.

  • Гидрогендеу- катализатор қатысында жоғары температурада және қысымда отынды сутекпен өңдеу. Бұл кезде отын алғашқы қалпынан өзгеріп, құрамында сутек мол жаңа сұйық,газ тектес немесе қатты отынға айналады. Мысалы, көмір мен тақтатастарды осылай өңдейді.

Әрбір, органикалық отынның құраушысы (компаненттері) болып, жанғыш элементтері және жанбай қалған қалдықтар немесе балластар жатады.
Органикалық қатты және сұйық отындардың жанғыш элементтеріне мыналар жатады: көмірқышқыл газы С, сутегі Н және органикалық күкірттер Sор және колченданды жанғыш Sк, оттегімен О және азотпен N құрылатын күрделі химиялық қосылыстар. Осы отындардың баллас тасын күл А және ылғал W құрайды.
Отын құрамдарын пайызбен анықтайды. Отынның сол түріндегісі, олар тұтынушыларға қалай түсуін жұмысшы массасымен сипатталады.
Отын элементтеріне жататын құрамына, жұмысшы массасына (жұмысшы отынға), оның белгілеріне индекс «Р» жалғанады:
Ср + Нр + Ор + 5рjh+k + АР + Wp= 100%.
Отын құрамын, оның жұмысшы массасы бойынша әдетте, қазандық агрегаттардың өндірістік пештерді және басқаларының жылулық есептері кезінде пайдаланады.
Отынды топтастыру үшін (классификация), оның жалпы қасиеттерін зерттейді, осыған байланысты - құрғақ жанғыш отын массасы ұғымын қолданады. Осы, шартты отын массаларына сәйкес, индекс «С» және «Г» белгілейді. Отын массасында, тольщ ылгал болмаган кездегісін, құрғақ деп атайды да мына теңдеумен шешеді:
Сс+ Нс + Oc + Nc + Ac= 100%.
Жанғыш құрамды, яғни, сусыз және күлсіз отын массасы, ондағы көміртегі, сутегі және жанғыш күкірттен басқа, олар шартты түрде қосылады да, мына теңдеумен шешіледі:
СГ + НГ + SГ jh+k + OГ + NГ = 100%.
Жанғыш массалар болып, отынның, өте тұрақты құрамы ғана саналады. Егер, отынның жанғыш массасы құрамынан, колчеданды күкіртті (Sгк) алып тастаса, онда отынның органикалық массасын былай анықтайды:
С0 + Н0 + 00 + Nо + Sсop+k = 100%.
Отын құрамының бір массасынан, отынның басқа түріне қайта есептеуін, көбейткіштердің көмегімен жүргізеді.
Жану — жылу мен жарықтың бөлінуімен жүретін тұтыну немесе тез тотығу процесі. Химиялық жану реакциясы оттегі мен жанарғыш зат арасында жүреді. Жану процесі іштен тұтанатын қозғалтқыштар жұмысында қолданылады.
Толық жану.
Толық жану көбінесе сутегі мен көміртектен тұратын көмірсутекті жандырғанда болады. Оттегінің ауадағыдай жеткілікті көлемі болған кезде көмірсутектер толық жанады және жану өнімдерін аз мөлшерде өндіреді. Метан сияқты көмірсутектердің жануы кезінде көміртек қос қышқылы мен су булары бөлінеді.
Тез жану.
Тез жану- әдетте өрт тудыратын жылу мен жарық энергиясын көп мөлшерде бөлетін жанудың бір түрі. Тез жану принципі іштен тұтанатын қозғалтқыштарды қолданады. Тез жану қатты шу мен жарылыс тудырады.
Ақырын жану.
Ақырын жану- төмен температурада өтетін жанудың түрі.
Әлсіз жану.
Әлсіз жану- жалынсыз жанудың түрі. Реакция тотығу ортасында, қыздыру кезінде қатты отынның бетінде жүретін түрлі реакциялардың жылу энергиясын қолданады.
Турубулентті жану.
Турбулентті жану құйын тәрізді ағынмен қос жүретін жану. Турбулентті жану өндірісте- газды турбиналарда, бензинді қозғалтқыштарда қолданылады. Өйткені турбуленттілік отын мен тотықтырғыштың араласуына көмектеседі.


Пайдаланған әдебиеттер
Уикипедия

Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет