■  Полярлы  емес  еріткіштер

  құрамында  тек  аз  немесе  нөлдік  дипольдік  сипаты  бар  молекулалар  бар 

(яғни, олардың диэлектрлік өткізгіштігі аз).

• 

Косметикада  және  рецептісіз  дәрілік-косметикалық  өнімдерде  пайдаланылатын  полярлы  емес 

гексан; толуол; және диметил эфирі сияқты косметикалық майларды қамтиды.

Бұл  кеңінен  қолданылатын  еріткіштердің  жіктелуі  ерекше  емес.  Осы  кең  санаттардың  бірнешеуіне 

жатқызуға болатын көптеген еріткіштер бар. Мысалы, глицерин сутегі байланыстарын құра алғанымен, олар 

полярлы және жартылай полярлы ретінде қарастырылуы мүмкін. 

Косметика  және  рецептісіз  дәрілік-косметикалық  өнімдер  үшін  еріткішті  таңдау,  әдетте,  құрамында 

ингредиенттердің түрлеріне, шығару түрлеріне және қолдану бетімен үйлесімділікке байланысты. Мысалы, 

тырнаққа арналған лактың формулалары әдетте этилацетат және изопропил спирті сияқты жартылай полярлы 

еріткіштерден тұрады, себебі қабықша түзуші ретінде пайдаланылатын шайырлар тек осы еріткіштерде ғана 

ериді.  Алайда, бұл еріткіштер күннен қорғайтын құралдар үшін пайдаланылмайды, өйткені күннен қорғайтын 

компоненттер  осы  еріткіштерде  ерімейді  және  олар  теріні  тітіркендіруі  мүмкін.  Көптеген  органикалық  УК-

фильтрлер маймен еритін кристалды қатты заттар болып табылады. Егер еріткіште май фазасының қасиеттері 

нашар болса, фильтрлерді сақтау кезінде қайта кристалдануы мүмкін, бұл тиімділікті айтарлықтай төмендетеді. 

Әртүрлі өнімдер үшін жеке тарауларда еріткіштердің мысалдарын қараңыз. 

  Беттік  белсенді  заттар  косметикада  және  рецептісіз  дәрілік-косметикалық 

өнімдерде  кеңінен  қолданылатын  ингредиенттер  болып  табылады.  Олардың  гидрофильді  де  (яғни,  суды 

47

ұнататын), гидрофобты да (яғни, майды ұнататын) бірегей химиялық құрылымы бар (1.6-суретте бейнеленген), 

бұл оларға суда да, майда да еруге мүмкіндік береді. Беттік белсенді заттар екі сұйықтық арасындағы немесе 

сұйықтық пен қатты зат арасындағы беттік керілуін төмендетуі мүмкін, бұл оларды көптеген қолдануға жарамды 

етеді.  Олар  жеке  гигиена  құралдары  мен  косметикалық  құралдардың  қалыптасуына,  тұрақтылығына  және 

қолданылуына ықпал етеді. Олар косметикада және рецептісіз дәрілік-косметикалық өнімдерде, эмульгирлеуді 

(олар екі араласпайтын фазаға, мысалы, су мен майға, эмульсия түзуге бір-бірімен араласуға көмектеседі), 

солюбилизация, тазарту, көбіктену, көбікті күшейту, дымқылдау, көбіктенуге қарсы, кондиционерлеу, сақтау, 

тұрақтандыру, тұтқырлықты бақылауды қоса алғанда, тағы басқа әр түрлі функцияларды орындай алады.

Беттік  белсенді  заттар  олардың  гидрофобты  тізбегінің  негізінде  көмірсутекті  және  силиконды  беттік 

белсенді заттарға жіктелуі мүмкін. Жалпы жіктелу олардың гидрофильді бөлігінің зарядына негізделген, ал 

төрт кіші түр анионды, катионды, амфотерлі және ионды

жүктеу/скачать 16,24 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: