Е. Денелердің электрленуін байқауға арналған құрал электроскоп деп аталады. Электроскоп құрылғысын пайдаланып құрылысымен, жұмыс істеу принципімен таныстыра отырып, түрлі тәжірибелер көрсету.
электр өткізгіштер
Заттар болып бөлінеді.
электр өткізбейтіндер Электр өткізгіштер – металдар, адамдар мен жануарлар, ылғалды жер
Электр өткізбейтіндер – пласмасса, шыны фарфор, ауа, ағаш, резина.
Кез келген зат молекуладан тұрады, ал молекулалар атомдардан құралады. Орыс ғалымы А.Ф.Иоффе мен американ ғалымы Р.Милликен бір-біріне тәуелсіз жүргізген тәжірибелері арқылы электр зарядының ең соңғы бөліну шегін тауып, оған электрон днп атақ берді. е = 1,6*10-19 Кл / заряды теріс/, m = 9.1*10-31кг екендігі есептеліп шығарылды.
Атомда қанша протон болса, сонша электрон болады. Егер өзара әректтесу барыснда электронын беріп жіберсе, ол оң зарядталады, ал керісінше басы артық электронды өзіне қосып алса, онда ол терісзарядталады. /Эбонит және шыны таяқшалар/.
Аттас және әр аттас зарядтар арасында тартылыс және тебіліс әсері болады. Осы әсерді зарядтар арасындағы әрекеттесуші күштер екендігін 1785 жылы француз ғалымы Шарль Кулон тәжірибе жүзінде дәлелдеп ашты. Кулон заңын ашып түсіндіру. 67 – сурет. F ~ q *q
F ~ (q *q ) / r 2
F ~ 1 / r 2
Қозғалмайтын екі нүктелік заряд вакуумде зарядтардың көбейтіндісіне тура пропорционал және оның арақашықтығының квадратына кері пропорционал күшпен әрекеттеседі.
F = k*(q *q ) / r2
к = 9*109 Н*м2/ Кл2 - пропорционалдық коэффициент
ε = 8.85*10-12Кл2/Н*м2 - электр тұрақтысы
F = 1 / 4πε * (q * q ) / r 2 н/е F = 1 / 4πε * (q * q ) / ε*r 2 ε- диэлектрлік өтімділік.