Поэма бойынша жоспар.
№
|
Бөлім аты
|
Жоспар
|
Мазмұны
|
1.
|
«Күй құдіреті»
|
1.Ақ орда – хан үйі
2. Күй үні
3.Ордадағы күйші
|
Кене ордасында күйші күймен көпшілікті ұйытады.
Ханның өзі де намазға ұйығандай тыңдайды
|
2.
|
«Қыз қалауы»
|
1.Абылай ұрпағы – Хан Кене
2.Қарашаштың бұйымы
3.қыз тұтқыны
|
Хан тағында көркі жайнап,есіл дерті күй болып ұйып отырғанда сол кезде ханның немере қарындасы Қарашаш ханша күйшіні басы бүтін беруін сұрайды.Хан күйшіні қарындасына сыйға береді
|
3.
|
«Көңіл толқыны»
|
1.Қарашаштың сәулетті отауы
2.Ғашықтық оты
3.Көңіл толқыны
|
«Жынданды ... Қыздан өзге күй келмейді»
|
4.
|
«Қыз сезімі»
|
1.Сезімге алынған тежеу
2.Көңілдегі арпалыс
|
Күйші мен қыздың ішкі ойлары тартысады.Тартысты
Сезімге қанша бой алдырса да өздерінің шыққан тектерін ұмытпайды.
|
5.
|
«Ерулік»
|
1.Қонақта
2.Сауықты кеш
|
Дулаттың аулы хан Кенені ерулікке шақырады.
|
6.
|
«Күйші»
|
1.Сезім тұтқынында
2.Оқыс жайт
3.Есінен танған күйші
4.Қыз ашуы
5.Күйшінің жалалы болуы
6.Қыздың ара түсуі
7.Кінәлінің табылуы
8.Ашулы бұйрық
|
Күй әсеріне жігіт пен қыз қатар арбалады.біреу келіп ханшаны оятпақ болады.біреулер күйшіден көрмек болады.Күйші де осы істі жасаған өзім шығар деп ойланады.Қыз Әлімқұлдың Сапағы екенін айтады.
|
7.
|
«Оқыс жиын»
|
1.Төбе басына жиылған халық
2.Әлімқұл ауылына хабаршыны аттандыру
|
Әлімқұл аулына келген хабаршы
|
8.
|
«Хабаршы»
|
1.Қарашаш сәлемі
2.Әлімқұлдың қорқынышы
|
Әлімқұл бұл істің байыбына бара алмай қатты қиналады.
|
9.
|
«Сапақтың жазаға тартылуы»
|
1.Билер шешімі
2.Әлімқұлдың қорқынышы
|
Сапаққа құлдың киімін кигізіп,күйе жағып,ауылды үш айналдырады.
|
10.
|
«Қызға ұмтылған сезім жоқ»
|
Күйші сезімінің өзгеруі
|
Кешегі сұлу қыз алдында тұрған қорқауға айналады.
|
11.
|
«Азат күйі»
|
1.Күйдегі өзгеріс
2.Қыз шешімі
3.Бостандық
|
Күйдегі әуеннің өзгеруі арқылы Қарашаш күйші сезімінің өзгергенін сезеді.Ат мінгізіп бостандық береді.
|
Шығараманың композициялық құрылысы
|
Шығарама композициясы
|
Дәлелдеме
|
1.
|
Оқиғаның басталуы
|
Қарашаштың хан Кенеден күйші сұрап алуы
|
2.
|
Оқиғаның байланысы
|
Күй құдіретінен өрбіген сезім
|
3.
|
Оқиғаның дамуы
|
Күйші мен қыз арасындағы жұмбақ сезім
|
4.
|
Оқиғаның шиеленісуі
|
Бозбалашылықтың соңы дауға ұласады
|
5.
|
Оқиғаның шарықтау шегі
|
Сапақты жазаға тарту
|
6.
|
Оқиғаның шешілуі
|
Күйші сезімімен бірге күй әуенінің өзгеруі
Қыз түйсігі.Дүниеге «Азат» күйінің келуі
|
Күй аттарын теріп жаз.
«Асанқайғы», «Терісқақпай», «Қорамсақ», «Сары өзен», Боз інген», «Ақ көбек», «Ақсақ құлан», «Қос келіншек»,
«Жау жорығы», «Қалмақ қыз», «Арша мерген», «Қара көбек», «Бала көбек», «Желмая», «Тәттімбет», «Кенже қара»,
«Тойтан салған», «Атылған аққу», «Күйген», «Суға кеткен», «Нар идірген», «Ой,бауырым!», «Азат».
Күй туралы аңыздарды әңгімеле.
Күй әуенінің түрлері Зарлы күй
Ащы күй
Тәтті күй
Мұңды күй
Күй ырғағын берудегі ақынның градацияны қолданған тұстарына мысал келтір.
Ақтарып,лекілдетіп,лепілдетіп,талдырып,тамшылатып,сығып,сарқып т.б.
Ақынның Қарашаш портретін түрліше жасауына баға бер.
Қара қас,қылаң қабақ,керқұба қыз,
Қара шаш,алма сағақ,құралай қыз.
Сырықтай ордадағы сымдай бойы.
Тал шыбық,қыпша белдің өзі нағыз.
... Қарсылап қарсы алдында тұр мегежін.
Бетінде Қарашаштың қызыл да жоқ.
Шөп желке,шолақ бұрым қотыр-қотыр,
Қыз емес,қарсы алдында албасты отыр.
Жыландай жиырылған кесерткі қыз ...
Достарыңызбен бөлісу: |
