Лекция №1 Аналитикалық химия пәнінің негіздері және оның әдістері
Лекция № 8 Қышқылдық-негіздік реакциялардағы тепе-теңдік
жүктеу/скачать 0,56 Mb.
|
Лекция №1 Аналитикалы химия п ніні негіздері ж не оны дістер
| Лекция № 8
Қышқылдық-негіздік реакциялардағы тепе-теңдік Лекцияның жоспары: 1. Қышқылдық-негіздік реакциялардағы тепе-теңдік. 2. Сольволиз реакцияларындағы протолитикалық тепе-теңдік. 3. Буферлік жүйелердегі протолитикалық тепе-теңдік. 4. Амфолиттердің ерітінділеріндегі тепе-теңдік қалып. Қышқылдардың және негіздердің арасындағы реакциялар еріткіштің (көп жағдайда судың) қатысында жүреді. Еріткіш бұл реакцияларда қышқылдардан негіздерге протондарды тасымалдаушының қызметін атқарады. Қышқылдық-негіздік реакцияның бағытын реакцияға қатысатын қышқылдардың арасындағы бәсекелестік анықтайды. Қышқылдық-негіздік әрекеттесу барысында реакция анағұрлым әлсіз қышқылдың түзілу бағытына қарай жүреді. Қышқылдық-негіздік реакциялар аналитикалық химияда кең түрде қолданылады. Олардың көмегімен жеке катиондарды және аниондарды сапалық әдіспен анықтайды. Мысалы, NН4+ ионын тұздардың құрамында бар-жоғын сілтімен қосып қыздыратындығы кең қолданылатын сапалық реакция болып табылады. Реакцияның нәтижесінде аммиак бөлініп шығады Оны өзіне тән иісінен немесе индикаторлық қағаздардың түстерінің өзгеруінен біледі. Қышқылдық-негіздік әрекеттесудің негізінде катиондарды жіктеу жүйесінің бірі – қышқылдық-негіздік жүйе қаланған. Ал қышқылдық-негіздік титрлеу әдісі сандық (мөлшерлік) анализдің бір түрі болып табылады. Анализді орындау барысында сольволизденетін тұздардың ерітінділеріндегі рН-нің мәнін білу қажет. Себебі тек белгілі рН-нің мәнінде ғана алдын-ала болжанған ионды анықтау мүмкін. рН-нің мәнін есептеп анықтау үшін қажет өрнектерді тепе-теңдік константалардың өрнектерінен қорытып шығаруға болады. Гидролиз реакциялары аналитикалық химияда жеке иондарды анықтау үшін, талдауға алынған ерітінділердің қышқылдығын және негіздігін реттеу үшін қолданылады. Мысалы, Ві3+ иондарын анықтауды гидролиз реакциясын пайдаланып орындайды. Нәтижесінде ВіОСІ висмутоксид хлоридтің ақ түсті тұнбасы түзіледі. Буферлік жүйелер табиғатта кең таралған. Мысалы, адамның қанында рН-нің мәні тұрақты (шамамен 7,4). Бұл көрсеткішті қанның арнайы буферлік жүйесі реттейді. Аналитикалық мақсатта буферлік жүйелердің рН-нің мәнін тұрақты ұстап тұру қасиеті аналитикалық реакцияларды белгілі бір рН-нің мәнінде орындау үшін пайдаланылады. Мысалы, Ва2+ ионын Са2+ және Sr2+ иондарынан бөліп алу үшін ацетаттық буферлік жүйені және дихромат-иондарды (Сг2О72-) пайдаланып тұндырып алады. BiCl3 + 2HOH → Bi(OH)2Cl + 2HCl Bi(OH)2Cl → BiOCl (т) + H2O Бақылау сұрақтары: 1. Қышқылдық-негіздік реакциялардағы еріткіштің қызметі ? 2. Қышқылдық-негіздік реакцияны анализде қолдануға мысал келтіре аласыздар ма ? 3. Қышқылдық-негіздік реакциялардың аналитикалық мәні қандай ? 4. Гидролиздің анализдегі мәні ? 5. Буферлік жүйелердің талдау тәжірибесіндегі маңызы қандай ? жүктеу/скачать 0,56 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|