W = n/Р
екінші түрі – объектілер немесе құбылыстар қамтитын ауданның жалпы берілген жердің ауданына қатынасы
T = Рқұбыл / Ржалпы * 100 %
Жер бетінің горизонталдық тілімденуі:
D =
– гидрографиялық немесе эрозиялық желісінің жиынтық ұзындығы, Р – аудан бірлігі.
Жер бетінің тіктік тілімденуі:
A = Zmax – Zmin
мұнда Zmax және Zmin биіктіктің ең биік және ең төмен көрсеткіштері.
Беткейлердің еңкістерін көрсетуге болады:
i = tg α = ;
Карта бойынша контурдың немесе өзеннің иректелу көрсеткішін анықтауға болады, бұл барлық иреңдер ұзындығының байсалды қисықтың ұзындығына қатынасы (отношение длины линии со всеми извилинами к длине плавной огибающей).
Картометрия мен морфометрия басым топографиялық карталарға қатысты дамыған. Бүгінгі таңда бұл бағыттар тақырыптық карталар үшін да қолдануда. Мұның нәтижесінде геологияда құрылымдық морфометрия, гидрологиялық морфометрия, ландшафтометрия, медико-географиялық морфометрия т.с.с. ғылыми бағыттар пайда болды.
12.2 Карта бойынша құбылыстардың динамикасы мен өзара байланыстарын талдау.
Карта бойынша құбылыстардың өзара байланыстарын және динамикасын талдауға болады. Құбылыстардың арасындағы уақыт бойы және кеңістікті байланыстарының формасы мен тығызыдығын ажырату және баға беру үшін бір қатар карталарды бірігіп зерттеу (сопряженное изучение) үшін корреляциялық талдау аппаратын қолданады. Корреляциялық талдау картада бейнеленген шамалары арасындағы тәуелділік деңгейін бағалауға мүмкіндік береді.
Мұндай жұмыстарда басым, екі құбылыстың арасындағы байланыс тығыздығын көрсететін, егер ол тіке сызықтыққа жақын болған жағдайда жүп корреляция коэффициентін қолданады. Мысалы, күн сәулесінің түсу ұзақтылығы мен құрлық бетінен булану арасындағы байланыс, жауын-шашын мөлшері мен егін көлемінің тығыздығы арасындағы байланыс т.с.с.
Егер коэффициент +1 немесе -1 болған жағдайда, онда құбылыстар арасында толық (функционалдық) байланыс бар деген, бірінші жағдайда тура байланыс, екінші жағдайда кері байланыс. Ал коэффицент нөлге жақын болса байланыс жоқ деген сөз, бірге жақындаған сайын байланыс тығызданады.
Достарыңызбен бөлісу: |
