Лекция 2 Бухгалтерлік есепті ң п ә ні ж ә не объектілері • Бухгалтерлік есепті ң п ә
жүктеу/скачать 1,16 Mb. Pdf көрінісі
|
Лекция 3.
- Бұл бет үшін навигация:
- Бухгалтерлік есеп әдісі
| Бухгалтерлік есепті ң п ә ні мен ә дістері Лекция 2 Бухгалтерлік есепті ң п ә ні ж ә не объектілері • Бухгалтерлік есепті ң п ә ні болып жалпы т ү рде шаруашылық субъектісіні ң шаруашылық қызметі табылады. • К ә сіпорын иелігіндегі шаруашылық құралдары, оларды ң құрылу к ө здері ж ә не шаруашылық процестері бухгалтерлік есепті ң объектілері болып табылады. Бухгалтерлік есеп объектілері Бух. есеп объектілері Ұйым ресурстары Шаруашылық құралдарды ң құрамы (т ү рлері) бойынша Шаруашылық құралдарды ң құралу к ө здері бойынша Шаруашылық процесстер Дайындау (жабдықтау) Ө ндіріс Ө ткізу (сату) Ұйымны ң ресурстарын т ү рлері ж ә не пайдалану уақыты бойынша жіктеу. (актив) Ө ндіріс саласында пайдалану Е ң бек заты Е ң бек құралы Ө ндірістік емес салада пайдалану Айналым саласында пайдалану Е ң бек құралдарына (1 жылдан артық колданылатындар) • Негізгі құралдар (ғимараттар, мекемелер, машиналар, жабдықтар ж ә не т.б ұйымны ң негізгі қызметінде пайдаланатындар жатады) • К ө пжылдық отырғызулар (жеміс ағаштары) • Аяқталмаған құрлыс • Ө нім беретін мал Е ң бек заттарына ( ө здеріні ң құндарын 1 жыл ішінде ө тейтіндер) • Отынны ң барлық т ү рі (бензин, к ө мір, керосин, дм, ағаш, газ т.б) • Құрлыс материалдарыны ң барлық т ү рі • Негізгі шикізат пен материалдар • Қосалқы б ө лшектерді ң барлық т ү рі • Қосымша материалдар • Аяқталмаған ө ндіріс ж ә не т.б Ө ндірістік емес салада • Ұйымны ң негізгі қызметіне байланыссыз заттар: медпункт ж ә не оны ң жабдықтары, қызметкерлер балалаларына арналған балабақша ж ә не оны ң жабдықтары, асхана ж ә не оны ң жабдықтары ж ә не т.б. Айналым саласында • Ақшаларды ң барлық т ү рі (кассадағы, банк шотындағы, депозиттегі, валюталық шоттағы, чек кітапшаларындағы, аккредетив кітапшаларындағы ж ә не т.б.) • Дебиторлық берешектер (сатып алушылар берешегі, тапсырыс берушілер қарызы, т.б. ұйымға қарыздар) • Дайын ө нім мен тауарлар Ұйымны ң ресурстарын құралу к ө здері бойынша жіктеу (пассив) меншікті капитал резервтер табыстар несиелік Банк немесе басқада несиелері кредиторлық берешектер Меншікті құралу к ө здеріне • Капитал (жарғылық капитал, таратылиаған капитал, резервтік капитал, т.б. ө з еркімен құрған қорлары) • Резервтер (демалыс ақысын т ө леуге арналған резервтер, болашақ кезе ң шығындарына арналған резервтер т.б) • Табыстар (ұйым пайдасы, ө ткен жылғы пайдасы, кірістері, болашақ кезе ң кірістері) Несиелік (тартылған) құралу к ө здеріне • Банк н/е басқа несиелер (банкті ң қысқа ж ә не ұзақ мерзімді несиелері, ссудалары, банктік емес мекемелер несиелері) • Кредиторлық берешектер (жабдықтаушыларға, бюджетке, зейнетақы қорларына, е ң бек ақы б/ша, т.б ұйымны ң міндеттемелері) Бухгалтерлік есеп әдісі – бұл олардың көмегімен бухгалтерлік есеп пәні зерттелетін тәсілдер мен әдістердің жиынтығы. Бухгалтерлік есеп әдісінің элементтері деп аталатын сегіз тәсілдер мен әдістері бар. Құжаттау Түгендеу Бухгалтерлік есеп шоттары Калькуляция Бағалау Қаржылық есептілік Бухгалтерлік баланс Екі жақты жазу Шаруашылық операцияларды тіркеу және оларды жүзеге асыруды бақылау үшін пайдаланады Шаруашылық операциялардың ағымдағы есебі үшін пайдаланады Бухгалтерлік есеп обьектілерін құндық өлшеу үшін пайдаланады Бухгалтерлік есеп ақпараттарын қорытындылық жинақтау үшін пайдаланады Құжаттандыру – шаруашылық ә рекеттерді құжаттарды ң к ө мегімен олар жасалған с ә тте ж ә не сол жерде алғашқы рет тіркеу ж ә не бейнелеу. Құжат бухгалтерлік жазбалар ү шін міндетті негіз болып табылады. Ә рбір шаруашылық ә рекетіне ол жасалған с ә тте құжат жасалады, онда құжатты ң атауы, ә рекетті ң мазмұны, оны ң жасалған к ү ні, ө лшем бірлігі, ә рекетк жауапты адамдарды ң қойған қолдары к ө рсетіледі. Дұрыс толтырылған құжаттар бухгалтерлік жазуларды ң за ң кұшін қамтамасыз етеді. Т ү гендеу – шаруашылық құралдарды ң нақты қолда барын анықтау ж ә не алынған м ә ліметтерді бухгалтерлік есеп м ә ліметтерімен салыстыру. Бұл шаруашылық субъектісі м ү лкіні ң сақтығына бақылау жасау т ә сілі болып саналады ж ә не бухгалтерлік есеп деректеріні ң растығын қамтамасыз ету мақсатымен ж ү ргізіледі. Бухгалтерлік баланс – шаруашылық субъектісі м ү лкі мен оларды ң құрылу к ө здерін ақшалай бағада белгілі бір к ү нге экономикалық топтастыруды ң ә дісі. Ол ә детте айды ң 1-к ү ніне топтастырылады. Бағалау – бухгалтерлік есеп объектілерін ақшалай ж ә не құндық т ү рде к ө рсету т ә сілі. Бағалау шаруашылық құралдары ж ә не оларды ң құрылу к ө здері туралы жалпылама деректерді алу ү шін бухгалтерлік есепте ақшалай к ө рсеткіштерді міндетті т ү рде пайдаланумен байланысты. Калькуляция – шығындарды топтастыру мен сатылып алынған материалдық құндылықтарды ң , ә зірленген ө німдер мен атқарылған жқмыстарды ң ө зіндік құнын анықтау ә дісі. Бухгалтерлік шоттар – к ә сіпорын м ү лкіні ң ж ә не оларды ң құрылу к ө здеріні ң құрамында болып жататын ө згерістерді ағымда есепке алу ү шін арналған. М ү ліктерді ң ә рбір т ү рі мен оларды ң құрылу к ө здеріне жеке шот ашылады. Мысалы, - 1020 «Есеп айырысу шотындағы қолма-қол ақшалар» - 1010 «Кассадағы ұлттық валютамен берілетін қолма-қол ақшалар» Екіжақты жазу - шаруашылық ә рекеттерді бір мезгілде бірдей сомада екі шотта к ө рсету, яғни ә рбір шаруашылық ә рекеті екі рет те ң сомамен бір шотты ң дебетінде ж ә не басқа шотты ң кредитінде жазылады. Мысалы, жұмысшылар мен қызметкерлерді ң т ө лемақысын беру ү шін есепшоттан кассаға 25 000 те ң ге ақша қаражаты алынды. Есеп беру – к ә сіпорынны ң белгілі бір кезе ң дегі ө ндірістік-шаруашылық ж ә не қаржы қызметтерін сипаттайтын к ө рсеткіштерді ң арнайы кестелерге топтастырылған ж ү йесі. жүктеу/скачать 1,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|