Айнымалы ток тізбегіндегі индуктивті кедергі

 
4-сурет. 
Өздік индукцияның
 ЭҚК-і ток өзгерісіне кері әсер етеді, сондықтан тек индуктивтілік бар 
тізбекте ток фаза бойынша кернеуден ширек периодқа, яғни 
-ге қалыс қалады (4-
сурет). 
-дің әсерлік мәні: 
, мұндағы 
— тізбектегі 
индуктивтік кедергі
. 
Мұндай тізбекте 
Ом заңы
 былайша өрнектеледі: 
. 
Индуктивті кедергі айнымалы токтың циклдік жиіліг мен индуктивтігіне тура 
пропорционал. Индуктивтік артқан сайын кедергі де артады. Жиілік азайса, кдергі 
де кемиді. Тұрақты ток үшін жиілік 
0
 
, онда индуктивті кедергі де нолге тең. 
Айнымалы ток тізбегіндегі сыйымдылық кедергі
Конденсатор қосылған тізбектен тұрақты ток жүрмейді, бұл жағдайда тізбек тұйық емес, 
конденсатордың астарларының арасы диэлектрикпен бөлінген. Бірақ конденсаторды 
айнымалы кернеу көзіне қосса, ол үнемі қайта зарядталып отырады да тізбек арқылы ток 
жүреді. 
Айнымалы 
cos(
)
m
U
U
t


кернеу көзіне қсоылған сыйымдылығы С конденсатордан 
тұратын өте қарапайым тізбекті қарастырайық.
Сыйымдылық ( ) шамасы -ге тең кернеуге қосылғанда, оның заряды: 
. 
Периодты түрде өзгеріп отыратын кернеу периодты түрде өзгеретін зарядты тудырады, 
сөйтіп мына формуламен анықталатын сыйымдылық тогі ( ) пайда болады: 
. 
Сөйтіп сыйымдылық арқылы өтетін синусоидалы айнымалы ток, фаза бойынша оның 
қысқыштарындағы кернеуден ширек периодқа, яғни 
озып кетеді (5-сурет). 
Мұндай тізбектегі әсерлік мәндер мына қатынаспен байланысты: 

, мұндағы 
— тізбектің 
сыйымдылық кедергісі
. 
 
5-сурет. 
Сыйымдылық кедергі тұрақты кернеу жағдайында сыйымдылық неғүрлым үлкен болса, 
конденсатор астарларындағы заряд та соғұрлым үлкен болады. Олай болса, қайта 
зарядталу ток күші де соғұрлым көп, яғни кедергі аз. Сонымен бірге, тербеліс жиілігі 
неғұрлым жоғары болса, сыйымдылқ кедергі соғұрлым аз болады. Тұрақты ток үшін 
0
 
, ендеше 
C
X
 
- ке тең. Тізбекте ток жүрмейді.

жүктеу/скачать 0,63 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: