Лекция Отбасы және қазіргі заман
жүктеу/скачать 23,39 Kb.
|
6 апта лекциясы
|
№6 лекция Отбасы және қазіргі заман Отбасы әлеуметтануы жалпы әлеуметтанудың бір бөлігі ретінде «орта деңгей» теориясы ретінде қоғамдық өмірге назар аудара отырып, отбасылық-туыстық қатынастармен байланысты адамдар тобының (отбасының) тұрмыстық өмірі мен мәдениетінің ерекше саласын қарастырады. Отбасы – некеге, не туыстыққа (мысалы, ана мен бала), не ортақ тұрғын үй мен бюджетке (тіркеусіз неке) негізделген, мүшелері ортақ өмірмен, өзара моральдық жауапкершілікпен және өзара қарым-қатынаспен байланысты шағын топ. Әлеуметтану отбасын әлеуметтік институт пен шағын әлеуметтік топ белгілеріне ие әлеуметтік жүйе ретінде қарастырады. Отбасын әлеуметтік институт ретінде қарастыру кезінде мыналар зерттеледі: неке-отбасы қатынастары саласындағы қоғамдық сана; отбасылық мінез-құлық үлгілері; отбасындағы рөлдік қатынастар; нормалар мен құндылықтарды өзгертудің әлеуметтік механизмі. Отбасын шағын әлеуметтік топ ретінде қарастыру кезінде мыналар зерттеледі: отбасының қалыптасу жағдайлары мен даму кезеңдері; неке қатынастарының, ата-аналар мен балалар арасындағы қарым-қатынастардың динамикасы; отбасындағы міндеттерді бөлу; некені бұзудың себептері мен салдары; отбасының құрылымы мен функциялары Некенің тағы бір әлеуметтік сипаты отбасы институтымен тығыз байланысты - бұл еркек пен әйелдің бір-біріне, балаларға және қоғамға қатысты құқықтары мен міндеттерін белгілейтін тарихи анықталған, қоғаммен реттелетін қарым-қатынас нысаны болып саналады. Американдық этнограф Л.Морган отбасы өзінің дамуында келесі кезеңдерден өтті деп есептеді: 1) Азғындық – жабайылықтың төменгі сатысына тән, бөлек, оқшауланған, отбасылық топтар болмаған және отбасылық өмір қоғамдық өмірмен бірдей болатын өмір сүру формасы. Қоғамның барлық мүшелерінің арасында реттелмеген жыныстық қатынас болды. 2) Туыстық отбасы – бір ұрпаққа жататын ру немесе тайпа мүшелерінің арасында ғана жыныстық қатынасқа рұқсат етілген топтық неке нысаны. 3) Пунальды отбасы – бір ұрпаққа жататын, бірақ әртүрлі адамдар арасындағы неке. 4) Синдиамикалық отбасы – бір еркек бір әйелмен тұрады, ал көп әйел алу ер адамның айрықша құқығы болып қалады. Неке байланыстары оңай бұзылады, содан кейін балалар анасымен қалады. 5) Моногамды отбасы – бір еркек пен бір әйелдің арасындағы қарым-қатынас жүктеу/скачать 23,39 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|