Лекциялар жинағы шымкент -2021 Қ азақстан республикасының білім және ғылым министрлігі
Тізбектер және байланыс арналары. Цифлі байланыс араналары
жүктеу/скачать 1,12 Mb.
|
ЕЖЖТ лекция баспа (Восстановлен) (1)
| 9.3 Тізбектер және байланыс арналары. Цифлі байланыс араналары
Байланыс арналары (Каналы связи) — хабардың жіберушідеп қабылдаушыға дейінгі жолы. Ол көптеген аспап-құралдардың (аппаратура) жиынтығынан тұрады. ИнБАИ зо формацияны (хабарды) жеткізетін байланыс жолының түріне қарай байланыс арналары радиобайланыс, сымды байланыс арналары болып бөлінеді. Соңғысы әуе байланыс жолы, кабельді байланыс жолы, толқын таратушы, жарық таратушы және басқа арналарға бөлінеді. Инженерлік тұрғыдан айтқанда, арна деп бір хабардың жүретін жолын айтады. Егер ол көп хабар көзіне арналса, оны көпарналы жүйе деп атайды. Арна әр түрлі міндет атқаратын құрылғылардың тізбектей қосылған жиынтығынан тұрады. Қандай хабар таратуға арналғанына байланысты арналар телефон, дыбыстық хабар тарату, бейнелі телефон, қозғалмайтын бейнелерді беру, теледидар, басқару сигналдарын жеткізу, деректер тарату, телеөлшеу, телесигналдау, телебасқару, т.б. арналарға болінеді. Осы арналармсн берілетін әр түрлі сигналдардың динамикалық ауқымы, қуаты, деңгейі және жиілік спектрі болады. Телеграфтық арна үзік-үзік сигналдарды өткізуге арналған, жиілік спектрінің кендігі 100 Гц. Оны екі есе кемітіп немесе екі есе кеңейтіп 50 Гц немесе 200 Гц етіп алуға болады. Телефон арнасы жиілік спектрінің кеңдігі 300-ден 3400 Гц-ке дейін өзгереді, яғни 3100 Гц. Бір телефон арнасына 24-ке дейін телеграф арнасын сыйғызуға болады. қарапайым фототелеграф арнасына қажет жиілік спектрінің кендігі 2000 Гц. Дыбыс таратуға арналған арнаның жиілік спектрінің кендігі 2, 3 телефон арналарының кеңцігіндей, 8—12 кГц. Бейнелі телефон арнасының жиілік спектрінің кендігі — 1300 кГц. Теледидарға арналған арнаның жиілік спектрінің кендігі — 8,5 МГц. +Электронды есептеу машинасына арналған сигналдарды беруге пайдаланылатын арналар: төменп жылдамдықты (арна кендігі 200 Гц), орта жылдамдықты (арна кендігі 4кГц) және жоғары жылдамдықты (арна кендігі 48 кГц-тен артық) болып бөлінеді. Радиобайланыс арналарының жиілік спектрі ЗТО3 Гц-тен 310" Гц- ке дейін болады. Сигналдарды жеткізіп беретін арналар олардың кірісі мен шығысындағы сигналдардың сипаттамасына қарай да бөлінеді: а) үзілісті сигналдар арнасының кірісіндегі сигнал да, шығысындағы сигнал да үзілісті (дискретті) болады; ә) үзіліссіз сигналдар арнасының кірісіндегі де, шығысындағы да сигналдар үзіліссіз болады; б) арнаның кірісіндегі сигнал үзілісті де, шығысындағы сигнал үзіліссіз болып немесе керісінше болса, ондай арналар аралас сигналдар арнасы делінеді. Бір байланыс жолымен бірнеше (ондаған, жүздеген, мыңдаған) арналар ұйымдастыруға болады. Әр түрлі байланыс жолының сигнал өткізу мүмкіндігі өр түрлі: әуе байланыс жолы 150 кГц-ке дейін, симметриялы байланыс кабелі 1000 кГц-ке дейін, коаксиалдық кабель ондаған МГц-ті, ал оптикалық талшық 91014 Гц-ке дейін. Байланыс арнасы, хабар жеткізу арнасы — таратқыштан (ақпарат көзінен) қабылдағышқа (ақпарат қабылдағышқа) кез келген хабарды жеткізуді қамтамасыз ететін техникалық құрылғылардың жиынтығы не физикалық орта. Байланыс арнасы ақпараттың түріне қарай (телеграфтық, телефон|дық, теледидарлық, телемеханикалық, т.б.) не байланыс желісінің тармағына қарай (сыммен берілетін, радиорелелі, талшықты-оптикалық, Жер серігі арқылы жүзеге асырылатын, т.б.) ажыратылады. Байланыс арнасының сыйымдылығы Байланыс арнасының сыйымдылығы (Емкость канала связи; communication channel capacity) — берілген арна бойынша белгілі бір уақыт бірлігі ішінде жеткізілетін ақпараттың ең жоғарғы мөлшерімен анықталатын байланыс желісінің сипаттамасы. Цифрлық байланыс - бұл сандық деректерді қашықтыққа беруге байланысты технология саласы. Қазіргі уақытта цифрлық байланыс Аналогты (деңгей мен уақыт бойынша үздіксіз, мысалы, сөйлеу, сурет) сигналдарды беру үшін кеңінен қолданылады, олар осы мақсат үшін цифрландырылады (дискреттеледі). Мұндай түрлендіру әрқашан шығындармен байланысты, яғни аналогтық сигнал белгілі бір дәлсіздікпен сандық түрде ұсынылады. Қазіргі заманғы цифрлық байланыс жүйелері кабельдік (оның ішінде талшықты-оптикалық), спутниктік, радиорелелік және басқа байланыс желілері мен арналарын, соның ішінде Аналогты пайдаланады. Пайдаланушы ақпаратынан деректерді қалыптастыруды, сондай-ақ деректерді пайдаланушыға түсінікті түрде ұсынуды жүзеге асыратын жабдық терминалдық жабдық (ЖБҚ, деректердің шеткі жабдығы) деп аталады. Деректерді байланыс желісі бойынша беруге жарамды және кері түрлендіруді жүзеге асыратын нысанға айналдыратын жабдық байланыс желісінің соңғы жабдығы (АКД, деректер арнасының аппаратурасы) деп аталады. Терминалды Жабдық компьютер ретінде қызмет ете алады, терминалды жабдық әдетте модем ретінде қызмет етеді. Сигналды беру символдармен жүзеге асырылады. Әр таңба сызықтағы сигналдың белгілі бір күйін білдіреді, әрине, көптеген осындай күйлер. Осылайша, таңба белгілі бір ақпаратты, әдетте бір немесе бірнеше битті жеткізеді. Уақыт бірлігіне берілетін таңбалардың саны манипуляция жылдамдығы немесе таңба жылдамдығы (baud rate) деп аталады. Ол дене өлшемімен өлшенеді (секундына 1 бод = 1 Таңба). Уақыт бірлігіне берілетін ақпарат мөлшері ақпаратты беру жылдамдығы деп аталады және секундына битпен өлшенеді. Секундына бит пен бод бірдей деген жалпы түсінік бар, бірақ бұл әр таңба тек бір битті жеткізсе ғана дұрыс, бұл өте жиі болмайды. Деректерді байланыс желісі/арнасы арқылы беруге болатын пішінге түрлендіру модуляция деп аталады. Келесі технологиялар сандық байланыста қолданылады: Ақпарат көзін кодтау Көзді кодтау бастапқы ақпараттың тиімді сипаттамасын құру міндетімен байланысты. Тиімді сипаттама бастапқы деректерді дискретті іске асыруды сақтауға немесе беруге байланысты жадқа немесе жиілік диапазонына қойылатын талаптардың төмендеуіне мүмкіндік береді. Дискретті көздер үшін берілу жылдамдығы төмен деректердің сипаттамасын жасау мүмкіндігі Ақпараттық мазмұнға және бастапқы таңбалардың статистикалық корреляциясына байланысты. Аналогтық көздер үшін берілу жылдамдығы төмен деректердің сипаттамасын жасау мүмкіндігі (қабылданған дәлдік критерийіне сәйкес) амплитудалардың таралуына және көз сигналының уақытша корреляциясына байланысты. Бастапқы кодтаудың мақсаты-берілген дәлдікпен бастапқы сипаттаманы алу немесе берілген дәлдікпен бастапқы сипаттаманы алу үшін берілген бит жылдамдығы немесе төмен бит жылдамдығына төзімділік. Қайталауға арналған сұрақтар Деректерді жіберудің физикалық ортасы неден тұрады? Кабельдердің түрлері қандай? 1997 жылдың шілде айында халықаралық ІЕЕЕ 802.11 стандарты не үшін қабылданды? Цифрлық байланыс дегеніміз не? Байланыс арнасының сыйымдылығы деп нені түсінесіз? жүктеу/скачать 1,12 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|