Lie қазақстан және covid-19: медиа, МӘдениет, саясат қ а зақ ст ан ж



Pdf көрінісі
бет69/165
Дата25.09.2023
өлшемі10,36 Mb.
#182455
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   165
Байланысты:
Биология кіріспе қосымша материалдар

Қорытынды
Зерттеу жұмысының мақсаты мен 42 500 теңге дискурсына прагматикалық 
талдау жасау және оның Қазақстан Республикасының мемлекеттік билік 
органдары өкілдерінің коронавирус індетіне байланысты төтенше жағдай 
кезінде өткізген брифингтері контексіндегі өзіндік ерекшеліктерін 
анықтау мақсатына жеттік. Талдау нәтижесі саяси дискурс пен 42 500 
теңге дискурсын прагматика тұрғысынан, сондай-ақ сөйлеу әсерінің 
саяси коммуникациядағы тиімділігі тұрғысынан әрі қарай зерттеуге жаңа 
мүмкіндіктер ашты.
Зерттеу барысында 42 500 теңге дискурсының құрамдас бөліктері 
идеологиялық және манипулятивтік тұрғыдан, сондай-ақ саясат саласына 
қатысты хабарламалардың субъектілері мен мазмұны тұрғысынан 
саяси дискурстың құрамдас бөліктеріне ұқсас екеніне көз жеткіздік. 
Осы зерттеу жұмысындағы 42 500 теңге дискурсы Еңбек және халықты 
әлеуметтік қорғау министрлігі өкілдерінің әлеуметтік төлемді алу 
ережесіне қатысты және бүкіл азаматтық қоғамға қазақстандықтардың 
қаржылық тұрғыдан қорғалғаны, тұрақтылық пен тыныштықты, сондай-
ақ мемлекеттің халыққа қамқорлық көрсететіні осы әлеуметтік төлем 
формасында бекітілгеніне сендіруге бағытталған мәтіндердің жиынтығы 
болып саналады. Бұл мақсаттары тілдің прагматикалық аспектілерінде 
иллокутив күші мен прелокутив әсерінде көрініс тапқан. 42 500 теңге 
дискурсының иллокутив күші хабарламаның сенімділігінде жатыр. Бұл 
иллокутив күш негізгі коммуникациялық мақсаты адресатқа имплицитті 
және хабарламаның ақпараттығының артына жасырын тұрып эмоциялық 
тұрғыдан әсер етуші болып саналатын саяси дискурстардың барлық 
типіне тән. Адресаттың мемлекеттік институттарға деген сенімін бекіту 
мен халық арасында үрейге жол бермеу – саясаткерлер қол жеткізуге 
тырысатын прелокутив әсер.
Үкімет брифингтеріне жасалған талдаудың негізінде 42 500 теңге 
дискурсына иллокутив мақсатты жүзеге асыру үшін және прелокутив 
әсер тудыру үшін жағдай жасайтын әдеттегі прагматикалық сипаттар тән 


170
деген қорытынды жасауға болады.
• сандық статистикалық деректер;
• «біз», «сіз», «мен» есімдіктері;
• диалогтау;
• сұраулы сөйлем;
• келер шақ етістігі;
• тривиализация семантикасы.
42 500 теңге дискурсының қосымша сипаты жайлы айтар болсақ, бағалау 
сипаты деңгейінің төмен екені байқалды.
Брифингте сөйлеген саясаткерлердің мақсатын аудиторияның 
реакциясымен салыстырған кезде сөйлеу әсерінің сәтсіз болғаны 
анықталды. Перлокутив әсерді жоспарлағанына қарамастан жазылған 
пікірлер брифингті тыңдаушылардың реакциясы теріс екенін көрсетіп 
отыр: үкіметтің 42 500 теңге төлейтініне, мемлекеттің халықты қолдауға 
ықыласты екеніне сенбейтінін білдірген, әлеуметтік төлемнің көлеміне, 
іріктеліп берілгеніне наразылық, әділетсіздік пен қорғансыздық сезімін 
көрсеткен. Перлокутив салдарда, өкінішке қарай, пікір білдірушілердің 
көбі Қазақстанның саяси басшылығын тиімді деп атауға болмайтынын 
айтқан. Осы зерттеу жұмысымызда сөйлеу актісінің қаншалықты тиімді 
болғанын бағалау барысында брифингтің астына қазақстандықтардың 
ғана жазған пікіріне сүйенгенімізді атап өту маңызды. Бұдан да терең 
қарастырып, толыққанды нәтижесін шығару үшін пікір жазбаған 
адамдардың реакциясын да зерттеп, ескерген жөн.
Осы зерттеу жұмысымыздың мүмкіндіктерін шектеген фактордың 
бірі талдаған мәліметтер орыс тіліндегі пікірлер мен брифингтерді ғана 
қамтығаны болып тұр. Мемлекеттік тілдегі дәл осындай мәліметтерді 
талдау 42 500 теңге дискурсының прагматикалық дискурсын да, сөйлеу 
әсерін де толығырақ анықтауға мүмкіндік берер еді. Оны үстіне, 
жоғарыда айтып өткеніміздей, 42 500 теңге дискурсының прагматикалық 
аспектілерін кеңірек зерттеу үшін саяси коммуникациялардың басқа 
да желілерін, атап айтқанда, осы дискурстың контексіндегі «қоғам – 
институт», «азамат – институт» және «институт – институт» желілерін 
зерттеген жөн. Осы зерттеу жұмысымыздың нәтижесі саяси дискурстағы 
сөйлеу әсерінің сәтті болуын болжау әдістемесін одан әрі жалғастыруға 
мүмкіндік тудырды.


171
Пайдаланылған әдебиеттер
1. Генералова, Светлана (2010). «Понятие ‘политический дискурс’ в 
лингвокультурологической парадигме». Вестник Ленинградского 
государственного университета им. А.С. Пушкина, 95-101.
2. Грачев, Михаил (2004). Политическая коммуникация: теоретические 
концепции, модели, векторы развития. Москва: Прометей.
3. Деминова, Марина (2018). «Демократизация языка сетевого текста (на 
материале интернет-издания ‘Lenta.ru’)». Современный дискурс-анализ. 
Дискурс современных массмедиа в перспективе теории, социальной 
практики и образования: Материалы Международной научно-практической 
конференции. Белгород: Политерра, 2 (20): 151-157.
4. «За взятку в 9 млн тенге задержан Тимуржан Нурымбетов». https://liter.
kz/42291-2. Дата последнего просмотра: 17.10.2020.
5. Звада, Оксана (2018). «Манипулятивные особенности политического дискурса в 
англоязычных СМИ». Вестник Волжского университета им. В.Н. Татищева, 1 (1): 
23-30.
6. «Казахстан на 113-м месте в ‘Индексе восприятия коррупции’: по соседству 
со Свазилендом и Замбией». https://rus.azattyq.org/a/30392862.html. Дата 
последнего просмотра: 17.10.2020.
7. Криворучко, Сергей (2014). «Система речевого воздействия в терминалах 
теории речевых актов». Вісник Харківського національного університету імені 
В.Н. Каразіна. Сер. : Романо-германська філологія. Методика викладання 
іноземних мов, 77: 50-56.
8. Кузьмина, Светлана (2011). «Политический дискурс как неотъемлемая часть 
политической коммуникации». Известия Саратовского университета. Новая 
серия. Серия Социология. Политология, 2: 54-56.
9. Мамырханова, Мадина (2020). «Сколько предпринимателей оказались на 
грани банкротства из-за коронавируса в Казахстане». https://liter.kz/skolko-
kazahstanskih-predprinimatelej-okazalis-na-grani-bankrotstva-iz-za-pandemii-
koronavirusa. Дата последнего просмотра: 17.10.2020.
10. Минина, Ольга и Полина Васильева (2011). «Некоторые принципы лингво-
прагматического анализа текста». Альманах современной науки и образования, 
3: 229-232.
11. Никифорова, Ольга (2014). «Политический дискурс, политическая 
коммуникация и СМИ». Вестник Сургутского государственного 
педагогического университета, 36-41.
12. Остин, Джон (1986). «Слово как действие». Новое в зарубежной лингвистике, 
(17): 22-129.
13. Паршина, Ольга (2007). Российская политическая речь: Теория и практика. 
Москва: ЛКИ.
14. Радюк, Александра (2013). «Коммуникативные стратегии как способ 
манипулятивного речевого воздействия в английском деловом дискурсе». 
Вестник Ленинградского государственного университета им. А.С. Пушкина, 1 
(4): 181-190.
15. Рюкова, А. Р. и Е. А. Филимонова (2016). «Языковые способы реализации 
персуазивности». Вестник Башкирского университета, 21 (2): 431-435.
16. Рябинская, Наталья (2002). «Речь как социальное действие: основные понятия 
дискурсивного анализа». Социологический журнал, 4: 78-91.
17. Семкин, Максим (2012). «Стилистические средства в дискурсе политического 
комментария». Вестник Санкт-Петербургского университета, (2): 94-97.


172
18. Степанов, Юрий (1995). «Альтернативный мир, дискурс, факт и принцип 
причинности». Язык и наука конца XX века, 35-73.
19. Стригина, Татьяна и Владимир Лазарев (2017). «Функционально-семантические 
и стилистические особенности политического дискурса». Филологический 
аспект, 5 (25): 134-143.
20. Халатян, Анжела (2011). «Предвыборный дискурс». Политическая лингвистика, 
2: 180-187.
21. Шварценберг, Роже-Жерар (1992). Политическая социология. Москва.
22. Шейгал, Елена (2000). Семиотика политического дискурса. Волгоград.
23. Шейгал, Елена (2004). Семиотика политического дискурса. Москва: ИТДГК 
«Гнозис».
24. Grice, Herbert Paul (1975). «Logic and conversation». Syntax and semantics 3: 
Speech arts, 41-58.
25. Linskу, Leonard (1967) Referring. New York.
26. Searle, John R. (1976). «A Classification of Illocutionary Acts». Language in Society, 5 
(1): 1-23.
27. Strawson, Peter F. (1964) «Intention and convention in speech acts». The 
Philosophical Review, 73: 439-460.
28. Tepavčević, Miodarka (2014). «Political Discourse-a Syntactic and Semantic 
Analysis». Logos and Littera. Journal of interdisciplinary Approaches to Text. 
Podgorica: Institute of Foreign Languages, University of Montenegro, 93-120.
29. Transparency International, «Индекс восприятия коррупции», https://www.
transparency.org/ru/news/cpi-2019-global-highlights. Дата последнего просмотра: 
03.06.2020.
30. Vendler, Zeno (1967) Linguistics in Philosophy. Ithaca: Cornell University Press.


173


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   165




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет