ГЛОССАРИЙ (түсініктемелер)
Абстракция - заттардың және олардың арасындағы катынастардыц бірқатар кәсиеттерінен ойша алшақтау; 2) Дерексіз ұғым; 3) таным нысанын ойша бөлшектеудің нәтижесі; соған орай ғылымда солардың арасында ойша сұлбалар мен байланыстар (түсініктер, пікірлер және т.б.) кұрылады.
Апория - (грекше aporia - тығырық) - көне грек философиясында шешімі қиын немесе шешілмейтін мәселелерге байланысты қолданылған ұғым. Алғаш рет апория ұғымы Зенонның козғалыстың болмайтындығы туралы философиялық талкылауынан Kөрініс табады. Бірақ ойшыл бұл ұғымды тікелей мағынасында қолданбаған. Апория философиялық термин ретінде Платонның, кейін Аристотельдің еңбектерінде «қарсы корытындылардың теңдігі» мағынасында беріледі. Апорияға Канттың антиномиялары да жақын келеді.
Агностицизм - (грек, agnostos – біліп болмайтын, белгісіз) - болмысты тану, дербес акиқатқа жету мүмкін емес дейтін тұжырымға негізделген философиялық ілім. Агностицизм ұғымын 19 ғ. діни сайыстарында ғылыми көзқарасты айкындаушы ретінде 1869 ж. Т.Гексли енгізген. Агностицизмнің қайнар көздері - скептицизм, Зенонның апориялары, Д.Юм ілімі, И.Канттың антиномиялары. Агностицизмнің өкілдері танып-білу құбылысының шынайы қиыншылықтары: мәңгі өзгерістердегі тіршілікті толық ұғынудың беймүмкіндігін, оның нақты адамдардың сезімі мен санасында өзгеше түрленуін түсінген. Агностицизм ілімі қазір көп қолданылмаса да, өзінің өзектілігін жоғалтқан жоқ.
Апиори - (лат. a priori - тәжірбиеге дейін) - тәжірбиеге, ic-әрекетке дейін, оған тәуелсіз танылатын, ешқандай тәжірбиелік дәлелдеуді қажет етпейтін ұғым. Априориге қарсы Кант философиясында апостериори ұғымы қолданылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
